Aynalar (6.Sınıf)
Aynalar üzerine gelen ışığın tamamına yakınını yansıtırlar, yüzeyi çok iyi parlatılmış metaller ayna olarak kullanılabilse de günlük yaşamda daha çok camdan yapılmış aynalar kullanılır. Cam yüzeyinin bir tarafı alüminyum veya gümüş ile kaplanarak ayna yapılır. Aynalar yansıtıcı yüzeyin şekline göre isim alır.
Düzlem ayna;
Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara düzlem ayna denir. Sabah uyandığınızda yüzünüzü yıkadıktan sonra banyoda kendinize baktığınız ayna düzlem aynadır. Düzlem aynada görüntü düzdür. Düz ayna önündeki bir çiçeğim görüntüsüne bakarsanız çiçeğin renkli yaprakları cisimde olduğu gibi görüntüde yukarıdadır. Ancak görüntü aynaya göre simetriktir. Cismin sağı görüntünün soludur, düzlem ayna önünde elinizi kaldırırsanız, görüntünüzün sol eli havaya kalkar. Düzlem aynalarda cisim ve görüntü boyutu aynıdır. Düzlem ayna önünde kendinize bakarsanız görüntünüzü boyunun sizin gerçek boyunuzla aynı olduğunu görürsünüz. Bu özellik aynaya yaklaştıkça ya da uzaklaştıkça değişmez. Düzlem aynaya yaklaştığınızda görüntünüzde aynaya yaklaşır. Görüntünün aynaya uzaklığı cismin aynaya uzaklığına eşittir.
Düzlem aynada görüntünün özellikleri
Bazı binaların dış cepheleri ayna gibi yansıtıcı camlar ile kaplıdır. Bu yansıtıcı camlar ışığın binanın içerisine girmesini engelliyerek binaların yaz aylarında fazla ısınmasını önler. Düz aynalardan periskop, kestirim makinesi ve tepegöz yapımında yararlanılır.
Küresel aynalar
Kaşığın iç yüzeyindeki görüntümüz ters ve küçük, dış yüzeyindeki görüntü düz ve küçüktür. Kaşıkta olduğu gibi yansıtıcı yüzeyi küre kapağı olan aynalara kürsel aynalar denir. Yansıtıcı yüzeyi bir küre kapağının iç yüzeyi olan aynalar çukur aynalardır. Yansıtıcı yüzeyi bir küre kapağının dış yüzeyi olan aynalar tümsek aynalardır. Yani kaşığın iç yüzeyi çukur ayna dış yüzeyi tümsek aynadır. Çukur aynaya gönderilen ışın demeti aynadan yansıtıldıktan sonra bir noktada kesişir. Yansıyan ışınların kesiştiği bu nokta çukur aynanın odak noktasıdır. Işınlar bu noktada kesiştikten sonra yollarına devam eder. Çukur aynanın bu özelliğinden yararlanarak güne fırınları yapılmış. Güneş fırınında bir çukur aynanın odak noktasına konulan güneşten alınan paralel ışınların yemeğin üzerinde kesişmesi ile pişirilir. Çukur aynanın odağına konulmuş bir ışık kaynağından gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra birbirine paralel olarak devam eder. Bu özelliğinden dolayı çukur aynalar araba farları, ışıldaklar ve el feneri yapımında yararlanılır. Araba farklarında ampul bir çukur aynanın odağına konur, ampul den çıkan ışık ışınları çukur aynadan paralel olarak yansır ve paralel bir ışın demeti haline gelir.
Aynalar üzerine gelen ışığın tamamına yakınını yansıtırlar, yüzeyi çok iyi parlatılmış metaller ayna olarak kullanılabilse de günlük yaşamda daha çok camdan yapılmış aynalar kullanılır. Cam yüzeyinin bir tarafı alüminyum veya gümüş ile kaplanarak ayna yapılır. Aynalar yansıtıcı yüzeyin şekline göre isim alır.
Düzlem ayna;
Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara düzlem ayna denir. Sabah uyandığınızda yüzünüzü yıkadıktan sonra banyoda kendinize baktığınız ayna düzlem aynadır. Düzlem aynada görüntü düzdür. Düz ayna önündeki bir çiçeğim görüntüsüne bakarsanız çiçeğin renkli yaprakları cisimde olduğu gibi görüntüde yukarıdadır. Ancak görüntü aynaya göre simetriktir. Cismin sağı görüntünün soludur, düzlem ayna önünde elinizi kaldırırsanız, görüntünüzün sol eli havaya kalkar. Düzlem aynalarda cisim ve görüntü boyutu aynıdır. Düzlem ayna önünde kendinize bakarsanız görüntünüzü boyunun sizin gerçek boyunuzla aynı olduğunu görürsünüz. Bu özellik aynaya yaklaştıkça ya da uzaklaştıkça değişmez. Düzlem aynaya yaklaştığınızda görüntünüzde aynaya yaklaşır. Görüntünün aynaya uzaklığı cismin aynaya uzaklığına eşittir.
Düzlem aynada görüntünün özellikleri
- Düzdür
- Simetriktir
- Cisimle aynı boydadır
- Sanaldır
- Görüntünün aynaya uzaklığı cismin aynaya uzaklığı ile eşittir
Bazı binaların dış cepheleri ayna gibi yansıtıcı camlar ile kaplıdır. Bu yansıtıcı camlar ışığın binanın içerisine girmesini engelliyerek binaların yaz aylarında fazla ısınmasını önler. Düz aynalardan periskop, kestirim makinesi ve tepegöz yapımında yararlanılır.
Küresel aynalar
Kaşığın iç yüzeyindeki görüntümüz ters ve küçük, dış yüzeyindeki görüntü düz ve küçüktür. Kaşıkta olduğu gibi yansıtıcı yüzeyi küre kapağı olan aynalara kürsel aynalar denir. Yansıtıcı yüzeyi bir küre kapağının iç yüzeyi olan aynalar çukur aynalardır. Yansıtıcı yüzeyi bir küre kapağının dış yüzeyi olan aynalar tümsek aynalardır. Yani kaşığın iç yüzeyi çukur ayna dış yüzeyi tümsek aynadır. Çukur aynaya gönderilen ışın demeti aynadan yansıtıldıktan sonra bir noktada kesişir. Yansıyan ışınların kesiştiği bu nokta çukur aynanın odak noktasıdır. Işınlar bu noktada kesiştikten sonra yollarına devam eder. Çukur aynanın bu özelliğinden yararlanarak güne fırınları yapılmış. Güneş fırınında bir çukur aynanın odak noktasına konulan güneşten alınan paralel ışınların yemeğin üzerinde kesişmesi ile pişirilir. Çukur aynanın odağına konulmuş bir ışık kaynağından gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra birbirine paralel olarak devam eder. Bu özelliğinden dolayı çukur aynalar araba farları, ışıldaklar ve el feneri yapımında yararlanılır. Araba farklarında ampul bir çukur aynanın odağına konur, ampul den çıkan ışık ışınları çukur aynadan paralel olarak yansır ve paralel bir ışın demeti haline gelir.
