Bipolar Bozukluk (Çift Kutuplu Rahatsızlık)

Depresyon, mani ve karışık belirtilerin sürekli tekrarlandığı ciddi bir rahatsızlıktır.

Bu krizler kişinin ruh halinde, enerjisinde ve davranışlarında büyük değişimlere yol açar ve kişinin normal sağlıklı biri gibi hareket etmesine engel olur.

Belirtiler


Mani Belirtiler:
Ruh halinde ani değişimler. Ya aşırı derece kızgın ve sinirli yada aşırı derecede uyuşmuş ve hatta sersemlemiş.
Aşırı derecede kendine güven; mükemmellik
Vücud enerjisinin artması
Uyku ihtiyacının azalması. Hiç uyumadan yada çok az uyku ile günlerce yorulmadan devam edebilmek.
Konuşma seviyesinde artış. Hızlı ve çok konuşur. Sürekli konu değiştirir, araya girmek yada cevap vermek imkansızdır.
Aşırı derecede dikkatin dağınık olması. Bir konudan başka bir konuya sürekli değişir.
Aşırı seks ihtiyacı. Seks ile ilgili duygu, düşünce ve davranışlarda artış yaşanır.
Fiziksel rahatsızlık
Riskleri umursamamak ve aşırı derecede riskli aktivitelere katılmak yada riskli davranışlar yapmak
Depresif Belirtiler:
Sürekli mutsuz ve gergin ruh hali
Daha önce zevk aldığı aktivitelere karşı ilgisizlik
İştahında ve kilosunda gözle görülür büyük değişiklikler
Uyumakta zorluk yada çok fazla uyuma
Fiziksel coşku yada hareketlerde aşırı yavaşlama
Enerji kaybı
Gereksiz suçluluk hissi yada kendini değersiz hissetme
Konsantre olmakta zorluk
Ölümü ve intiharı tekrar tekrar düşünmek
Mani ve depresyon belirtileri gençlerde ve çocuklarda kendilerini çeşitli farklı şekillerde gösterirler. Örneğin Mani gençlerde daha çok sinirlilik ve zarar verici patlamalar olarak ortaya çıkar ve ender olarak uyuşukluk görülür. Depresyon ise fiziksel şikayetler olarak ortaya çıkabilir örneğin baş ağrısı, karın ağrısı, aşırı yorgunluk, okuldan kaçma yada başarısız olma, evden kaçma, sinirlilik, şikayet etmek, açıklanamayan ağlama krizleri, izole olmak, iletişim problemi yaşamak ve hata yapmaya yada reddedilmeye karşı aşırı derecede hassasiyet. Diğer belirtiler alkol, uyuşturucu kullanımı ve insan ilişkilerinde zorluk yaşamak olarak sayılabilir.

Araştırmalar bipolar hastalıkların çocuklukta yada ergenlik çağının ilk zamanlarında başladığını göstermektedir. Çocuk yada genç depresyonda olduğuna dair belirtiler gösteriyorsa, aşırı sinir krizleri yaşıyorsa ve ruh halinde sürekli değişim oluyorsa bir psikiyatrist yada psikolog tarafından incelenmesinde fayda vardır.

Tedavi

Bipolar hastalığı olan çocuklarda ve gençlerde ilaç tedavisi henüz araştırma aşamasında olduğu için daha çok konuşmaya dayalı tedavi uygulanır. Büyüklerde ise temel tedavi yöntemi ruh halini düzenleyen ilaç kullanımıdır. Böylece tekrar eden mani ve depresif krizlerin önüne geçilir

Duygular düzenlenemiyor

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Sermin Kesebir, bipolar bozukluğun duygu durum bozukluğu olduğunu belirterek “Duygu durum alanına ait bir bozukluktur. Duyguları düzenleyememek, duyguların şiddetini ve hızını kontrol edememek olarak tanımlanabilir” dedi.

Bipolar bozukluğun iki ucu var

Hastalığın manik döneminde coşku, sinirlilik ya da hareketlilik, düşüncelerde hızlanma amaca yönelik aktivitede artış, uyku ihtiyacında azalma gibi belirtilerin yaşandığını belirten Prof.Dr. Kesebir, “Depresyonda ise bunun diğer ucu yani çökkünlük, üzüntü, moral bozukluğu karamsarlık daha önce keyif alınan şeylerden zevk almama, isteksizlik uyku sorunları iştahta değişiklik cinsel istekte değişiklik, dikkatte bilişsel alanda değişiklik gibi durumlar yaşanabilir” diye konuştu.

Bipolar bozuklukta cinsiyet ayrımı olmadığını ifade eden Prof. Dr. Kesebir, “Her iki cinste de eşit oranda görünür. Ama bipolar bozukluğun içerisinde depresif dönem sıklığı kadınlarda daha fazla, mani dönem sıklığı da erkeklerde daha fazla yaşanır” dedi.

“Bipolar bozukluğun en önemli özelliğinin iki kutuplu olmasıdır ama çok önemli bir özelliği daha var: Döngüsel ve ritmik” diyen Prof.Dr. Sermin Kesebir, “Mevsimsellik de o anlamda önemli, kadın erkek farkında da kadınlarda adet döngüsünün etkilenmesi, ya da gebelik lohusalık süreçlerinden etkilenmesi gibi durumlar söz konusu. Mevsimsellikle şu noktada karışabiliyor; bir yaşam olayı ya da bir stres faktörü hastalığı tetiklemişse onun yıldönümleri mevsimsellikmiş gibi görülebilir. Mevsimsellik bipolar hastalarının tamamında değil 5’te birinde görülüyor” dedi.

Kişilik özellikleri etkili

Bipolar bozukluğun oluşmasında üç etken olduğunu belirten Prof.Dr. Sermin Kesebir, bunları bireysel etkenler, hastalığın kendisiyle ilgili etkenler ve çevresel etkenler olarak sıraladı.
“Bireysel etkenlerde bireylerin kişilik yapıları hastalığa daha yatkın. Hipertimik mizaç dediğimiz dışa dönük renkli özgüveni yüksek mizaç tipleri. Diğeri de siklotemik mizaç. Bu kişilk tipinde kişi daha melankolik ama güneşli melankolikler yani coşku ve hemen arkasından yine o mağrur içe dönük tarz. Bu tip kişiliklerde bipolar bozukluğu daha sık görüyoruz” dedi.

Ailede olması riski artırıyor

Psikiyatrik hastalıklar içinde genetik yükün en fazla olduğu bipoların ebeveynlerden birinde olması halinde çocukta görülme oranının %10 olduğunu belirten Kesebir, “Aile öyküsü çok önemli dış geçerlilik kanıtı ailede varsa görülme olasılığı artıyor. Anne babada varsa risk daha da artıyor. Bipolar bozukluk, psikiyatrik hastalıklar içinde otizmden sonra genetik riskin en yüksek olduğu hastalıklardan biri” dedi.

Yaşam olaylarının hastalığın ortaya çıkmasında tetiği çekmek anlamında önemli olduğunu ifade eden Prof.Dr. Sermin Kesebir, “Bir stresörle karşılaşmak bunun öncesinde çocukluk çağı travmalarından söz edilebilir özellikle duygusal kötüye kullanım, duygusal ihmalden kaynaklanabilir” dedi.

Bipolar bozukluğun bazı belirtileri olduğunu ifade eden Prof.Dr. Sermin Kesebir, “Kişi her zamankinden farklı bir şey yapıyorsa yani her insanın standart, herkesin bildiği bir yapısı vardır. Kişide bundan sapan durumlar ortaya çıkabilir. Kişiler arası ilişkiler bozulur, öfke ardından saldırganlık, bir tık ötesi alınganlık ve bir tık ötesi şüphecilik. Kişi bu dönemde her zaman umursamayacağı bir şeyden daha çok etkileniyor. Risk alıcı davranış artıyor. Rastgele cinsel ilişki, kontrolsüz alışveriş ya da gereksiz para harcama gibi daha sonra utanacakları pişman olacakları pek çok durum yaşıyor bu kişiler” dedi.

Hastalık ilerledikçe yaratıcılık azalıyor

Bipolar bozukluğun toplumda sanatçı hastalığı olarak görülmesine de değinen Kesebir, bu konu ile ilgili ise şunları söyledi: “Duygunun şiddeti fazlaysa birtakım yaratıcı süreçleri uyaracağını söyleyebiliriz. Birçok ressam ve yazarın da en önemli eserlerini hastalığın ilk evrelerinde depresif dönemde yaptıklarını görüyoruz. Ancak hastalık ilerledikçe yaratıcılık azalıyor.”

Tedavi yöntemleri

Bipolarda tedavi yöntemlerinden de bahseden Kesebir, hafif ya da orta şiddetteki olgularda ayakta tedavinin mümkün olduğunu belirterek “Ağır şiddetli olgularda yatarak tedavi gerekiyor. Kişinin sonradan pişman olacağı birtakım şeyler yapmasını, kendine ya da bir başkasına zarar vermesini önlemek adına yatarak tedavi büyük önem taşıyor. Yatarak tedavide farmako terapi uygulanıyor yani hastanın ilacını veriyoruz. Ayrıca somatik bir sağaltım yapacaksak TMU tedavisi ya da Elektrokonvülslf Tedavi (EKT) uygulanıyor” diye konuştu.