05. Cevdet Sunay

Cevdet Sunay (d. 10 Şubat 1899 – ö. 22 Mayıs 1982)

Türkiye'nin asker ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti'nin beşinci cumhurbaşkanı. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 12.Genelkurmay Başkanı.

Sunay, 1903 yılında Trabzon'da doğdu (Çaykara). İlk ve orta öğrenimini Erzurum, Kerkük, Edirne ve Kuleli Askerî Lisesi'nde yaptı.

I. Dünya Savaşı sırasında, 1917 yılında subay adayı olarak eğitim kampına katıldı. Aynı yıl Filistin cephesinde görev aldı. 1918 yılında Mısır'da İngilizler'e esir düştü. Esaretten döndükten sonra, Kurtuluş Savaşı'na katılarak, Güney cephesinde görev aldı. Sonradan Batı cephesinde görevini sürdürdü.

1927 yılında Harp Okulu öğrenimini tamamladı. 1930 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. Silahlı Kuvvetler'de çeşitli görevler almıştır. 1949 yılında Tuğgeneralliğe terfi etmiştir. Tuğgeneral rütbesi ile 3.Zırhlı Tugay Komutanlığı ve Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı yapmıştır. 1952 yılında Tümgeneralliğe terfi etmiştir. Tümgeneral rütbesi ile Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı ve 33.Tümen Komutanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1955 yılında Korgeneralliğe terfi etmiştir. Korgeneral rütbesi ile 9.Kolordu Komutanlığı, Genelkurmay Harekât Başkanlığı ve Genelkurmay II.Başkanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1958 yılında Orgeneralliğe terfi etmiştir. Orgeneral rütbesinde Genelkurmay II.Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevlerini yürütmüştür. 2 Ağustos 1960 yılında Genelkurmay Başkanlığı görevine atanmıştır. 15 Mart 1966 tarihinde kendi isteği ile emekli olmuş ve aynı yıl Cumhurbaşkanlığı kontenjan senatörlüğüne seçilmiştir. Cemal Gürsel'in rahatsızlığı sebebiyle görevden ayrılması üzerine, 28 Mart 1966'da Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin beşinci Cumhurbaşkanı seçilmiş, yedi yıllık görev süresini tamamladıktan sonra 28 Mart 1973'te Cumhurbaşkanlığı'ndan ayrılmıştır.

1929 yılında Atıfet Hanım'la evlenen ve üç çocuğu olan Cevdet Sunay 22 Mayıs 1982'de vefat etmiştir.

Türkiye’nin 5. Cumhurbaşkanı olan Cevdet Sunay 1900 yılında Trabzon ili Çaykara İlçesi Ataköy Beldesinde doğdu. Babası Alay müftülüklerinde bulunan Sabri efendidir. Cevdet Sunay Erzurum’da başladığı öğrenimini sırasıyla Kerkük, Edirne ve İstanbul’da sürdürdü. Kuleli askeri lisesinde okurken 1917 de birinci dünya savaşının meydana getirdiği subay İhtiyacı dolayısıyla kısa bir eğitimin sonunda topçu asteğmen olarak Filistin cephesine gönderildi. 1918 de teğmenliğe yükseldi. Aynı yıl Kudüs yakınlarındaki bir çatışmada yaralandı ve İngilizlere esir düştü. 2 yıla yakın mısırda esir kaldıktan sonra yurda döndü ve kurtuluş savaşına katıldı. Antep ve Maraş’ta Fransızlara karşı yürütülen çete savaşlarında görev aldı. Daha sonra batı cephesine gönderildi. Kütahya Eskişehir ve Sakarya savaşlarıyla (1921) büyük taarruza katıldı.


Cevdet Sunay Kurtuluş savaşından sonra yarım kalan öğrenimini tamamlamak için devam ettiği harbiye mektebini (Kara harp okulu) 1926 yılında yüzbaşı olarak bitirdi.1930 da Harp Akademisini bitirerek kurmay oldu. Çeşitli birlik ve karargahlarda görev yaptık dan sonra 1949 da tuğgeneralliğe yükseldi.1950 de Genel kurmay harekat dairesi Başkanlığına atandı. 1953 Tümgeneral olarak 53.Tümen Komutanlığına getirildi. 1957 de yeniden Genel kurmay Harekat dairesi Başkanı oldu. 1958 de Korgeneralliğe yükseldi ve Genel Kurmay 2.Başkanlığına atandı. 1960 da Ordunun yönetime el koymasından sonra kara Kuvvetleri komutanı Ağustos 1960 da da Genel Kurmay Başkanı oldu. Bu görevi sırasında Talat Aydemir in 22 şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 de ki darbe girişimleri karşısında hükümetin yanında yer alarak olayların bastırılmasında önemli rol oynadı. 1965 te emeklilik yaşını doldurmuş olmasına rağmen bakanlar kurulu kararı ile görev süresi bir yıl uzatıldı. 14 mart 1966 da Genel kurmay Başkanlığından emekliye ayrılan Cevdet Sunay, Cumhurbaşkanı vekili ve Cumhuriyet Senatosu başkanı İbrahim Şevki Atasagun tarafından Cumhuriyet Senatosu kontenjan üyeliğine getirildi. TBMM 28 Mart 1966 da aldığı bir kararla Cemal Gürsel’in hastalığına hastalığı nedeniyle son verdi ve Cevdet Sunayı Türkiye’nin 5.Cumhurbaşkanı olarak seçti. Yedi yıllık görev süresi 28 Mart 1973 te dolan Cevdet Sunay 1961 anayasasının eski Cumhur Başkanlarına tanıdığı hakkı kullanarak Cumhuriyet senatosu doğal üyesi oldu. 12 Eylül 1980 de ki askeri müdahale ile Cumhuriyet Senatosu kaldırılıncaya kadar bu görevini sürdürdü.. 1982 de İstanbul’ da ölen Cevdet Sunay cenazesi Ankara’daki devlet mezarlığına defnedildi.

Eksiklik giderilmiş oldu böylece. Teşekkürler paylaşım için.