• ÇTL sistemimiz sıfırlandı ve olumlu değişiklikler yapıldı. Detaylar için: TIKLA

Apéry sabiti

  • Konuyu açan Konuyu açan Suskun
  • Açılış tarihi Açılış tarihi

Suskun

V.I.P
V.I.P

Kullanılan sayılar
γ - ζ(3) - √2 - √3 - √5 - φ - α - e - π - δ
İkilik sistem 1.001100111011101...
Onluk sistem 1.2020569031595942854...
Sonsuz kesir olarak yazılışı
4cf50d7c3a50864cd8a5a088c41b2f22.png


Apéry sabiti, matematiğin gizemli sayılarından biridir. Elektrodinamik alanında elektronun jiromagnetik oranının ikinci ve üçüncü derece terimlerinin yanı sıra birçok fiziksel soruda karşılaşılan bu sabit, paydasında üstel fonksiyon barındıran integrallerin çözümünde de kullanılmaktadır. Debye modelinin iki boyut için hesaplanması buna örnek olarak gösterilebilir. Sayı, aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır.

a3bd2a49983f11ef501cb0e3b5a49660.png


Burada ζ, Riemann zeta fonksiyonunu ifade etmektedir. Bu sayının yaklaşık değeri
e30856390d3015232d34a1ff06ccd3b4.png


Bu sayının çarpmaya göre tersi rastgele seçilen üç pozitif tamsayının aralarında asal olma olasılığına eşittir.

Apéry teoremi

Bu sabit, onun bir irrasyonel sayı olduğunu 1978 yılında kanıtlayan Roger Apéry (1916–1994)'ye atfedilmiştir. Bu sonuç, Apéry teoremi olarak adlandırılır. Özgün ispatın karmaşık yapısından ötürü anlaşılamaması Legendre polinomlarını kullanan ispatları popüler hale getirmiştir. Apéry sabitinin bir doğaüstü sayı olup olmadığı henüz bilinmemektedir.

Wadim Zudilin ve Tanguy Rivoal'ın yürüttükleri çalışma, sonsuz çoklukta ζ(2n+1) sayısının irrasyonel olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ζ(5), ζ(7), ζ(9) ve ζ(11)'den en az birinin irrasyonel olması gerektiği bulunmuştur.

Seri şeklinde yazılışı

Leonhard Euler (Euler 1773) 1772 yılında bu sayıyı seri şeklinde ifade etmiştir (Srivastava 2000, s. 571 (1.11)):

36ed4a460f32293e1ce2e8a0489a368f.png


Bu ifade birçok kez yeniden bulunmuştur.

Simon Plouffe her uygulamada farklı doğruluk derecesine sahip birçok seri önermiştir. Bunlar, (Plouffe 1998):

cfdb798742cb4c69ae24f8ff7bf99bea.png

ve

9fe933f4d945dfb933247a951ea01a8f.png


ifadeleridir.

ζ(2n + 1)'in farklı değerleri için geçerli eşitlikler zeta sabitleri maddesinde bulunmaktadır.

Bulunan diğer seri ifadeleri şunlardır:

a9b957584f7ad77b579e0cb0ad52bf03.png


2d6e66ed4ef32dfe4d91a1cd9b5e46eb.png


469c605d2be4a6d3068ece5c46529011.png


2de07bf3a7c2245467c71922847c827e.png


d53a313cd876ba17c8c3a8c71f8c1c44.png


4f2eb83cf0a15fc64e0ce68eaacc955b.png



 
ve

4f2eb83cf0a15fc64e0ce68eaacc955b.png


Burada,

da365768075281683baf8793542d71e7.png


Bu ifadelerden bazıları Apéry sabitinin birkaç milyon basamağa kadar hesaplanmasında kullanılmıştır.

(Broadhurst 1998)'ün sağladığı seri açılımı ikili sayı sisteminde çalışmaktadır. Bu, sabitin doğrusal zamanda hesaplanabilmesine olanak tanımaktadır.


Diğer formüller

Apéry sabiti ikinci dereceden bir poligamma fonksiyonu ile de ifade edilebilmektedir.

93d05b1dc51fa3d84586a921cfa819db.png


Bilinen basamakları

Apéry sabitinin bilinen basamak sayısı son yıllarda büyük bir artış göstermiştir. Bu, bilgisayarların gelişen başarımı ve daha verimli algoritmaların üretilmiş olmasının bir sonucudur.

Apéry sabitinin bilinen basamak sayısı
Tarih ......... Basamak sayısı .................. Hesaplamayı Yapan Kişi
Ocak 2007.. 2,000,000,000 .. Howard Cheng, Guillaume Hanrot, Emmanuel Thomé, Eugene Zima & Paul Zimmermann
Nisan 2006 .. 10,000,000,000 .. Shigeru Kondo & Steve Pagliarulo
Şubat 2003 .. 1,000,000,000 .. Patrick Demichel & Xavier Gourdon
Şubat 2002 .. 600,001,000 .. Shigeru Kondo & Xavier Gourdon
Eylül 2001 .. 200,001,000 .. Shigeru Kondo & Xavier Gourdon
Aralık 1998 .. 128,000,026 ..Sebastian Wedeniwski (Wedeniwski 2001)
Şubat 1998 .. 14,000,074 ..Sebastian Wedeniwski
Mayıs 1997 .. 10,536,006 .. Patrick Demichel
1997.. 1,000,000 .. Bruno Haible & Thomas Papanikolaou
1996 .. 520,000 .. Greg J. Fee & Simon Plouffe
1887 ..32.. Thomas Joannes Stieltjes
Bilinmiyor .. 16 ..Adrien-Marie Legendre





 
Geri
Top