Trabzonspor Kulübü veya kısaca Trabzonspor, 2 Ağustos 1967'de kurulan Trabzon, Türkiye merkezli spor kulübü. Özellikle futbol şubesiyle tanınan kulüp, profesyonel futbol ligleri tarihinde şampiyon olan 5 kulüpten biri ve şampiyon olmayı başaran ilk Anadolu kulübüdür.
Trabzonspor kulübü, güncel olarak futbol (erkek ve bayanlarda), basketbol ve hentbol dallarında birinci lig düzeyinde temsil edilmektedir. Bu dalların yanında yüzme, judo ve atıcılık olmak üzere üç amatör sporda etkindir. Atletizm şubesinin etkinlikleriyse 25 Ağustos 2008 itibariyle durdurulmuştur. Birinci lig düzeyinde kulübün toplamda 7 şampiyonluğu vardır. Bu şampiyonlukların tümü, erkeklerde 6ve bayanlarda 1 olmak üzere futbol şubesine aittir. Trabzonspor Futbol Takımı (erkekler), şampiyon olmuş beş takımdan biri ve İstanbul dışından şampiyon olmuş ilk takımdır. Bunun yanında, futbol erkek takımı armasında yıldız olan -yıldız, Süper Lig'de beş şampiyonlukta bir verilir- 4 Türk takımından biridir. Yapılan bir araştırmaya göre, Trabzonspor'un Türkiye çapında %4 civarında taraftar oranına sahip olduğu ve bu oranla Türkiye'nin en çok taraftarı olan 4. kulübü olduğu verilerine ulaşılmıştır.
Uzun süre bir "futbol kulübü" olarak anılan Trabzonspor, 2008'de TB2L takımlarından Alpella'yı satın alarak, ilk kez futbol dışında bir takım sporunda ikinci lig ve üzeri bir düzenlemeye katılmaya hak kazanmıştır. Trabzonspor Basket, ikinci lige terfi ettikten iki yıl sonra (2010); Beko Basketbol Ligi'ne çıkmıştır.
Trabzonspor, 1984'te kentteki hentbol kulüplerini birleştirerek bir takım kurmayı planlamıştır, ancak daha sonra bundan vazgeçmiştir. Bu olaydan 26 yıl sonra (2010) 24 Şubat Hentbol Takımı'nı bünyesine katarak, Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi'nde etkinlik göstermeye başlamıştır. Böylece hentbol, kulüpte icra edilen üçüncü takım sporu olmuştur.
Tarihçe
Kuruluşu
I. Dünya Savaşı'nın ardından Trabzon'da futbolun gelişmeye başladığı 1920'li yıllarda kentteki liseler altyapı görevini görürken, 1921'de kurulan İdmanocağı ve 1924'te kurulan İdmangücü şehrin en sevilen iki kulübü oldu. Bu iki kulüp arasındaki çekişme Trabzonspor kurulana dek sürdü.
1962-63 futbol döneminde, zamanın Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak, Türkiye liglerini güçlendirmek ve futbolu tüm yurda yaymak amacıyla "Ulusal Lig"lerin kurulmasına ve bu yapının il takımlarıyla desteklenmesine karar verdi. Ancak, Trabzon'da süregelen İdmanocağı-İdmangücü çekişmesi, bu iki takımın birlikte olabileceği bir yapının oluşmasını oldukça güç duruma getirdi. Yapılan görüşmelere rağmen; bu iki takım birleşmeye, aynı renk ve ülkü altında mücadele etmeye uzun süre yanaşmadı. Görüşmelerdeki görüş ayrılıklarının kavga boyutuna geldiği, adli soruşturmaların açıldığı toplantılar oldu.
İdmanocağı birleşmeye yanaşmayınca 21 Haziran 1966'da İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü takımları birleşerek kırmızı-beyaz renklerle"Trabzonspor Gençlik Kulübü"nü kurdu. Bu takımın başkanlığını Ali Osman Ulusoy üstlendi. Ancak takımın ismi resmî kayıtlara "Trabzonspor 1966" olarak geçti. "Trabzonspor 1966" İkinci Lig Beyaz Grup'a alındı. Buradaki ilk yılında 10'ar galibiyet, beraberlik ve yenilgi alan Trabzonspor 1966; İdmanocağı'nın Danıştay'a açtığı dava sonucu fesh edildi ve yeniden genel kurula gidildi. Bu genel kurulda takımın liglere katılabilmesi için adını "Trabzonspor" olarak değiştirmesi gerekiyordu. Federasyonun verdiği sürenin azalması ve Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal'ın birleşme olmazsa hem İdmangücü'nün hem de İdmanocağı'nın ulusal liglere alınmayacağını açıklanmasıyla bu iki kulüp daha somut adımlar atmak zorunda kaldı. Yapılan görüşmelerden sonra, 2 Ağustos 1967'de İdmanocağı'nın da katılımıyla Trabzonspor; İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü ortaklığıyla birlikte resmen kuruldu ve İkinci Lig'e alındı.
Trabzonspor'un ilk kurmayları
Kuruluşundan itibaren uzun süre yalnızca futbol dalında etkinlik gösteren Trabzonspor'un ilk teknik direktörü Hayri Gür oldu.
Hayri Gür 1912'de Limni'de doğdu. Gerçek adı Hayrettin olmasına rağmen, Hayri adıyla tanındı.Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan nüfus göçüyle birlikte İzmir-Foça'ya yerleşti. Gür'ün babası; Limni'nin son belediye başkanıydı. Gür İzmir'e geldikten sonra, liseyi öğretmen okulunda yatılı okuyup; Gazi Beden Eğitimi Bölümü'nden mezun oldu. Almanca da öğrenen Gür; Trabzon'a öğretmen olarak atandı. Beden eğitimi öğretmenliğinin yanında müzik, Almanca ve coğrafya öğretmenliği de yaptı. Trabzon'a atanmadan önce Ege'de yapılan askeri bir tatbikatta, ödül kazandı. Ödülünü bizzat Atatürk'ün elinden aldı. Birçok spor dalıyla ilgilendi, Trabzon'da yerel futbol takımlarında ve Trabzonspor'da oynadı, teknik direktörlük ve antrenörlük yapıp; Trabzonspor kurulduktan sonra takımın ilk teknik direktörü oldu.
Gür, 2010 Nisan ayında 98 yaşındayken ölene dek; Trabzonspor'un en yaşlı divan kurulu üyesi unvanını taşıdı. Bu özelliği nedeniyle, ölmeden birkaç ay önce zamanın Trabzonspor teknik direktörü Şenol Güneş onu evinde ziyaret etti. Gür'ün öldüğü hafta Trazonsporlular, Trabzonspor'un Beşiktaş ile oynadığı maça kollarında siyah kurdele ile çıktı.Ölümünün ardından, Trabzon-Pelitli'de yapılan ve Trabzonspor Basketbol'un maçlarını oynayacağı spor salonuna, onun adı verildi.
Ayrıca Gür, Trabzonspor'un maçlarını oynadığı Hüseyin Avni Aker Stadı'nın adının belirlenmesini sağlayan kişi oldu. Stada ad vermek için valilikte yapılan toplantıda; stadın yapılması için önemli katkıları bulunan, zamanın Trabzon Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Asbaşkanı ve Trabzon'un ilk beden eğitimi öğretmeni Avni Aker'in adının stada verilmesini sağladı.
Trabzonspor'un ilk başkanıysa, Ali Osman Ulusoy oldu. Ulusoy, 1966'da kurulup Danıştay kararıyla dağıtılan takımda başkan olsa da, genel kurul sonrasında kurulan takımda başkanlık görevini Rıfat Dedeoğlu ile birlikte yürüttü. Ulusoy'un 1970'de başkanlığı bırakmasından sonra yeniden başkanlık görevine getirilen Dedeoğlu, bir süre de Trabzonspor Divan Kurulu Başkanlığı yaptı ve 6 Kasım 2004'te vefat etti.
Trabzonspor'un Urfa'da kazandığı ve Şamil Ekinci Müzesi'de sergilenen 2010 Ziraat Türkiye Kupası.
Şamil Ekinci Müzesi
Müze bugünkü adına, 2008 yılında alınan bir kararla kavuştu. Daha önceden Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin arka kısmında hizmet veren müze, daha sonra Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin ikinci katında hizmete girdi. Yaklaşık 600 kupa ve diğer tarihi materyallerin bulunduğu müzenin; yapılan yeni bir proje ile birlikte tek bir binada hizmet vermesi için çalışmalar başlatıldı. Çalışmalar 9 Şubat 2010'da tamamlandı ve aynı gün müze yeni binasında hizmete girdi.
Şamil Ekinci Müzesi, hafta içi her gün saat: 09.00-17.30, Cumartesi ise 11.00-17.00 arası ziyarete açıktır. Müzede 6 adet Birinci Lig Şampiyonluk Kupası, 8 adet Türkiye Kupası, 7 adet Cumhurbaşkanlığı Kupası, 5 adet Başbakanlık Kupası, Kıbrıs Barış Kupası, TFF Süper Kupa, TB2L Şampiyonluk Kupası ve daha birçok kupa yer almaktadır. Ayrıca müzede, Trabzonspor kurulmadan önceki dönemlere ait yarım kupa ve Atatürk'ün İdmanocağı'na hediye ettiği büst ve bayrak gibi materyallere de yer verilmektedir.
Anıtlar
Trabzon'da Trabzonspor tarihini konu alan üç adet anıt bulunur. Bunların ikisi kent merkezinde, diğeri Sürmene ilçesindedir.
Trabzonspor Anıtı: 26 Kasım 2008'de Avni Aker Stadı'nın 200 m. ötesinde zamanın belediye başkanı Volkan Canalioğlu'nun da katılımıyla açılan anıttır.
Trabzonspor Parkı: Bu park "Bir sevda uğruna vefat edenlere" sloganıyla 2 Ağustos 2010'da açılmış ve içerisinde de bir Trabzonspor anıtına yer verilmiştir.
Sürmene Trabzonspor Anıtı: Sürmene'de 12 Mayıs 2010'da belediye tarafından yaptırılmış Trabzonspor anıtıdır.
Renkler
Trabzonspor'un renkleri "açık mavi" ve "koyu bordo"dur. Alternatif renk, bir dönem "turuncu" olarak kullanılmış, sonra ise hamsinin rengi olan "gri" alternatif renk olarak kabul edilmiştir.
Trabzonspor'un kuruluş aşamasındaki en önemli sorunlardan biri de renklerdi. Takımın iskeletini teşkil eden; İdmanocağı ve İdmangücü takımları, takıma kendi renklerinin verilmesini istedi. Hatta 1966'da İdmanocağı'nın önderliğinde kurulan ve Danıştay kararıyla feshedilen Trabzonspor 1966'ya kırmızı-beyaz renkler verilmişti.Ancak; bu iki takımın (İdmanocağı ve İdmangücü) birleşmeye karar verilmesiyle, yeni renkler bulma gereksinimi doğdu ve bordo-mavi renklere karar kılındı.
Trabzonspor'un renklerini; Trabzon'un simgesi olan hamsinin gözünün bordomsu duruşu ve teninin mavimsi grisinden aldığı veya iki takımın (İdmangücü ve İdmanocağı) birer renk seçmesiyle aldığı gibi iddialar olsa da; Trabzonspor renklerini, kurulduğu dönemde İngiltere'nin en başarılı takımlardan biri olan Aston Villa'dan aldı. Eski Kulüp Başkanı Şamil Ekinci, İngiltere'den gelirken; Aston Villa'nın formalarını getirmiş ve Trabzonspor ilk yıllarında Aston Villa'nın Trabzonspor Logosu takılmış formalarıyla mücadele etmiştir. Bundan dolayı, Trabzonspor'un renklerinden olan mavi, açık mavidir. Bunun sonucu olarak, bir dönem formaların koyu mavi ile tasarlanması; bazı kesimlerin tepkisine neden olmuştur.
Trabzonspor 2010'a dek alternatif renk olarak turuncuyu kullanmıştır. Ancak 2010 yılında alınan bir kararla, hamsi rengi olan grinin ikincil (alternatif) renk olarak kullanılmasına karar verilmiştir.
Arma
Trabzonspor; takımın kısaltması olan "TS" ibaresinin bordo zemin üzerine birleşik yazı karakteriyle mavi olarak yazılmasıyla oluşan takım logosunu kullanmaktadır. T ve S karakterlerinin birleştiği noktada takımın kuruluş yılı olan 1967 ibaresi vardır. Ayrıca TS ibaresinin üzerinde spor dallarını temsilen bir top figürü, oval dikdörtgen şeklinde olan ana gövdenin üst tarafında ise takımın 6 şampiyonluğunu belirten sarı renkte bir yıldız bulunmaktadır. Arma, 16 Mayıs 2003'te kulüp adına tescil edilmiştir.
Futbol branşı
Tarihçe
İlk yılları
1967'de Trabzonspor'un çatısı altında oluşturulan Trabzonspor Futbol Takımı, 1967-68 sezonunda İkinci Lig Beyaz Grup'ta mücadele etmeye başladı. Trabzonspor, profesyonel liglere katıldığı bu ilk yılı, -20 takımlı bu ligde- Boluspor'un ardından altıncı sırada bitirdi. Daha sonraki iki yıl ligi dördüncü tamamladı ve bir sonraki sene ligde 8. oldu. 1971-72 sezonunda, Kırmızı Grup'ta mücadele eden Trabzonspor, liderden iki puan geride kalıp Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkamadı. Bir sene sonra yeniden aynı kaderi yaşan Trabzonspor, bu kez lider Kayserispor'la aynı puana sahip olmasına rağmen; averajla ligi ikinci bitirip Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkma şansını bir kez daha yitirdi. 1973-74 sezonuna gelindiğinde Kırmızı Grubu en yakın rakibi Sakaryaspor'a altı puan fark atarak birinci bitiren Trabzonspor, diğer grubun birincisi Zonguldakspor'la oynadığı şampiyonluk maçını penaltılarda kaybetse de Türkiye 1. Futbol Ligi'ne yükseldi.
Bu yıllarda Necmi Perekli, Şenol Güneş ve Cemil Usta gibi daha sonra şampiyon olan takımın oyuncuları da kadroda yer almaya başladı.
Şampiyonluklar dönemi
Trabzonspor'un son şampiyonluğunu yaşadığı 1983-84 sezonunda kazandığı Türkiye 1. Futbol Ligi Kupası.
Trabzonspor, 1974-75 sezonunda ilk kez mücadele ettiği Türkiye 1. Futbol Ligi'ni 30 puanla 9. olarak tamamladı. Bunun yanında aynı yıl Türkiye Kupası'nda finale kadar çıkmayı başaran Trabzonspor, evinde Beşiktaş'ı 1-0 yenmesine rağmen, deplasmanda 2-0 yenilince ikincilikle yetindi.
1975-76 sezonunda, Trabzon'da oynanan ve Trabzonspor'un 1-0 kazandığı Fenerbahçe maçından sonra liderliğe yükseldi ve sezon sonuna kadar liderliğini korudu. Ahmet Suat Özyazıcı önderliğindeki takım 43 puan toplayarak, Fenerbahçe'nin 3 puan önünde şampiyonluğa uzanırken, Türkiye 1. Futbol Ligi şampiyonluğu yaşayan ilk Anadolu takımı oldu.
Trabzonspor ilk şampiyon olduğu 1975-76 sezonundan 1983-84 sezona kadar olan süreç içersinde; altı kez lig şampiyonluğu yaşadı. Sözü geçen süreçte 1977-78 ve 1981-82[56] sezonlarında 1, 1982-83 sezonunda 2 puan farkla şampiyonluğu kaçıran Trabzonspor; son şampiyonluğunu Fenerbahçe'nin beş puan önünde bitirdiği 1984-85 sezonunda kazandı. 1976-77 sezonunda attığı 18 golle gol kralı olan Necmi Perekli, Trabzonspor'un Türkiye 1. Futbol Ligi'ndeki ilk gol kralı oldu. Zamanın kalecisi Şenol Güneş ise 17 Eylül 1978 ile 18 Şubat 1979 arasında oynanan lig maçlarında kalesinde gol görmeyerek (1110 dakika), Türk liglerinin en uzun süre gol yemeyen kalecisi, dünyanın en uzun süre gol yemeyen 15. kalecisi oldu. Ayrıca Trabzonspor bu dönemde, 3 Türkiye Kupası, 6 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 3 Başbakanlık Kupası ve bir Kıbrıs Barış Kupası'nı kazandı. Elde edilen iki şampiyonluk Özkan Sümer yönetiminde diğer dört şampiyonluksa günümüzde Trabzonspor Futbol Danışmanlığı görevini yürüten Ahmet Suat Özyazıcı'nın teknik direktörlüğü döneminde geldi.
1984-1996 arası
Trabzonspor, 1984'ten 1994-95 sezonuna kadar; sezonları üçüncülük, yedincilik ve bu aradaki derecelerle tamamladı. Yeni kadro yapılanmasına giden Trabzonspor, teknik direktör Georges Leekens döneminde (1992-93 sezonu) sezonun ilk on haftasında liderin on puan gerisine düştü; altı hafta hiç maç kazanamadı ve Trabzonspor tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşadı. Ancak, bu dönemde takıma kazandırılan Ünal Karaman (Milli Takım'da kaptanlığa kadar yükseldi.) ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular; 1994-95 ile 1995-96 sezonlarında ligi ikinci bitiren ve yeniden şampiyonluk yarışına dahil olan Trabzonspor'un kadrosunda, ilk on birin değişmez isimleri arasında yer aldı. Bu dönemde; Trabzonspor'un en büyük başarıları olarak: 1992 ve 1995'te kazanılan Türkiye Kupası, 1995'te kazanılan Cumhurbaşkanlığı Kupası ve 1985 ile 1994 yıllarında kazanılan Başbakanlık Kupası oldu.
1995-1996 sezonu ve sonraki yıllara etkileri
1993-94 sezonunun bitişiyle birlikte takımın başına İstanbulspor'u çalıştıran Şenol Güneş geldi. 218 golle Trabzonspor formasıyla en fazla gol atan oyuncu olan Hami Mandıralı ve Ogün Temizkanoğlu gibi oyuncuların yanına, Şota Arveladze ve Arçil Arveladze gibi oyuncular kadroya eklendi. Şota, takıma katıldığı ilk yıl önemli sayıda gol attı. 1994-95 sezonunda şampiyonluğu Beşiktaş'a kaptıran; ancak hem Türkiye Kupası'nı hem de Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı kazanan Trabzonspor, Şota'nın gol kralı olduğu 1995-96 sezonunda 5 Mayıs 1996'da Avni Aker Stadı'nda 1-0 öne geçtiği maçta; Aykut Kocaman ve Oğuz Çetin'in golleriyle Fenerbahçe'ye 2-1 yenilerek, şampiyonluğu ligin bitimine iki hafta kala kaçırdı.. Takımın uzun bir aradan sonra bu kadar yaklaştığı şampiyonluğu kaçırmasının etkileri, 2008'de CNN Türk tarafından belgeselleştirildi.. Aynı sezon takım Başbakanlık Kupası'nı kazansa da, kaçırılan şampiyonluğun etkileri bir sonraki sezon da devam etti. 2000'li yılların başına gelindiğinde, takımda büyük bir değişime gidildi. Abdullah Ercan, Ogün Temizkanoğlu ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular takımdan gönderilerek, Rune Lange, Kevin Campbell ve Jean-Jacques Missé-Missé gibi yüksek bonservis ücretli oyuncularla sözleşme imzalandı. Ancak transfere harcanan paraya rağmen alınan oyunucular Trabzonspor'da başarılı olamadı.
2000'li yıllar
Trabzonspor ve Türkiye Millî Takımı'na hem futbolcu hem teknik direktör olarak hizmet veren Şenol Güneş
2000'li yılların başı, Trabzonspor'un en başarısız dönemlerinden biri oldu. Takım 2001-02 sezonunda, ligi 14. bitirerek tarihinin en kötü sezonunu yaşadı. Ayrıca bu sezon Trabzonspor'un en çok gol yediği ve en çok yenildiği sezon olarak tarihe geçti. Bu sezondan sonra zamanın başkanı Özkan Sümer teknik direktörlüğe Samet Aybaba'yı getirerek, yeniden yapılanma kararı aldı. Bu yeniden yapılanma ile birlikte, Trabzonspor'da asist kralı ve en uzun süre forma giymiş yabancı futbolcu olan Ibrahim Yattara ve Michael Petković gibi yabacı isimler transfer edildi. Samet Aybaba, takım kadrosunu gençleştirmek amacıyla Gökdeniz Karadeniz ve Fatih Tekke gibi kulüp altyapısından yetişen oyuncuları kadroya dahil ederken, Hami Mandıralı ve Orhan Çıkırıkçı gibi tecrübeli futbolcularla yolları ayırdı. Fatih Tekke, 2004-05 sezonunda attığı 31 golle gol kralı oldu.Kurulan bu iskelet, 2002-03ve 2003-04 sezonlarında Türkiye Kupası'nı kazanıp; 2003-04ve 2004-05sezonlarında sezon sonuna dek şampiyonluğu kovaladı ve her iki sezonda da Fenerbahçe'nin ardından ikinci oldu. Trabzonspor, 2006 yılında başkanlığa Nuri Albayrak'ın gelmesiyle birlikte, kariyerli yabancı oyuncular getirerek başarıya ulaşma yoluna gitti. Marcelinho ve Kiki Musampa gibi gibi kariyerli oyuncular transfer edilse de, bu oyuncular takıma uyum sağlayamadı. Mirosław Szymkowiak ve Fatih Tekke gibi önemli oyuncular takımdan ayrıldı.
2008'de Sadri Şener'in başkan seçilmesiyle birliktetakımdaki oyuncuların büyük bir kısmıyla yollar ayrıldı. Teknik direktörlüğe Ersun Yanal getirilip, 25 transfer yapıldı. Yapılan bu transferlerle, Trabzonspor 2008-09 sezonunda şampiyonluk yarışını son haftaya kadar sürdürdü ve lig üçüncüsü oldu. Bir sonraki sene göreve Hugo Broos'u getiren Trabzonspor yönetimi, takım başarısız sonuçlar alınca; Broos'un görevine son verdi ve yerine Şenol Güneş'le anlaşıldı. Güneş'in gelmesiyle birlikte takım başarılı sonuçlar aldı. 2009-10 sezonunda Trabzonspor; hem Türkiye Kupası'nı hem de TFF Süper Kupa'yı kazandı. Güncel olarak ana forma sponsoru olarak Türk Telekom'la, forma üreticisi olaraksa Nike ile[88] anlaşan Trabzonspor, 2010-2011 sezonunda ilk yarıyı lider kapatmayı başarmasına rağmen, lig sonunda Fenerbahçe'nin averaj ile arkasında kalarak ligi ikinci tamamladı[/COLOR]
Trabzonspor kulübü, güncel olarak futbol (erkek ve bayanlarda), basketbol ve hentbol dallarında birinci lig düzeyinde temsil edilmektedir. Bu dalların yanında yüzme, judo ve atıcılık olmak üzere üç amatör sporda etkindir. Atletizm şubesinin etkinlikleriyse 25 Ağustos 2008 itibariyle durdurulmuştur. Birinci lig düzeyinde kulübün toplamda 7 şampiyonluğu vardır. Bu şampiyonlukların tümü, erkeklerde 6ve bayanlarda 1 olmak üzere futbol şubesine aittir. Trabzonspor Futbol Takımı (erkekler), şampiyon olmuş beş takımdan biri ve İstanbul dışından şampiyon olmuş ilk takımdır. Bunun yanında, futbol erkek takımı armasında yıldız olan -yıldız, Süper Lig'de beş şampiyonlukta bir verilir- 4 Türk takımından biridir. Yapılan bir araştırmaya göre, Trabzonspor'un Türkiye çapında %4 civarında taraftar oranına sahip olduğu ve bu oranla Türkiye'nin en çok taraftarı olan 4. kulübü olduğu verilerine ulaşılmıştır.
Uzun süre bir "futbol kulübü" olarak anılan Trabzonspor, 2008'de TB2L takımlarından Alpella'yı satın alarak, ilk kez futbol dışında bir takım sporunda ikinci lig ve üzeri bir düzenlemeye katılmaya hak kazanmıştır. Trabzonspor Basket, ikinci lige terfi ettikten iki yıl sonra (2010); Beko Basketbol Ligi'ne çıkmıştır.
Trabzonspor, 1984'te kentteki hentbol kulüplerini birleştirerek bir takım kurmayı planlamıştır, ancak daha sonra bundan vazgeçmiştir. Bu olaydan 26 yıl sonra (2010) 24 Şubat Hentbol Takımı'nı bünyesine katarak, Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi'nde etkinlik göstermeye başlamıştır. Böylece hentbol, kulüpte icra edilen üçüncü takım sporu olmuştur.
Tarihçe
Kuruluşu
I. Dünya Savaşı'nın ardından Trabzon'da futbolun gelişmeye başladığı 1920'li yıllarda kentteki liseler altyapı görevini görürken, 1921'de kurulan İdmanocağı ve 1924'te kurulan İdmangücü şehrin en sevilen iki kulübü oldu. Bu iki kulüp arasındaki çekişme Trabzonspor kurulana dek sürdü.
1962-63 futbol döneminde, zamanın Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak, Türkiye liglerini güçlendirmek ve futbolu tüm yurda yaymak amacıyla "Ulusal Lig"lerin kurulmasına ve bu yapının il takımlarıyla desteklenmesine karar verdi. Ancak, Trabzon'da süregelen İdmanocağı-İdmangücü çekişmesi, bu iki takımın birlikte olabileceği bir yapının oluşmasını oldukça güç duruma getirdi. Yapılan görüşmelere rağmen; bu iki takım birleşmeye, aynı renk ve ülkü altında mücadele etmeye uzun süre yanaşmadı. Görüşmelerdeki görüş ayrılıklarının kavga boyutuna geldiği, adli soruşturmaların açıldığı toplantılar oldu.
İdmanocağı birleşmeye yanaşmayınca 21 Haziran 1966'da İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü takımları birleşerek kırmızı-beyaz renklerle"Trabzonspor Gençlik Kulübü"nü kurdu. Bu takımın başkanlığını Ali Osman Ulusoy üstlendi. Ancak takımın ismi resmî kayıtlara "Trabzonspor 1966" olarak geçti. "Trabzonspor 1966" İkinci Lig Beyaz Grup'a alındı. Buradaki ilk yılında 10'ar galibiyet, beraberlik ve yenilgi alan Trabzonspor 1966; İdmanocağı'nın Danıştay'a açtığı dava sonucu fesh edildi ve yeniden genel kurula gidildi. Bu genel kurulda takımın liglere katılabilmesi için adını "Trabzonspor" olarak değiştirmesi gerekiyordu. Federasyonun verdiği sürenin azalması ve Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal'ın birleşme olmazsa hem İdmangücü'nün hem de İdmanocağı'nın ulusal liglere alınmayacağını açıklanmasıyla bu iki kulüp daha somut adımlar atmak zorunda kaldı. Yapılan görüşmelerden sonra, 2 Ağustos 1967'de İdmanocağı'nın da katılımıyla Trabzonspor; İdmangücü, Martıspor ve Karadenizgücü ortaklığıyla birlikte resmen kuruldu ve İkinci Lig'e alındı.
Trabzonspor'un ilk kurmayları
Kuruluşundan itibaren uzun süre yalnızca futbol dalında etkinlik gösteren Trabzonspor'un ilk teknik direktörü Hayri Gür oldu.
Hayri Gür 1912'de Limni'de doğdu. Gerçek adı Hayrettin olmasına rağmen, Hayri adıyla tanındı.Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan nüfus göçüyle birlikte İzmir-Foça'ya yerleşti. Gür'ün babası; Limni'nin son belediye başkanıydı. Gür İzmir'e geldikten sonra, liseyi öğretmen okulunda yatılı okuyup; Gazi Beden Eğitimi Bölümü'nden mezun oldu. Almanca da öğrenen Gür; Trabzon'a öğretmen olarak atandı. Beden eğitimi öğretmenliğinin yanında müzik, Almanca ve coğrafya öğretmenliği de yaptı. Trabzon'a atanmadan önce Ege'de yapılan askeri bir tatbikatta, ödül kazandı. Ödülünü bizzat Atatürk'ün elinden aldı. Birçok spor dalıyla ilgilendi, Trabzon'da yerel futbol takımlarında ve Trabzonspor'da oynadı, teknik direktörlük ve antrenörlük yapıp; Trabzonspor kurulduktan sonra takımın ilk teknik direktörü oldu.
Gür, 2010 Nisan ayında 98 yaşındayken ölene dek; Trabzonspor'un en yaşlı divan kurulu üyesi unvanını taşıdı. Bu özelliği nedeniyle, ölmeden birkaç ay önce zamanın Trabzonspor teknik direktörü Şenol Güneş onu evinde ziyaret etti. Gür'ün öldüğü hafta Trazonsporlular, Trabzonspor'un Beşiktaş ile oynadığı maça kollarında siyah kurdele ile çıktı.Ölümünün ardından, Trabzon-Pelitli'de yapılan ve Trabzonspor Basketbol'un maçlarını oynayacağı spor salonuna, onun adı verildi.
Ayrıca Gür, Trabzonspor'un maçlarını oynadığı Hüseyin Avni Aker Stadı'nın adının belirlenmesini sağlayan kişi oldu. Stada ad vermek için valilikte yapılan toplantıda; stadın yapılması için önemli katkıları bulunan, zamanın Trabzon Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Asbaşkanı ve Trabzon'un ilk beden eğitimi öğretmeni Avni Aker'in adının stada verilmesini sağladı.
Trabzonspor'un ilk başkanıysa, Ali Osman Ulusoy oldu. Ulusoy, 1966'da kurulup Danıştay kararıyla dağıtılan takımda başkan olsa da, genel kurul sonrasında kurulan takımda başkanlık görevini Rıfat Dedeoğlu ile birlikte yürüttü. Ulusoy'un 1970'de başkanlığı bırakmasından sonra yeniden başkanlık görevine getirilen Dedeoğlu, bir süre de Trabzonspor Divan Kurulu Başkanlığı yaptı ve 6 Kasım 2004'te vefat etti.
Trabzonspor'un Urfa'da kazandığı ve Şamil Ekinci Müzesi'de sergilenen 2010 Ziraat Türkiye Kupası.
Şamil Ekinci Müzesi
Müze bugünkü adına, 2008 yılında alınan bir kararla kavuştu. Daha önceden Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin arka kısmında hizmet veren müze, daha sonra Sadri Şener Sosyal Tesisleri'nin ikinci katında hizmete girdi. Yaklaşık 600 kupa ve diğer tarihi materyallerin bulunduğu müzenin; yapılan yeni bir proje ile birlikte tek bir binada hizmet vermesi için çalışmalar başlatıldı. Çalışmalar 9 Şubat 2010'da tamamlandı ve aynı gün müze yeni binasında hizmete girdi.
Şamil Ekinci Müzesi, hafta içi her gün saat: 09.00-17.30, Cumartesi ise 11.00-17.00 arası ziyarete açıktır. Müzede 6 adet Birinci Lig Şampiyonluk Kupası, 8 adet Türkiye Kupası, 7 adet Cumhurbaşkanlığı Kupası, 5 adet Başbakanlık Kupası, Kıbrıs Barış Kupası, TFF Süper Kupa, TB2L Şampiyonluk Kupası ve daha birçok kupa yer almaktadır. Ayrıca müzede, Trabzonspor kurulmadan önceki dönemlere ait yarım kupa ve Atatürk'ün İdmanocağı'na hediye ettiği büst ve bayrak gibi materyallere de yer verilmektedir.
Anıtlar
Trabzon'da Trabzonspor tarihini konu alan üç adet anıt bulunur. Bunların ikisi kent merkezinde, diğeri Sürmene ilçesindedir.
Trabzonspor Anıtı: 26 Kasım 2008'de Avni Aker Stadı'nın 200 m. ötesinde zamanın belediye başkanı Volkan Canalioğlu'nun da katılımıyla açılan anıttır.
Trabzonspor Parkı: Bu park "Bir sevda uğruna vefat edenlere" sloganıyla 2 Ağustos 2010'da açılmış ve içerisinde de bir Trabzonspor anıtına yer verilmiştir.
Sürmene Trabzonspor Anıtı: Sürmene'de 12 Mayıs 2010'da belediye tarafından yaptırılmış Trabzonspor anıtıdır.
Renkler
Trabzonspor'un renkleri "açık mavi" ve "koyu bordo"dur. Alternatif renk, bir dönem "turuncu" olarak kullanılmış, sonra ise hamsinin rengi olan "gri" alternatif renk olarak kabul edilmiştir.
Trabzonspor'un kuruluş aşamasındaki en önemli sorunlardan biri de renklerdi. Takımın iskeletini teşkil eden; İdmanocağı ve İdmangücü takımları, takıma kendi renklerinin verilmesini istedi. Hatta 1966'da İdmanocağı'nın önderliğinde kurulan ve Danıştay kararıyla feshedilen Trabzonspor 1966'ya kırmızı-beyaz renkler verilmişti.Ancak; bu iki takımın (İdmanocağı ve İdmangücü) birleşmeye karar verilmesiyle, yeni renkler bulma gereksinimi doğdu ve bordo-mavi renklere karar kılındı.
Trabzonspor'un renklerini; Trabzon'un simgesi olan hamsinin gözünün bordomsu duruşu ve teninin mavimsi grisinden aldığı veya iki takımın (İdmangücü ve İdmanocağı) birer renk seçmesiyle aldığı gibi iddialar olsa da; Trabzonspor renklerini, kurulduğu dönemde İngiltere'nin en başarılı takımlardan biri olan Aston Villa'dan aldı. Eski Kulüp Başkanı Şamil Ekinci, İngiltere'den gelirken; Aston Villa'nın formalarını getirmiş ve Trabzonspor ilk yıllarında Aston Villa'nın Trabzonspor Logosu takılmış formalarıyla mücadele etmiştir. Bundan dolayı, Trabzonspor'un renklerinden olan mavi, açık mavidir. Bunun sonucu olarak, bir dönem formaların koyu mavi ile tasarlanması; bazı kesimlerin tepkisine neden olmuştur.
Trabzonspor 2010'a dek alternatif renk olarak turuncuyu kullanmıştır. Ancak 2010 yılında alınan bir kararla, hamsi rengi olan grinin ikincil (alternatif) renk olarak kullanılmasına karar verilmiştir.
Arma
Trabzonspor; takımın kısaltması olan "TS" ibaresinin bordo zemin üzerine birleşik yazı karakteriyle mavi olarak yazılmasıyla oluşan takım logosunu kullanmaktadır. T ve S karakterlerinin birleştiği noktada takımın kuruluş yılı olan 1967 ibaresi vardır. Ayrıca TS ibaresinin üzerinde spor dallarını temsilen bir top figürü, oval dikdörtgen şeklinde olan ana gövdenin üst tarafında ise takımın 6 şampiyonluğunu belirten sarı renkte bir yıldız bulunmaktadır. Arma, 16 Mayıs 2003'te kulüp adına tescil edilmiştir.
Futbol branşı
Tarihçe
İlk yılları
1967'de Trabzonspor'un çatısı altında oluşturulan Trabzonspor Futbol Takımı, 1967-68 sezonunda İkinci Lig Beyaz Grup'ta mücadele etmeye başladı. Trabzonspor, profesyonel liglere katıldığı bu ilk yılı, -20 takımlı bu ligde- Boluspor'un ardından altıncı sırada bitirdi. Daha sonraki iki yıl ligi dördüncü tamamladı ve bir sonraki sene ligde 8. oldu. 1971-72 sezonunda, Kırmızı Grup'ta mücadele eden Trabzonspor, liderden iki puan geride kalıp Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkamadı. Bir sene sonra yeniden aynı kaderi yaşan Trabzonspor, bu kez lider Kayserispor'la aynı puana sahip olmasına rağmen; averajla ligi ikinci bitirip Türkiye 1. Futbol Ligi'ne çıkma şansını bir kez daha yitirdi. 1973-74 sezonuna gelindiğinde Kırmızı Grubu en yakın rakibi Sakaryaspor'a altı puan fark atarak birinci bitiren Trabzonspor, diğer grubun birincisi Zonguldakspor'la oynadığı şampiyonluk maçını penaltılarda kaybetse de Türkiye 1. Futbol Ligi'ne yükseldi.
Bu yıllarda Necmi Perekli, Şenol Güneş ve Cemil Usta gibi daha sonra şampiyon olan takımın oyuncuları da kadroda yer almaya başladı.
Şampiyonluklar dönemi
Trabzonspor'un son şampiyonluğunu yaşadığı 1983-84 sezonunda kazandığı Türkiye 1. Futbol Ligi Kupası.
Trabzonspor, 1974-75 sezonunda ilk kez mücadele ettiği Türkiye 1. Futbol Ligi'ni 30 puanla 9. olarak tamamladı. Bunun yanında aynı yıl Türkiye Kupası'nda finale kadar çıkmayı başaran Trabzonspor, evinde Beşiktaş'ı 1-0 yenmesine rağmen, deplasmanda 2-0 yenilince ikincilikle yetindi.
1975-76 sezonunda, Trabzon'da oynanan ve Trabzonspor'un 1-0 kazandığı Fenerbahçe maçından sonra liderliğe yükseldi ve sezon sonuna kadar liderliğini korudu. Ahmet Suat Özyazıcı önderliğindeki takım 43 puan toplayarak, Fenerbahçe'nin 3 puan önünde şampiyonluğa uzanırken, Türkiye 1. Futbol Ligi şampiyonluğu yaşayan ilk Anadolu takımı oldu.
Trabzonspor ilk şampiyon olduğu 1975-76 sezonundan 1983-84 sezona kadar olan süreç içersinde; altı kez lig şampiyonluğu yaşadı. Sözü geçen süreçte 1977-78 ve 1981-82[56] sezonlarında 1, 1982-83 sezonunda 2 puan farkla şampiyonluğu kaçıran Trabzonspor; son şampiyonluğunu Fenerbahçe'nin beş puan önünde bitirdiği 1984-85 sezonunda kazandı. 1976-77 sezonunda attığı 18 golle gol kralı olan Necmi Perekli, Trabzonspor'un Türkiye 1. Futbol Ligi'ndeki ilk gol kralı oldu. Zamanın kalecisi Şenol Güneş ise 17 Eylül 1978 ile 18 Şubat 1979 arasında oynanan lig maçlarında kalesinde gol görmeyerek (1110 dakika), Türk liglerinin en uzun süre gol yemeyen kalecisi, dünyanın en uzun süre gol yemeyen 15. kalecisi oldu. Ayrıca Trabzonspor bu dönemde, 3 Türkiye Kupası, 6 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 3 Başbakanlık Kupası ve bir Kıbrıs Barış Kupası'nı kazandı. Elde edilen iki şampiyonluk Özkan Sümer yönetiminde diğer dört şampiyonluksa günümüzde Trabzonspor Futbol Danışmanlığı görevini yürüten Ahmet Suat Özyazıcı'nın teknik direktörlüğü döneminde geldi.
1984-1996 arası
Trabzonspor, 1984'ten 1994-95 sezonuna kadar; sezonları üçüncülük, yedincilik ve bu aradaki derecelerle tamamladı. Yeni kadro yapılanmasına giden Trabzonspor, teknik direktör Georges Leekens döneminde (1992-93 sezonu) sezonun ilk on haftasında liderin on puan gerisine düştü; altı hafta hiç maç kazanamadı ve Trabzonspor tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşadı. Ancak, bu dönemde takıma kazandırılan Ünal Karaman (Milli Takım'da kaptanlığa kadar yükseldi.) ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular; 1994-95 ile 1995-96 sezonlarında ligi ikinci bitiren ve yeniden şampiyonluk yarışına dahil olan Trabzonspor'un kadrosunda, ilk on birin değişmez isimleri arasında yer aldı. Bu dönemde; Trabzonspor'un en büyük başarıları olarak: 1992 ve 1995'te kazanılan Türkiye Kupası, 1995'te kazanılan Cumhurbaşkanlığı Kupası ve 1985 ile 1994 yıllarında kazanılan Başbakanlık Kupası oldu.
1995-1996 sezonu ve sonraki yıllara etkileri
1993-94 sezonunun bitişiyle birlikte takımın başına İstanbulspor'u çalıştıran Şenol Güneş geldi. 218 golle Trabzonspor formasıyla en fazla gol atan oyuncu olan Hami Mandıralı ve Ogün Temizkanoğlu gibi oyuncuların yanına, Şota Arveladze ve Arçil Arveladze gibi oyuncular kadroya eklendi. Şota, takıma katıldığı ilk yıl önemli sayıda gol attı. 1994-95 sezonunda şampiyonluğu Beşiktaş'a kaptıran; ancak hem Türkiye Kupası'nı hem de Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı kazanan Trabzonspor, Şota'nın gol kralı olduğu 1995-96 sezonunda 5 Mayıs 1996'da Avni Aker Stadı'nda 1-0 öne geçtiği maçta; Aykut Kocaman ve Oğuz Çetin'in golleriyle Fenerbahçe'ye 2-1 yenilerek, şampiyonluğu ligin bitimine iki hafta kala kaçırdı.. Takımın uzun bir aradan sonra bu kadar yaklaştığı şampiyonluğu kaçırmasının etkileri, 2008'de CNN Türk tarafından belgeselleştirildi.. Aynı sezon takım Başbakanlık Kupası'nı kazansa da, kaçırılan şampiyonluğun etkileri bir sonraki sezon da devam etti. 2000'li yılların başına gelindiğinde, takımda büyük bir değişime gidildi. Abdullah Ercan, Ogün Temizkanoğlu ve Tolunay Kafkas gibi oyuncular takımdan gönderilerek, Rune Lange, Kevin Campbell ve Jean-Jacques Missé-Missé gibi yüksek bonservis ücretli oyuncularla sözleşme imzalandı. Ancak transfere harcanan paraya rağmen alınan oyunucular Trabzonspor'da başarılı olamadı.
2000'li yıllar
Trabzonspor ve Türkiye Millî Takımı'na hem futbolcu hem teknik direktör olarak hizmet veren Şenol Güneş
2000'li yılların başı, Trabzonspor'un en başarısız dönemlerinden biri oldu. Takım 2001-02 sezonunda, ligi 14. bitirerek tarihinin en kötü sezonunu yaşadı. Ayrıca bu sezon Trabzonspor'un en çok gol yediği ve en çok yenildiği sezon olarak tarihe geçti. Bu sezondan sonra zamanın başkanı Özkan Sümer teknik direktörlüğe Samet Aybaba'yı getirerek, yeniden yapılanma kararı aldı. Bu yeniden yapılanma ile birlikte, Trabzonspor'da asist kralı ve en uzun süre forma giymiş yabancı futbolcu olan Ibrahim Yattara ve Michael Petković gibi yabacı isimler transfer edildi. Samet Aybaba, takım kadrosunu gençleştirmek amacıyla Gökdeniz Karadeniz ve Fatih Tekke gibi kulüp altyapısından yetişen oyuncuları kadroya dahil ederken, Hami Mandıralı ve Orhan Çıkırıkçı gibi tecrübeli futbolcularla yolları ayırdı. Fatih Tekke, 2004-05 sezonunda attığı 31 golle gol kralı oldu.Kurulan bu iskelet, 2002-03ve 2003-04 sezonlarında Türkiye Kupası'nı kazanıp; 2003-04ve 2004-05sezonlarında sezon sonuna dek şampiyonluğu kovaladı ve her iki sezonda da Fenerbahçe'nin ardından ikinci oldu. Trabzonspor, 2006 yılında başkanlığa Nuri Albayrak'ın gelmesiyle birlikte, kariyerli yabancı oyuncular getirerek başarıya ulaşma yoluna gitti. Marcelinho ve Kiki Musampa gibi gibi kariyerli oyuncular transfer edilse de, bu oyuncular takıma uyum sağlayamadı. Mirosław Szymkowiak ve Fatih Tekke gibi önemli oyuncular takımdan ayrıldı.
2008'de Sadri Şener'in başkan seçilmesiyle birliktetakımdaki oyuncuların büyük bir kısmıyla yollar ayrıldı. Teknik direktörlüğe Ersun Yanal getirilip, 25 transfer yapıldı. Yapılan bu transferlerle, Trabzonspor 2008-09 sezonunda şampiyonluk yarışını son haftaya kadar sürdürdü ve lig üçüncüsü oldu. Bir sonraki sene göreve Hugo Broos'u getiren Trabzonspor yönetimi, takım başarısız sonuçlar alınca; Broos'un görevine son verdi ve yerine Şenol Güneş'le anlaşıldı. Güneş'in gelmesiyle birlikte takım başarılı sonuçlar aldı. 2009-10 sezonunda Trabzonspor; hem Türkiye Kupası'nı hem de TFF Süper Kupa'yı kazandı. Güncel olarak ana forma sponsoru olarak Türk Telekom'la, forma üreticisi olaraksa Nike ile[88] anlaşan Trabzonspor, 2010-2011 sezonunda ilk yarıyı lider kapatmayı başarmasına rağmen, lig sonunda Fenerbahçe'nin averaj ile arkasında kalarak ligi ikinci tamamladı[/COLOR]