AÖF- Türk Vergi Sistemi - Ders Özeti
Türk Vergi Sistemi
Gelir Vergisi Kanununa göre, gelirin gerçeklik
özelliği muhasebe denetimini gerekli kılar.
Vergi borcunun meydana gelebilmesi için gerekli
olanlar: Vergiyi koyan bir kanunun bulunması.
Bütçe kanunu ile izin verilmesi. Vergiyi doğuran
olayın gerçekleşmesi. Verginin tarh edilmesi.
Kanunda özel olarak sayılan ticari kazançlar: Maden
ocağıişletilmesi. Coberlik faaliyetleri. Özel okul
işletilmesi. Gayrimenkul alım satım işiyle sürekli
uğraşılması.
Bir vergilendirme döneminde dönem sonu
özsermayesi 40 milyar, dönembaşıözsermayesi 25
milyar olan 1.sınıf tüccar A'nın aynıdönemde
işletmeden çektiği değer, 6 milyar ve işletmeye
eklediği değer 4 milyar olduğuna göre A'nın ticari
kazancı17 milyardır. 40-25=15, 15-4=11, 11+6=17
Dönembaşımal mevcudu 3, dönem içi mal alışları2,
kira tel ve aydınlatma gideri 1, dönemsonu mal
mevcudu 4, dönem içi yapılan satışlar 3 milyardır.
Bu bilgilere göre 2.sınıf tüccar B'nin ticari kazancı1
milyardır. gider:3+2+1=6, gelir: 3+4=7, 7-6=1
1.sınıf tüccar A'nın işyeri aydınlatma, ısıtma,tel ve
işçilik giderleri 4, işçiler için ödenen sigorta primleri
1 milyar, demirbaşamortismanları500 milyon, işyeri
emlak vergisi 500 milyon ve ödemişolduğu para
cezaları500 milyon olduğuna göre tüccar A'nın
hasılattan indireceği gider 6 milyardır.
4+1+0,5+0,5=6 , ceza inmez.
Dar mükellefiyete tabi ve kara ulaştırma işleriyle
uğraşan mükellefin 1999 yılında elde ettiği hasılat 50
milyar olduğuna göre mükellefin vergiye tabi geliri 6
milyardır.50*%12=6 milyar.
Serbest meslek kazancıelde edenler yatırım
indiriminden yararlanamaz.
Eskişehir organize sanayi bölgesinde 1999 yılında 60
milyar tutarında yatırımıgerçekleştiren 1.sınıf
tüccar A'nın yararlanacağıyatırım indirimi 60
milyardır.
Zirai kazancın tesbitinde gider olarak indirilenler:
İşletmeyle ilgili ilama dayalıtazminatlar. İşçilerin
yemek ve tedavi giderleri. Tohum ve gübre giderleri.
Kira giderleri
Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif şirketin
geliri "serbest meslek kazancı" gelir unsurunun
kapsamına girer.
Biletle girilen yerlerde, faaliyette bulunan dar
mükellefin safi serbest meslek kazancı: Hasılattan
resimler çıkarıldıktan sonra elde edilen tutarın
yarısıdır.
Serbest meslek faaliyetinin özellikleri: Faaliyetin
bağımsız olması. Şahsi sorumluluk altında yapılması.
Uzmanlığa dayanması. Faaliyetin sürekli olması.
TBMMüyelerine faaliyetleri dolayısıyla ödenen para
ve benzeri menfaatler kazanç türlerinden ücret
içinde vergilendirilir.
Yıllık özel indirim tutarı113 400 000 TL olarak
kabul edildiğinde, çalışma gücünün %80'ini yitirmiş
olan hizmet erbabının yararlanacağısakatlık
indirimi 113400000*8=907200000 TL dir.
Gayrimenkul sermaye iradının tespitinde gider
olarak indirilenler: Aydınlatma ve ısıtma giderleri.
İdare giderleri. Sigorta giderleri. Kiralanan mallar
için ödenen vergi, resim ve harçlar.
1999 yılında satın alınan bir gayrimenkul yıllık 1
milyar TL'ye kiraya verilmiştir. Herhangi bir kira
takdiri yapılmamışolan bu binanın vergi değeri 40
milyar TL'sıolduğuna göre 1999 yılıemsal kira
bedeli 2 milyardır. 40*%5=2
Menkul sermaye iradıolan gelirler: Hisse
senetlerinin vadesi gelmemişkuponlarının satışından
elde edilen gelirler. Mevduat faizi. Hisse senetleri kar
payı. İştirak paylarından doğan kazançlar.
Mükellef A 1999 yılında B anonim şirketinden 30
milyar TL kar payıelde ettiğine göre mükellefin
vergi alacağı6 milyardır. 30*1/5=6
Ferdi bir işletmenin kanuni mirasçılara devrinden
doğan kazançlar vergilendirilmeyecek değer artış
kazancıdır.
Değer artışkazançlarının tespitinde maliyet bedeli
bilinmiyorsa maliyet bedeli yerine takdir
komisyonlarınca belirlenecek bedel esas alınır.
Hilafına hüküm olmadıkça gelir vergisi, mükellefin
veya vergi sorumlusunun Beyan işlemi üzerine tarh
olunur.
Gelirden yapılacak mahsup ve indirimler: Geçmişyıl
zararları. Özel indirim. Sakatlık indirimi. Yabancı
ülkelerde ödenen vergiler
Kaynakta kesintiye tabi tutulan vergiler, vergi
sorumlusu tarafından vergi dairesine ödenir.
Münferit beyanname, kazanç ve iratların iktisap
tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde verilmelidir.
Müteşebbisin işe başladığızaman işletmeye koyduğu
ekonomik değerlerin toplamına sermaye denir.
Basit usule tabi olan mükelleflerin defter tutma
zorunluluklarıyoktur.
Dönem sonu özsermayesi 30 milyar TL, dönem başı
özsermayesi 25 milyar TL olan çiftçi A'nın
işletmeden çektiği değer 2 milyar TL, işletmeye
eklediği değer ise 3 milyar TL dir. Buna göre çiftçi A
nın zirai kazancı4 milyardır. 30-25=5, 5+2=7, 7-3=4
Konser veren müzik sanatçılarının, gümrük
komisyoncularının, serbest meslek faaliyetinde
bulunan kollektif şirket ortaklarının, dava
vekillerinin kazancıSerbest meslek kazancıdır.
Ücretin safi tutarının belirlenmesinde indirilecek
giderler: Kamu kuruluşlarıiçin yapılan yasal
kesintiler, emekli sandıklarına yapılan ödemeler,
sahıs sigortasıprimleri, özel indirim
Başka bir geliri olmayan mükellef A 1999 yılında bir
gayrimenkulünü mesken olarak kiraya vermişve
yıllık 3 240 000 000 TL kira geliri elde etmiştir. Buna
göre, götürü gider indiriminden yararlanan
mükellefin vergiye tabi kazancı2 250 000 000 TL dir.
(İstisna tutarı240 000 000 TL olarak
uygulanacaktır.) 3 240-240=3000 , 3000*%25=750,
3000-750= 2 250
Alacak faizi menkul sermaye iradıdır.
Ücret,mevduat faizi, konut kirası, tahvil faizi vergi
kesintisine tabidir. İşyeri kirasıvergi kesintisine tabi
değildir.
Tutulmasızorunlu olan defterlerin veya verilen
beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair
delil bulunursa vergi Res'en tarh yöntemi
kullanılarak tarh edilir.
1999 yılında yalnız gayrimenkul sermaye iradıelde
eden mükellefler, beyannamelerini Ocak ayında
vermek zorundadırlar.
Türkiye'de vergi beyannamelerinin ancak %4-5 inin
denetim elemanlarınca incelenip diğer mükelleflerin
denetlenememesinin en önemli nedeni denetim
elemanlarının yeterli bilgi düzeyine sahip
olmamalarıdır.
Gelir vergisi mükellefleri ile sermaye şirketleri her
yıl Mayıs ayınnın sonuna kadar vergi tarhına esas
olan kazançlarıile bunlara isabet eden vergi
tutarlarınıgösteren levhayımerkezlerine veya
şubelerine asmak zorundadırlar.
Halktan katılım belgeleri karşılığında toplanacak
paralarla, belge sahipleri adına riskin dağıtılması
ilkesi ve inançlımülkiyet esaslarına göre menkul
kıymet yatırım portföyü işletmek amacıyla kurulan
mal varlığıolarak tanımlanan menkul kıymetler
yatırım fonlarıBankalar tarafından kurulabilir.
Yalnız ortaklarıyla işyapan bir tüketim
kooperatifinin gıda ve giyecek işhacmi 5 milyar TL;
genel işhacmi 10 milyar TL ve dönem sonu safi
kazancı2 milyar ise kooperatifin vergiye tabi kazancı
1 milyar TL'dır 5/10* 2=1 risturn istisnasıdır. 2-1=1
milyar vergiye tabi kazançtır. Risturn istisnası=
(Ortaklarla işhacmi/Genel işhacmi) * Dönem sonu
safi kazanç
Kurumun tesis edilmesi veya yeni bir şube açılması
nedeniyle ve karşılığında maddi bir kıymet elde
edilmeden yapılan ve kurumlar vergisinde matrahın
saptanmasında indirimi kabul edilen gider ilk tesis ve
örgüt gideridir.
Kurumlar vergisi kanununa göre indirilebilecek
giderlerden biri Faizsiz kredi verenlere ödenen kar
paylarıdır.
İnfisah, iflastan başka bir nedenden kaynaklanmışsa
tasfiyenin başlangıç tarihi infisahın Ticaret siciline
tescil ettirildiği tarihtir. İflas varsa ticaret
mahkemesinde iflasın açılma tarihidir.
Özel hesap dönemi 1 Ekim 1998-30 Eylül 1999
tarihleri arasında olan bir kurum, kurumlar vergisi
beyannamesini hesap döneminin kapandığıayı
izleyen 4.ay içinde vermek zorundadır. Ocak 2000
Doğal afetler nedeniyle inşa edilen binalarda geçici
muafiyet 10 yıl süreyle uygulanır.
Motorlu Taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilin
yapıldığıvergi dairesince her yılın Ocak ayıbaşında
yıllık olarak tahakkuk ettirilir.
Veraset yoluyla intikallerde ölüm Türkiye'de
meydana gelmişve mükellefler de Türkiye'de
meydana gelmişve mükellefler de Türkiye'de
bulunuyorlarsa, Veraset ve İntikal Vergisi
beyannamesi 4 ay içinde verilmelidir. Mükellef
yabancıülkede ise 6 ay içinde verilmelidir.
Katma değer vergisinde matraha dahil edilenler:
Yükleme ve boşaltma giderleri. Faiz. Sigorta
giderleri. Vade farkı.
Bir takvim yılıiçinde ayrıayrıişlemlerle hem vergi
ziyaına neden olan hem de usulsüzlük suçu işleyen
mükellefe her iki suç için ayrıayrıceza kesilir.
1.1.1999 tarihinden itibaren işlenen bir vergi suçu ile
vergi kaybına sebebiyet verilirse Vergi ziyaıcezası
uygulanır.
Temyiz davalarında Danıştay bir üst derece
mahkemesi olarak görevlidir.
Vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede
yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya
eksik vergi istenmesi veya alınmasıhalinde
Düzeltme'ye başvurulur.
Borçlu belirli sürede teminat göstermemişolursa,
Borçludan teminat istenmesini gerektiren durumlar
varsa, Borçlunun ikametgahıbilinmiyorsa, Borçlu
kaçmışsa ihtiyati hacze gidilemez.
Gelir Vergisi Kanununun ikametgahıTürkiye'de
bulunanlarıTürkiye'de yerleşmişkabul etmesi Tam
mükellefiyet vergicilik kavramının bir gereğidir.
Limited şirket ortaklarının kazancıticari kazanç
olarak vergilendirilemez.
Yeni işe başlayanlar basit usulde vergilendirilir.
Yeniden değerleme oranının %80 olarak
belirlendiğini varsayarsak 1999 yılında teşvik
belgesiz yatırımlarda uygulanacak olan değerleme
oranıyüzde sıfır olur.
Zirai kazancın gerçek usulde tespitinde indirilecek
giderler: Tohum, gübre, yem ve ilaç giderleri.
İşletmede çalışanlara ödenen ücretler. Kira karşılığı
kullanılan üretim araçlarıiçin yapılan ödemeler.
İşletmeyle ilgili olarak ödenen sözleşmeye dayalı
tazminatlar.
Doktor, Gümrük komisyoncuları, Dava vekilleri,
Konser veren müzik sanatçılarıserbest meslek
erbabıdır.
Ücreti asgari ücrete bağlıolarak tespit edilenler:
Kazançlarıbasit usulde tespit edilenlerin yanında
çalışanlar. Serbest meslek erbabıyanında çalışanlar.
Gayrimenkul sermaye iradıelde edenlerin yanında
çalışanlar. Özel inşaatlarda çalışan işçiler.
1999 yılında 2 240 000 000 TL mesken kirasıelde
eden, başka bir geliri olmayan ve götürü gider
indiriminden yararlanmak isteyen mükellef A'nın
vergiye tabi kazancı1 500 000 000 TL'dir. ( İstisna
240 000 000 TL olarak dikkate alınacaktır. ) 2 240 -
240=2000, 2000*25/100=500 milyon. , 2milyar-500
milyon=1 500 000 000
1999 yılında bir kurumdan 21 000 000 000 kar payı
alan tam mükellef bir gerçek kişinin 1999 yılında
vergi alacağı4 200 000 000. Vergi alacağı%20 dir.
Diğer kazanç ve irat olarak menkul kıymetlerin
elden çıkarılmasında iktisap bedeli tevsik
edilemiyorsa Rayiç bedel iktisap bedeli olarak kabul
edilir.
Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler gelir
vergisi kesintisine tabidir.
1 milyar TL tutarındaki vergi borcunu vade
tarihinden itibaren 6 ay sonra ödeyen mükellefe
tahakkuk ettirilecek gecikme zammı600 000 000 TL
dir. Her ay %10 gecikme zammıalınır. 1 milyar* %
60=600 milyon.
Vergi denetim elemanlarınca yapılan vergi
incelemesinin temel amacıvergi alacağınıgüvence
altına almaktır.
Kurumlar vergisi mükellefi olan kooperatiflerin
özellikleri: Tüzel kişiliğe sahip olmamaları.
Kooperatiflerin en az 7 üye ile kurulması. Kar
amacıyla kurulmaması. Ortakların değişir nitelikte
olması.
X Anonim şirketi 1999 yılında 100 milyar TL kurum
kazancıelde etmişve aynıyıl Bakanlar Kurulunca
vergi muafiyeti tanınan bir vakfa makbuz karşılığı
15 milyar TL bağışta bulunmuştur. Buna göre, 1999
yılında kurumun indirebileceği bağışve yardım
tutarı5 milyar TL 'dir. 15-5=10 milyar indirme.
100*%5=5 milyar indirilecek.
Tasfiye karı, tasfiye durumundaki bir kurumda vergi
matrahınıoluşturur.
Vergi değeri 10 milyar TL olarak beyan edilen ve 5
yıl süre ile geçici muafiyetten yararlanan bir mesken
için ödenecek emlak vergisi 7 500 000 TL'dir.
Muafiyetten yararlanılacak miktar, vergi değerinin
1/4'üdür. 10 milyar*1/4=2 500 000 000 vergi dışıdır.
Ödenecek vergi 7.5 milyar üzerinden ödenecek.
Mesken vergisi binde 1 dir. 7.5*1/1000=7.5 milyon
Veraset ve intikal vergisinde, veraset yoluyla
intikallerde vergi, ölen kişinin ikametgahının
bulunduğu yerdeki vergi dairesidir.
Katma değer vergisinde, bir mal üzerindeki tasarruf
hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce,
alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesine
Teslim denir.
Katma değer vergisi matrahına Taşıma ve yükleme
giderleri, Sigorta giderleri, Komisyon, Vade farkı
dahil edilir.
Bölge idare mahkemeleri bölgenin coğrafi durumu
göz önüne alınarak Adalet Bakanlığıtarafından
kurulur.
Mükellef bir belediye vergisi için vergi davasıaçma
süresi geçtikten sonra 5 yıllık zamanaşımısüresi
içinde vergi hatasının düzeltilmesi yoluna gitmişve
isteği reddedilmiştir. Bu durumda mükellef şikayet
yoluyla Belediye Başkanına başvurabilir.
Kararların düzeltilmesinin nedenleri: Kararlara
etkisi olan iddiaların kararda karşılanmaması.
Kararda birbirine aykırıhükümler bulunması.
Kararların usule aykırıbulunması. Kararların
kanuna aykırıbulunması.
Borçlunun mallarınıkaçırmasıtehlikesi olduğu
durumlarda İhtiyati haciz'e başvurulur.
Alıntıdır
Türk Vergi Sistemi
Gelir Vergisi Kanununa göre, gelirin gerçeklik
özelliği muhasebe denetimini gerekli kılar.
Vergi borcunun meydana gelebilmesi için gerekli
olanlar: Vergiyi koyan bir kanunun bulunması.
Bütçe kanunu ile izin verilmesi. Vergiyi doğuran
olayın gerçekleşmesi. Verginin tarh edilmesi.
Kanunda özel olarak sayılan ticari kazançlar: Maden
ocağıişletilmesi. Coberlik faaliyetleri. Özel okul
işletilmesi. Gayrimenkul alım satım işiyle sürekli
uğraşılması.
Bir vergilendirme döneminde dönem sonu
özsermayesi 40 milyar, dönembaşıözsermayesi 25
milyar olan 1.sınıf tüccar A'nın aynıdönemde
işletmeden çektiği değer, 6 milyar ve işletmeye
eklediği değer 4 milyar olduğuna göre A'nın ticari
kazancı17 milyardır. 40-25=15, 15-4=11, 11+6=17
Dönembaşımal mevcudu 3, dönem içi mal alışları2,
kira tel ve aydınlatma gideri 1, dönemsonu mal
mevcudu 4, dönem içi yapılan satışlar 3 milyardır.
Bu bilgilere göre 2.sınıf tüccar B'nin ticari kazancı1
milyardır. gider:3+2+1=6, gelir: 3+4=7, 7-6=1
1.sınıf tüccar A'nın işyeri aydınlatma, ısıtma,tel ve
işçilik giderleri 4, işçiler için ödenen sigorta primleri
1 milyar, demirbaşamortismanları500 milyon, işyeri
emlak vergisi 500 milyon ve ödemişolduğu para
cezaları500 milyon olduğuna göre tüccar A'nın
hasılattan indireceği gider 6 milyardır.
4+1+0,5+0,5=6 , ceza inmez.
Dar mükellefiyete tabi ve kara ulaştırma işleriyle
uğraşan mükellefin 1999 yılında elde ettiği hasılat 50
milyar olduğuna göre mükellefin vergiye tabi geliri 6
milyardır.50*%12=6 milyar.
Serbest meslek kazancıelde edenler yatırım
indiriminden yararlanamaz.
Eskişehir organize sanayi bölgesinde 1999 yılında 60
milyar tutarında yatırımıgerçekleştiren 1.sınıf
tüccar A'nın yararlanacağıyatırım indirimi 60
milyardır.
Zirai kazancın tesbitinde gider olarak indirilenler:
İşletmeyle ilgili ilama dayalıtazminatlar. İşçilerin
yemek ve tedavi giderleri. Tohum ve gübre giderleri.
Kira giderleri
Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif şirketin
geliri "serbest meslek kazancı" gelir unsurunun
kapsamına girer.
Biletle girilen yerlerde, faaliyette bulunan dar
mükellefin safi serbest meslek kazancı: Hasılattan
resimler çıkarıldıktan sonra elde edilen tutarın
yarısıdır.
Serbest meslek faaliyetinin özellikleri: Faaliyetin
bağımsız olması. Şahsi sorumluluk altında yapılması.
Uzmanlığa dayanması. Faaliyetin sürekli olması.
TBMMüyelerine faaliyetleri dolayısıyla ödenen para
ve benzeri menfaatler kazanç türlerinden ücret
içinde vergilendirilir.
Yıllık özel indirim tutarı113 400 000 TL olarak
kabul edildiğinde, çalışma gücünün %80'ini yitirmiş
olan hizmet erbabının yararlanacağısakatlık
indirimi 113400000*8=907200000 TL dir.
Gayrimenkul sermaye iradının tespitinde gider
olarak indirilenler: Aydınlatma ve ısıtma giderleri.
İdare giderleri. Sigorta giderleri. Kiralanan mallar
için ödenen vergi, resim ve harçlar.
1999 yılında satın alınan bir gayrimenkul yıllık 1
milyar TL'ye kiraya verilmiştir. Herhangi bir kira
takdiri yapılmamışolan bu binanın vergi değeri 40
milyar TL'sıolduğuna göre 1999 yılıemsal kira
bedeli 2 milyardır. 40*%5=2
Menkul sermaye iradıolan gelirler: Hisse
senetlerinin vadesi gelmemişkuponlarının satışından
elde edilen gelirler. Mevduat faizi. Hisse senetleri kar
payı. İştirak paylarından doğan kazançlar.
Mükellef A 1999 yılında B anonim şirketinden 30
milyar TL kar payıelde ettiğine göre mükellefin
vergi alacağı6 milyardır. 30*1/5=6
Ferdi bir işletmenin kanuni mirasçılara devrinden
doğan kazançlar vergilendirilmeyecek değer artış
kazancıdır.
Değer artışkazançlarının tespitinde maliyet bedeli
bilinmiyorsa maliyet bedeli yerine takdir
komisyonlarınca belirlenecek bedel esas alınır.
Hilafına hüküm olmadıkça gelir vergisi, mükellefin
veya vergi sorumlusunun Beyan işlemi üzerine tarh
olunur.
Gelirden yapılacak mahsup ve indirimler: Geçmişyıl
zararları. Özel indirim. Sakatlık indirimi. Yabancı
ülkelerde ödenen vergiler
Kaynakta kesintiye tabi tutulan vergiler, vergi
sorumlusu tarafından vergi dairesine ödenir.
Münferit beyanname, kazanç ve iratların iktisap
tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde verilmelidir.
Müteşebbisin işe başladığızaman işletmeye koyduğu
ekonomik değerlerin toplamına sermaye denir.
Basit usule tabi olan mükelleflerin defter tutma
zorunluluklarıyoktur.
Dönem sonu özsermayesi 30 milyar TL, dönem başı
özsermayesi 25 milyar TL olan çiftçi A'nın
işletmeden çektiği değer 2 milyar TL, işletmeye
eklediği değer ise 3 milyar TL dir. Buna göre çiftçi A
nın zirai kazancı4 milyardır. 30-25=5, 5+2=7, 7-3=4
Konser veren müzik sanatçılarının, gümrük
komisyoncularının, serbest meslek faaliyetinde
bulunan kollektif şirket ortaklarının, dava
vekillerinin kazancıSerbest meslek kazancıdır.
Ücretin safi tutarının belirlenmesinde indirilecek
giderler: Kamu kuruluşlarıiçin yapılan yasal
kesintiler, emekli sandıklarına yapılan ödemeler,
sahıs sigortasıprimleri, özel indirim
Başka bir geliri olmayan mükellef A 1999 yılında bir
gayrimenkulünü mesken olarak kiraya vermişve
yıllık 3 240 000 000 TL kira geliri elde etmiştir. Buna
göre, götürü gider indiriminden yararlanan
mükellefin vergiye tabi kazancı2 250 000 000 TL dir.
(İstisna tutarı240 000 000 TL olarak
uygulanacaktır.) 3 240-240=3000 , 3000*%25=750,
3000-750= 2 250
Alacak faizi menkul sermaye iradıdır.
Ücret,mevduat faizi, konut kirası, tahvil faizi vergi
kesintisine tabidir. İşyeri kirasıvergi kesintisine tabi
değildir.
Tutulmasızorunlu olan defterlerin veya verilen
beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair
delil bulunursa vergi Res'en tarh yöntemi
kullanılarak tarh edilir.
1999 yılında yalnız gayrimenkul sermaye iradıelde
eden mükellefler, beyannamelerini Ocak ayında
vermek zorundadırlar.
Türkiye'de vergi beyannamelerinin ancak %4-5 inin
denetim elemanlarınca incelenip diğer mükelleflerin
denetlenememesinin en önemli nedeni denetim
elemanlarının yeterli bilgi düzeyine sahip
olmamalarıdır.
Gelir vergisi mükellefleri ile sermaye şirketleri her
yıl Mayıs ayınnın sonuna kadar vergi tarhına esas
olan kazançlarıile bunlara isabet eden vergi
tutarlarınıgösteren levhayımerkezlerine veya
şubelerine asmak zorundadırlar.
Halktan katılım belgeleri karşılığında toplanacak
paralarla, belge sahipleri adına riskin dağıtılması
ilkesi ve inançlımülkiyet esaslarına göre menkul
kıymet yatırım portföyü işletmek amacıyla kurulan
mal varlığıolarak tanımlanan menkul kıymetler
yatırım fonlarıBankalar tarafından kurulabilir.
Yalnız ortaklarıyla işyapan bir tüketim
kooperatifinin gıda ve giyecek işhacmi 5 milyar TL;
genel işhacmi 10 milyar TL ve dönem sonu safi
kazancı2 milyar ise kooperatifin vergiye tabi kazancı
1 milyar TL'dır 5/10* 2=1 risturn istisnasıdır. 2-1=1
milyar vergiye tabi kazançtır. Risturn istisnası=
(Ortaklarla işhacmi/Genel işhacmi) * Dönem sonu
safi kazanç
Kurumun tesis edilmesi veya yeni bir şube açılması
nedeniyle ve karşılığında maddi bir kıymet elde
edilmeden yapılan ve kurumlar vergisinde matrahın
saptanmasında indirimi kabul edilen gider ilk tesis ve
örgüt gideridir.
Kurumlar vergisi kanununa göre indirilebilecek
giderlerden biri Faizsiz kredi verenlere ödenen kar
paylarıdır.
İnfisah, iflastan başka bir nedenden kaynaklanmışsa
tasfiyenin başlangıç tarihi infisahın Ticaret siciline
tescil ettirildiği tarihtir. İflas varsa ticaret
mahkemesinde iflasın açılma tarihidir.
Özel hesap dönemi 1 Ekim 1998-30 Eylül 1999
tarihleri arasında olan bir kurum, kurumlar vergisi
beyannamesini hesap döneminin kapandığıayı
izleyen 4.ay içinde vermek zorundadır. Ocak 2000
Doğal afetler nedeniyle inşa edilen binalarda geçici
muafiyet 10 yıl süreyle uygulanır.
Motorlu Taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilin
yapıldığıvergi dairesince her yılın Ocak ayıbaşında
yıllık olarak tahakkuk ettirilir.
Veraset yoluyla intikallerde ölüm Türkiye'de
meydana gelmişve mükellefler de Türkiye'de
meydana gelmişve mükellefler de Türkiye'de
bulunuyorlarsa, Veraset ve İntikal Vergisi
beyannamesi 4 ay içinde verilmelidir. Mükellef
yabancıülkede ise 6 ay içinde verilmelidir.
Katma değer vergisinde matraha dahil edilenler:
Yükleme ve boşaltma giderleri. Faiz. Sigorta
giderleri. Vade farkı.
Bir takvim yılıiçinde ayrıayrıişlemlerle hem vergi
ziyaına neden olan hem de usulsüzlük suçu işleyen
mükellefe her iki suç için ayrıayrıceza kesilir.
1.1.1999 tarihinden itibaren işlenen bir vergi suçu ile
vergi kaybına sebebiyet verilirse Vergi ziyaıcezası
uygulanır.
Temyiz davalarında Danıştay bir üst derece
mahkemesi olarak görevlidir.
Vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede
yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya
eksik vergi istenmesi veya alınmasıhalinde
Düzeltme'ye başvurulur.
Borçlu belirli sürede teminat göstermemişolursa,
Borçludan teminat istenmesini gerektiren durumlar
varsa, Borçlunun ikametgahıbilinmiyorsa, Borçlu
kaçmışsa ihtiyati hacze gidilemez.
Gelir Vergisi Kanununun ikametgahıTürkiye'de
bulunanlarıTürkiye'de yerleşmişkabul etmesi Tam
mükellefiyet vergicilik kavramının bir gereğidir.
Limited şirket ortaklarının kazancıticari kazanç
olarak vergilendirilemez.
Yeni işe başlayanlar basit usulde vergilendirilir.
Yeniden değerleme oranının %80 olarak
belirlendiğini varsayarsak 1999 yılında teşvik
belgesiz yatırımlarda uygulanacak olan değerleme
oranıyüzde sıfır olur.
Zirai kazancın gerçek usulde tespitinde indirilecek
giderler: Tohum, gübre, yem ve ilaç giderleri.
İşletmede çalışanlara ödenen ücretler. Kira karşılığı
kullanılan üretim araçlarıiçin yapılan ödemeler.
İşletmeyle ilgili olarak ödenen sözleşmeye dayalı
tazminatlar.
Doktor, Gümrük komisyoncuları, Dava vekilleri,
Konser veren müzik sanatçılarıserbest meslek
erbabıdır.
Ücreti asgari ücrete bağlıolarak tespit edilenler:
Kazançlarıbasit usulde tespit edilenlerin yanında
çalışanlar. Serbest meslek erbabıyanında çalışanlar.
Gayrimenkul sermaye iradıelde edenlerin yanında
çalışanlar. Özel inşaatlarda çalışan işçiler.
1999 yılında 2 240 000 000 TL mesken kirasıelde
eden, başka bir geliri olmayan ve götürü gider
indiriminden yararlanmak isteyen mükellef A'nın
vergiye tabi kazancı1 500 000 000 TL'dir. ( İstisna
240 000 000 TL olarak dikkate alınacaktır. ) 2 240 -
240=2000, 2000*25/100=500 milyon. , 2milyar-500
milyon=1 500 000 000
1999 yılında bir kurumdan 21 000 000 000 kar payı
alan tam mükellef bir gerçek kişinin 1999 yılında
vergi alacağı4 200 000 000. Vergi alacağı%20 dir.
Diğer kazanç ve irat olarak menkul kıymetlerin
elden çıkarılmasında iktisap bedeli tevsik
edilemiyorsa Rayiç bedel iktisap bedeli olarak kabul
edilir.
Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler gelir
vergisi kesintisine tabidir.
1 milyar TL tutarındaki vergi borcunu vade
tarihinden itibaren 6 ay sonra ödeyen mükellefe
tahakkuk ettirilecek gecikme zammı600 000 000 TL
dir. Her ay %10 gecikme zammıalınır. 1 milyar* %
60=600 milyon.
Vergi denetim elemanlarınca yapılan vergi
incelemesinin temel amacıvergi alacağınıgüvence
altına almaktır.
Kurumlar vergisi mükellefi olan kooperatiflerin
özellikleri: Tüzel kişiliğe sahip olmamaları.
Kooperatiflerin en az 7 üye ile kurulması. Kar
amacıyla kurulmaması. Ortakların değişir nitelikte
olması.
X Anonim şirketi 1999 yılında 100 milyar TL kurum
kazancıelde etmişve aynıyıl Bakanlar Kurulunca
vergi muafiyeti tanınan bir vakfa makbuz karşılığı
15 milyar TL bağışta bulunmuştur. Buna göre, 1999
yılında kurumun indirebileceği bağışve yardım
tutarı5 milyar TL 'dir. 15-5=10 milyar indirme.
100*%5=5 milyar indirilecek.
Tasfiye karı, tasfiye durumundaki bir kurumda vergi
matrahınıoluşturur.
Vergi değeri 10 milyar TL olarak beyan edilen ve 5
yıl süre ile geçici muafiyetten yararlanan bir mesken
için ödenecek emlak vergisi 7 500 000 TL'dir.
Muafiyetten yararlanılacak miktar, vergi değerinin
1/4'üdür. 10 milyar*1/4=2 500 000 000 vergi dışıdır.
Ödenecek vergi 7.5 milyar üzerinden ödenecek.
Mesken vergisi binde 1 dir. 7.5*1/1000=7.5 milyon
Veraset ve intikal vergisinde, veraset yoluyla
intikallerde vergi, ölen kişinin ikametgahının
bulunduğu yerdeki vergi dairesidir.
Katma değer vergisinde, bir mal üzerindeki tasarruf
hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce,
alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesine
Teslim denir.
Katma değer vergisi matrahına Taşıma ve yükleme
giderleri, Sigorta giderleri, Komisyon, Vade farkı
dahil edilir.
Bölge idare mahkemeleri bölgenin coğrafi durumu
göz önüne alınarak Adalet Bakanlığıtarafından
kurulur.
Mükellef bir belediye vergisi için vergi davasıaçma
süresi geçtikten sonra 5 yıllık zamanaşımısüresi
içinde vergi hatasının düzeltilmesi yoluna gitmişve
isteği reddedilmiştir. Bu durumda mükellef şikayet
yoluyla Belediye Başkanına başvurabilir.
Kararların düzeltilmesinin nedenleri: Kararlara
etkisi olan iddiaların kararda karşılanmaması.
Kararda birbirine aykırıhükümler bulunması.
Kararların usule aykırıbulunması. Kararların
kanuna aykırıbulunması.
Borçlunun mallarınıkaçırmasıtehlikesi olduğu
durumlarda İhtiyati haciz'e başvurulur.
Alıntıdır
