Asansörün çalışma prensibi oldukça basittir. Mesele sadece kaldırma sistemine eklenen bir bölmeden ibarettir. Bir parça ipi bir kutuya bağlayın ve artık bir asansörünüz var.
Tabiî ki çağdaş yolcu ve nakliye asansörleri bundan daha karmaşık bir sisteme sahiptirler. Asansör kabininin ve yükünün fazla miktarlardaki ağırlığını kontrol altında tutabilmek için daha ileri mekanik sistemlere sahiptirler. Ek olarak, yolcular asansörü kullanabilsinler diye kontrol sistemlerine ve her şeyin düzgün çalışması için güvenlik sistemlerine ihtiyaç duyarlar.
Bugün yaygın kullanımda olan iki asansör tasarımı vardır: Hidrolik asansörler ve ipli asansörler.
Hidrolik asansör sistemleri silindir içine kurulan sıvı tarafından yönlendirilen bir piston olan hidrolik tokmak kullanarak kabini kaldırırlar. Bu sistemin nasıl çalıştığını aşağıdaki diyagramda görebilirsiniz.
Silindir sıvı pompalama sistemine bağlıdır(tipik olarak bunun gibi hidrolik sistemler petrol kullanırlar fakat diğer sıkıştırılamayan sıvılar da işe yarayabilir). Hidrolik sistem üç bölümden oluşur:
Bir depo (sıvı rezervuarı)
Elektrik motoru tarafından güç verilen bir pompa
Silindir ve rezervuar arasındaki bir valf
Pompa sıvıyı depodan silindire giden boruya iter. Valf açıldığında, bastırılmış sıvı en az dirençli yolu tercih edecek ve sıvı rezervuarına geri dönecek. Ama valf kapandığında, bastırılmış sıvının silindirden başka gidecek yeri yoktur. Sıvı silindir içinde toplandıkça, pistonu yukarıya iter, asansör kabinini kaldırır.
Kabin doğru kata yaklaştığında, kontrol sistemi elektrik motoruna pompayı aşamalı olarak kapatması için sinyal gönderir. Pompa artık çalışmadığından silindire akacak olan sıvı da olmuyor. Fakat hâlihazırda silindirin içinde olan sıvı kaçamaz(pompa boyunca geri gidemez ve valf hala kapalıdır). Piston sıvı üzerinde durur ve kabin neredeyse orda kalır.
Kabini aşağı indirmek için, kontrol sistemi valfa sinyal gönderir. Valf selenoid şalteri tarafından elektrikle çalıştırılır (selenoid ile ilgili daha fazla bilgi için Elektromıknatıslar Nasıl Çalışır bölümüne bakın). Selenoid valfı açtığında, silindirin içinde birikmiş olan sıvı, sıvı rezervuarına akabilir. Kabinin ve yükün ağırlığı sıvıyı rezervuara yönlendiren pistonu aşağı doğru bastırır. Kabin yavaş yavaş alçalır. Kabini aşağıdaki katlarda durdurmak için kontrol sistemi valfı tekrar kapatır.
