Atatürk'ün okuduğu nutuk yayınlanandan farklıydı
Kitaplığımda, Nutuk'un vaktiyle devlet büyükleri için sadece 1000 adet yayınlanmış olan Osmanlıca, nefis cildli ve ‘‘imzalı'' bir nüshası duruyor ama indeksi bulunmadığından, 1934 tarihli üç cildlik baskısını kullanırım. Bu 1934 tarihli yayın, her sayfanın kenarına yerleştirilmiş konu başlıklarıyla ve konulu indeksiyle, aradığınızı anında bulabileceğiniz en güzel baskıdır...
Seneler önce, şimdi hayatta olmayan bir dostumun verdiği bir başka ‘‘Nutuk'' daha var bende... Sadece fotokopilerden oluşan küçük bir tomar...
Ama önce Nutuk'un ne olduğunu ve nerede ‘‘verildiğini'' bilmeyenler için kısaca yazayım: ‘‘Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa''nın, 1927'nin 15 ile 20 Ekim günleri arasında, Halk Fırkası'nın ikinci kurultayında okuduğu metindir Nutuk... Gazi Paşa söze ‘‘Efendiler!...'' diye girmiş, ‘‘Geleceğe yönelik tedbirler hakkında görüş alışverişinde bulunmadan önce, millete geçmişe ait olayların ve icraatımızın hesabını vermenin görevim olduğunu düşünüyorum'' demiş, bu işin vakit alabileceğini söylemiş, ‘‘Olaylarla dolu dokuz yılın tarihine temas edecek olan konuşmam uzun sürecektir. Ama bu zor iş yerine getirilmesi gerekli bir vazife olduğuna göre, sözü uzattığım takdirde beni hoş karşılayıp bağışlayacağınızı ümid ederim'' dedikten sonra önündeki kalın tomarın ilk sayfasını okumaya başlamıştır...
Mustafa Kemal Paşa, ‘‘1335 senesi Mayıs'ının 19. günü Samsun'a çıktım'' cümlesiyle başlayan tomarı tam 36 saat 31 dakika boyunca okumuş, ‘‘Mevcut olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur'' cümlesiyle tamamladığında aradan altı gün geçmiş, 20 Ekim'e gelinmiştir...
İşte, bende fotokopileri olan ‘‘bir başka Nutuk'', okunması 36 saat 31 dakika süren bu orijinal metnin fotokopileri... Asıl metnin nerede olduğunu bilmiyorum... Belki Çankaya'daki Atatürk Müzesi'nde, belki Genelkurmay'ın Harp Tarihi Dairesi'nde, belki de bir başka yerde... Ama bu birkaç sayfa fotokopi, Halk Fırkası Kurultayı'nda okunan Nutuk'la yayınlanan Nutuk arasında bazı farklar olduğunu gösteriyor... Kimi kelimelerin yerinde başka sözcükler var, kimi ifadeler değiştirilmiş; bazı paragraflar kısaltılmış, bazıları tamamen atılmış... Ve ilk bakışta anlaşılan, metnin biraz ‘‘yumuşatılmış'' olduğu...
Meselâ ünlü girişin, ‘‘1335 senesi Mayıs'ının 19. günü Samsun'a çıktım'' ifadesinin yanında, Mustafa Kemal'in ağzından bir not var: ‘‘Ali Rıza Paşa, Ahmed İzzet Paşa'ya 'Cumhuriyet yapacaklar' demiş, aleyhimde bulunmuş. İsmet Paşa'ya İzzet Paşa söylemiş'' diyen önemli bir not...
Orijinali daha sertti
İşte, Nutuk'un orijinaliyle yayınlanan metni arasında varolan birkaç fark... Üslubuna dokunmadan, sadece bazı kelimeleri günümüz Türkçesi'ne uyarlayarak veriyorum...
Osmanlıca orijinal metin, sayfa 11: ‘‘Asker; vaziyeti tamamlamak için ilave etmeliyim: Yunan ordusu karşısında Balıkesir'in güneyinde cephe alan, kumandanı Kâzım Bey olan Kâzım Paşa Hazretleri'nin fırkasının oluşturduğu cepheden başka Yunan ordusunun doğusunda ve güneyinde doğrudan doğruya milli; kuvvetler tarafından başka cepheler kurulmuştu''. Bu cümleyle devamı basılı metinde yok...
Yine Osmanlıca orijinal metin, sayfa 22: ‘‘Bugüne kadar, Yunan ordusunun Manisa ve Aydın civarlarını da işgal eylediğinden haberdar oldum. Fakat İzmir'de ve Aydın'da bulunduğunu bildiğim kuvvetlerin ne halde olduklarına dair hiçbir taraftan henüz bir haber alamadım''. Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkmasından sonra çeşitli ordularla haberleşmesinden sözeden ve bu cümlelerle başlayan bölüm de basılı metne alınmamış...
Milli Mücadele yıllarının Patrikhane'sinden ve Yunan ‘‘Mavri Mira'' örgütünen sözeden kısımdan: ‘‘...Ermeni Patriki Zaven Efendi de Mavri Mira heyeti tarafından elde edilmişti. Ermeni hazırlığı tamamen Rum hazırlığı gibi ilerliyordu...''. Bu cümleler, basılı metinde daha kısa ve daha yumuşak bir üslûpla yer alıyor.
Kaynak;MURAK BARDAKÇI
Kitaplığımda, Nutuk'un vaktiyle devlet büyükleri için sadece 1000 adet yayınlanmış olan Osmanlıca, nefis cildli ve ‘‘imzalı'' bir nüshası duruyor ama indeksi bulunmadığından, 1934 tarihli üç cildlik baskısını kullanırım. Bu 1934 tarihli yayın, her sayfanın kenarına yerleştirilmiş konu başlıklarıyla ve konulu indeksiyle, aradığınızı anında bulabileceğiniz en güzel baskıdır...
Seneler önce, şimdi hayatta olmayan bir dostumun verdiği bir başka ‘‘Nutuk'' daha var bende... Sadece fotokopilerden oluşan küçük bir tomar...
Ama önce Nutuk'un ne olduğunu ve nerede ‘‘verildiğini'' bilmeyenler için kısaca yazayım: ‘‘Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa''nın, 1927'nin 15 ile 20 Ekim günleri arasında, Halk Fırkası'nın ikinci kurultayında okuduğu metindir Nutuk... Gazi Paşa söze ‘‘Efendiler!...'' diye girmiş, ‘‘Geleceğe yönelik tedbirler hakkında görüş alışverişinde bulunmadan önce, millete geçmişe ait olayların ve icraatımızın hesabını vermenin görevim olduğunu düşünüyorum'' demiş, bu işin vakit alabileceğini söylemiş, ‘‘Olaylarla dolu dokuz yılın tarihine temas edecek olan konuşmam uzun sürecektir. Ama bu zor iş yerine getirilmesi gerekli bir vazife olduğuna göre, sözü uzattığım takdirde beni hoş karşılayıp bağışlayacağınızı ümid ederim'' dedikten sonra önündeki kalın tomarın ilk sayfasını okumaya başlamıştır...
Mustafa Kemal Paşa, ‘‘1335 senesi Mayıs'ının 19. günü Samsun'a çıktım'' cümlesiyle başlayan tomarı tam 36 saat 31 dakika boyunca okumuş, ‘‘Mevcut olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur'' cümlesiyle tamamladığında aradan altı gün geçmiş, 20 Ekim'e gelinmiştir...
İşte, bende fotokopileri olan ‘‘bir başka Nutuk'', okunması 36 saat 31 dakika süren bu orijinal metnin fotokopileri... Asıl metnin nerede olduğunu bilmiyorum... Belki Çankaya'daki Atatürk Müzesi'nde, belki Genelkurmay'ın Harp Tarihi Dairesi'nde, belki de bir başka yerde... Ama bu birkaç sayfa fotokopi, Halk Fırkası Kurultayı'nda okunan Nutuk'la yayınlanan Nutuk arasında bazı farklar olduğunu gösteriyor... Kimi kelimelerin yerinde başka sözcükler var, kimi ifadeler değiştirilmiş; bazı paragraflar kısaltılmış, bazıları tamamen atılmış... Ve ilk bakışta anlaşılan, metnin biraz ‘‘yumuşatılmış'' olduğu...
Meselâ ünlü girişin, ‘‘1335 senesi Mayıs'ının 19. günü Samsun'a çıktım'' ifadesinin yanında, Mustafa Kemal'in ağzından bir not var: ‘‘Ali Rıza Paşa, Ahmed İzzet Paşa'ya 'Cumhuriyet yapacaklar' demiş, aleyhimde bulunmuş. İsmet Paşa'ya İzzet Paşa söylemiş'' diyen önemli bir not...
Orijinali daha sertti
İşte, Nutuk'un orijinaliyle yayınlanan metni arasında varolan birkaç fark... Üslubuna dokunmadan, sadece bazı kelimeleri günümüz Türkçesi'ne uyarlayarak veriyorum...
Osmanlıca orijinal metin, sayfa 11: ‘‘Asker; vaziyeti tamamlamak için ilave etmeliyim: Yunan ordusu karşısında Balıkesir'in güneyinde cephe alan, kumandanı Kâzım Bey olan Kâzım Paşa Hazretleri'nin fırkasının oluşturduğu cepheden başka Yunan ordusunun doğusunda ve güneyinde doğrudan doğruya milli; kuvvetler tarafından başka cepheler kurulmuştu''. Bu cümleyle devamı basılı metinde yok...
Yine Osmanlıca orijinal metin, sayfa 22: ‘‘Bugüne kadar, Yunan ordusunun Manisa ve Aydın civarlarını da işgal eylediğinden haberdar oldum. Fakat İzmir'de ve Aydın'da bulunduğunu bildiğim kuvvetlerin ne halde olduklarına dair hiçbir taraftan henüz bir haber alamadım''. Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkmasından sonra çeşitli ordularla haberleşmesinden sözeden ve bu cümlelerle başlayan bölüm de basılı metne alınmamış...
Milli Mücadele yıllarının Patrikhane'sinden ve Yunan ‘‘Mavri Mira'' örgütünen sözeden kısımdan: ‘‘...Ermeni Patriki Zaven Efendi de Mavri Mira heyeti tarafından elde edilmişti. Ermeni hazırlığı tamamen Rum hazırlığı gibi ilerliyordu...''. Bu cümleler, basılı metinde daha kısa ve daha yumuşak bir üslûpla yer alıyor.
Kaynak;MURAK BARDAKÇI
