Bireysel emeklilik sistemindeki değişiklik yürürlüğe girdi. Yeni sistemde devlet, konulan paraya yüzde 25 katkı sağlayacak. Sistemden 3 yıl içinde çıkanlar devlet katkısını alamayacak. Emekliliğe hak kazananlar katkı payı ve gelirin tamamına sahip olacak.Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Kanun, vergi indirimi sistemi yerine devlet katkısı getiriyor. Katılımcıların, bireysel emeklilik hesaplarına ödenecek devlet katkısı nedeniyle vergi yükümlüğü doğmamasını amaçlayan kanuna göre, bireysel emeklilik hesabına yapılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları, Veraset ve İntikal Vergisi'nden muaf olacak.Tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı, Gelir Vergisi'nden ayrı tutulacak.
İşverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tesbitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin yüzde 15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacak.Bakanlar Kurulu, bu oranı yarısına kadar indirmeye, 2 katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının 2katını geçmemek üzere belirlemeye yetkili olacak.
Bireysel katılım yatırımcıları, Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde şirketlere koydukları sermaye miktarının yüzde 75'ini, Gelir Vergisi matrahından gider olarak indirebilecek. Bunun için anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin en az 2 tam yıl elde tutma şartı aranacak. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ile KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında son 5 yıl içinde projesi desteklenen kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu oran, yüzde 100 olarak uygulanacak.
Yıllık indirim tutarı, 1 milyon lirayı aşamayacak.Sigorta Tahkim Komisyonu'nun, uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin verdiği hizmetler, KDV'den istisna olacak.Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya ticaret şirketi, bu taahhütleri kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarım amacıyla yapacakları taşınmaz veya iştirak hissesi satışı da KDV'den muaf tutulacak.
Bireysel Katılım Yatırımcıları
Kanun, ''bireysel katılım sermayesine'' ilişkin de düzenlemeler içeriyor; bireysel katılım yatırımlarının cazip hale getirilmesini, kurumsallaşmanın sağlanmasını amaçlıyor.Bireysel katılım yatırımcılarının finansmana erişiminde sıkıntı yaşayan erken aşama şirketlere yatırım yapmalarının devlet tarafından desteklenmesi öngörülüyor.
Hazine Müsteşarlığı, devlet desteklerinden yararlanacak bireysel katılım yatırımcılarına lisans verecek, lisans koşullarının ihlali durumunda bunu iptal edebilecek.Hazine Müsteşarlığı, finansmana erişimde sıkıntı yaşayan, özellikle küçük ölçekli girişimlerin desteklenmesini teşvik amacıyla girişim başına yapılan yatırım tutarını belirlemeye yetkili olacak.Bireysel katılım yatırımcılarının yatırım yapacağı şirketlerin, anonim şirket olması gerekecek.
Bireysel Emeklilik Aracıları
Kanun, emeklilik sözleşmesinin tanımını yeniden yapıyor; sözleşmenin bireysel ve grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılmasını düzenliyor. Emeklilik sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde katılımcı adına açılan bireysel emeklilik hesabına katkı yapılacak. Katılımcı, emeklilik sözleşmesinde yer alan şartlar çerçevesinde, katkı payını birden fazla fon arasında paylaştırabilecek. Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilecek. Şirket, aktarıma ilişkin bildirimin ulaşmasından itibaren en geç 10 iş günü içinde talebi yerine getirecek.
Yükümlülüklerini belirlenen süreler içinde yerine getirmeyen şirket, katılımcının birikiminde oluşan parasal kaybı ödeyecek.Katılımcıya emeklilik döneminde sunulabilecek seçenekler arasında programlı geri ödeme seçeneği de yer alacak. Emekli şirketlerinin kurucuları, ortakları, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel müdür yardımcıları ve imza yetkililerinin, ''terörün finansmanı'' suçundan hüküm giymemiş olması gerekecek.Bireysel emeklilik aracıları, Hazine Müsteşarlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde, emeklilik gözetim merkezince tutulan Bireysel Emeklilik Aracıları Sicili'ne kayıt olacak.
Bireysel emeklilik aracıları; katılımcının yaşı ve beklentilerine göre uygun tavsiyede bulunmakla sorumlu tutulacak. Hazine Müsteşarlığı, kanuna aykırı hareket ettiği belirlenen bireysel emeklilik aracısının, işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisini geçici süreyle durdurabilecek veya lisansı iptal edecek.
Bakan, şirketin katılımcıların hak ve menfaatlerini tehliaaae sokabilecek uygulamalar yaptığının, sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getiremediğinin tesbiti halinde, şirketten bazı önlemler almasını talep edebilecek.Tasarruflarını doğrudan kıymetli madenlerde veya alternatif yatırım araçlarında değerlendirmek isteyenler, emeklilik yatırım fonları kapsamında bu tür yatırımlar yapabilecek.
Yüzde 25'lik Devlet Katkısı
İşveren tarafından ödenenler hariç, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde 25'ine karşılık gelen tutar, devlet katkısı olarak hesaplanacak, Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenecek.
Bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas oluşturan katkı paylarının toplamı, hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacak.Devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilecek.
Katılımcılardan; en az 3 yıl sistemde kalanlar devlet katkısı ve getirilerinin yüzde 15'ine, en az 6 yıl kalanlar yüzde 35'ine, en az 10 yıl kalanlar yüzde 60'ına hak kazanacak. Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar, devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanacak.
Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecek. Hak kazanılmayan tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek.Risk değerlendirmesine esas bilgileri toplamak ve bu bilgilerin emeklilik şirketleri ile Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenecek kişilerle paylaşılmasını sağlamak amacıyla Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi kurulacak.
Kanuna göre, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri tarafından yap-işlet-devret modeli, sağlık ve eğitimde yap-kirala-devret modeli ile gerçekleştirilen ve tutarı asgari 1 milyar lira olan yatırım ve hizmetlere ilişkin sözleşmelerde, sözleşmelerin süresinden önce feshedilerek tesisin ilgili idareler tarafından devralınması hükmünün bulunması halinde, söz konusu yatırım ve hizmetler için sağlanan dış finansmanın Hazine Müsteşarlığı tarafından üstlenilmesine karar vermeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki halka açık olmayan kurum ve kuruluşlara ait taşınır ve taşınmazlar ile kullanma, yararlanma, işletme ve sair haklar gibi maddi olmayan varlıklara ilişkin alım, satım, geri alım, kiraya verme, geri kiralama, bedelli veya bedelsiz devir ve benzeri işlemleri tesis etmeye ve bu işlemleri aynı usule tabi olarak yapmak üzere kuruluş, tescil, tasfiye ve işleyişe ilişkin varlık kiralama şirketleri kurmaya veya kamu sermayeli kurumları görevlendirmeye, Hazine'den sorumlu bakan yetkilendirildi.
Bu şirketler söz konusu taşınır ve taşınmazlar ile maddi olmayan varlıklara dayalı olarak, hasılatı Müsteşarlığa aktarılmak üzere yurt içi ve yurt dışı piyasalarda kira sertifikası ihraç edebilecek.Bu ihraçlara konu olan varlıklar üzerinde, ihracın vadesi süresince ihraç koşullarına aykırı herhangi bir hukuki işlem tesis edilemeyecek.
Bu fıkra kapsamındaki işlemlere konu olan kamu varlıklarının kullanımıyla ilgili bakım, onarım, işletme, inşaat ve benzeri iş ve işlemler ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak ve buna ilişkin harcamalar kendi bütçelerinden karşılanacak. Bununla ilgili iş ve işlemler ile devlet iç borcu, devlet dış borcu ve nakit yönetimi kapsamında yapılan her türlü iş ve işlemler, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmayacak. Kanunda, Tarım Sigortaları Havuzu'nun tüzel kişiliği haiz olduğu; tarım sigortacılığında ekspertiz faaliyetlerinin, konusuna göre hangi kişiler tarafından yapılabileceği ayrıntılı biçimde düzenleniyor.Tarım Sigortaları Havuzu'nun sigorta şirketleri ile müştereken de teminat verebilmesine imkan tanınıyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nden 10 Yıldan Önce Ayrılanlar
BES'ten emekli olmadan, 10 yıldan önce ayrılanlar, yüzde 15'lik stopaj kesintisini dava konusu yapılmamak şartıyla vergi dairesinden alabilecek. 29 Mayıs 2012 tarihi itibariyle bireysel emeklilik sistemine dahil olup, kanunun yürürlüğe gireceği tarihten itibaren 2 yıl içinde bir emeklilik sözleşmesi birikimlerini alarak sonlandıran katılımcıların, 31 Aralık 2014 tarihine kadar ödeyeceği katkı payları için devlet katkısı ödenmeyecek.
Kanun, vergi indirimi sistemi yerine devlet katkısı getiriyor. Katılımcıların, bireysel emeklilik hesaplarına ödenecek devlet katkısı nedeniyle vergi yükümlüğü doğmamasını amaçlayan kanuna göre, bireysel emeklilik hesabına yapılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları, Veraset ve İntikal Vergisi'nden muaf olacak.Tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı, Gelir Vergisi'nden ayrı tutulacak.
İşverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tesbitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin yüzde 15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacak.Bakanlar Kurulu, bu oranı yarısına kadar indirmeye, 2 katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının 2katını geçmemek üzere belirlemeye yetkili olacak.
Bireysel katılım yatırımcıları, Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde şirketlere koydukları sermaye miktarının yüzde 75'ini, Gelir Vergisi matrahından gider olarak indirebilecek. Bunun için anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin en az 2 tam yıl elde tutma şartı aranacak. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ile KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında son 5 yıl içinde projesi desteklenen kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu oran, yüzde 100 olarak uygulanacak.
Yıllık indirim tutarı, 1 milyon lirayı aşamayacak.Sigorta Tahkim Komisyonu'nun, uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin verdiği hizmetler, KDV'den istisna olacak.Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya ticaret şirketi, bu taahhütleri kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarım amacıyla yapacakları taşınmaz veya iştirak hissesi satışı da KDV'den muaf tutulacak.
Bireysel Katılım Yatırımcıları
Kanun, ''bireysel katılım sermayesine'' ilişkin de düzenlemeler içeriyor; bireysel katılım yatırımlarının cazip hale getirilmesini, kurumsallaşmanın sağlanmasını amaçlıyor.Bireysel katılım yatırımcılarının finansmana erişiminde sıkıntı yaşayan erken aşama şirketlere yatırım yapmalarının devlet tarafından desteklenmesi öngörülüyor.
Hazine Müsteşarlığı, devlet desteklerinden yararlanacak bireysel katılım yatırımcılarına lisans verecek, lisans koşullarının ihlali durumunda bunu iptal edebilecek.Hazine Müsteşarlığı, finansmana erişimde sıkıntı yaşayan, özellikle küçük ölçekli girişimlerin desteklenmesini teşvik amacıyla girişim başına yapılan yatırım tutarını belirlemeye yetkili olacak.Bireysel katılım yatırımcılarının yatırım yapacağı şirketlerin, anonim şirket olması gerekecek.
Bireysel Emeklilik Aracıları
Kanun, emeklilik sözleşmesinin tanımını yeniden yapıyor; sözleşmenin bireysel ve grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılmasını düzenliyor. Emeklilik sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde, şirket nezdinde katılımcı adına açılan bireysel emeklilik hesabına katkı yapılacak. Katılımcı, emeklilik sözleşmesinde yer alan şartlar çerçevesinde, katkı payını birden fazla fon arasında paylaştırabilecek. Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep edebilecek. Şirket, aktarıma ilişkin bildirimin ulaşmasından itibaren en geç 10 iş günü içinde talebi yerine getirecek.
Yükümlülüklerini belirlenen süreler içinde yerine getirmeyen şirket, katılımcının birikiminde oluşan parasal kaybı ödeyecek.Katılımcıya emeklilik döneminde sunulabilecek seçenekler arasında programlı geri ödeme seçeneği de yer alacak. Emekli şirketlerinin kurucuları, ortakları, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel müdür yardımcıları ve imza yetkililerinin, ''terörün finansmanı'' suçundan hüküm giymemiş olması gerekecek.Bireysel emeklilik aracıları, Hazine Müsteşarlığı'nca belirlenen esaslar dahilinde, emeklilik gözetim merkezince tutulan Bireysel Emeklilik Aracıları Sicili'ne kayıt olacak.
Bireysel emeklilik aracıları; katılımcının yaşı ve beklentilerine göre uygun tavsiyede bulunmakla sorumlu tutulacak. Hazine Müsteşarlığı, kanuna aykırı hareket ettiği belirlenen bireysel emeklilik aracısının, işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisini geçici süreyle durdurabilecek veya lisansı iptal edecek.
Bakan, şirketin katılımcıların hak ve menfaatlerini tehliaaae sokabilecek uygulamalar yaptığının, sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getiremediğinin tesbiti halinde, şirketten bazı önlemler almasını talep edebilecek.Tasarruflarını doğrudan kıymetli madenlerde veya alternatif yatırım araçlarında değerlendirmek isteyenler, emeklilik yatırım fonları kapsamında bu tür yatırımlar yapabilecek.
Yüzde 25'lik Devlet Katkısı
İşveren tarafından ödenenler hariç, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde 25'ine karşılık gelen tutar, devlet katkısı olarak hesaplanacak, Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenecek.
Bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas oluşturan katkı paylarının toplamı, hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacak.Devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek ve Müsteşarlıkça belirlenen yatırım araçlarında yatırıma yönlendirilecek.
Katılımcılardan; en az 3 yıl sistemde kalanlar devlet katkısı ve getirilerinin yüzde 15'ine, en az 6 yıl kalanlar yüzde 35'ine, en az 10 yıl kalanlar yüzde 60'ına hak kazanacak. Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar, devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanacak.
Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecek. Hak kazanılmayan tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek.Risk değerlendirmesine esas bilgileri toplamak ve bu bilgilerin emeklilik şirketleri ile Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenecek kişilerle paylaşılmasını sağlamak amacıyla Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi kurulacak.
Kanuna göre, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri tarafından yap-işlet-devret modeli, sağlık ve eğitimde yap-kirala-devret modeli ile gerçekleştirilen ve tutarı asgari 1 milyar lira olan yatırım ve hizmetlere ilişkin sözleşmelerde, sözleşmelerin süresinden önce feshedilerek tesisin ilgili idareler tarafından devralınması hükmünün bulunması halinde, söz konusu yatırım ve hizmetler için sağlanan dış finansmanın Hazine Müsteşarlığı tarafından üstlenilmesine karar vermeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki halka açık olmayan kurum ve kuruluşlara ait taşınır ve taşınmazlar ile kullanma, yararlanma, işletme ve sair haklar gibi maddi olmayan varlıklara ilişkin alım, satım, geri alım, kiraya verme, geri kiralama, bedelli veya bedelsiz devir ve benzeri işlemleri tesis etmeye ve bu işlemleri aynı usule tabi olarak yapmak üzere kuruluş, tescil, tasfiye ve işleyişe ilişkin varlık kiralama şirketleri kurmaya veya kamu sermayeli kurumları görevlendirmeye, Hazine'den sorumlu bakan yetkilendirildi.
Bu şirketler söz konusu taşınır ve taşınmazlar ile maddi olmayan varlıklara dayalı olarak, hasılatı Müsteşarlığa aktarılmak üzere yurt içi ve yurt dışı piyasalarda kira sertifikası ihraç edebilecek.Bu ihraçlara konu olan varlıklar üzerinde, ihracın vadesi süresince ihraç koşullarına aykırı herhangi bir hukuki işlem tesis edilemeyecek.
Bu fıkra kapsamındaki işlemlere konu olan kamu varlıklarının kullanımıyla ilgili bakım, onarım, işletme, inşaat ve benzeri iş ve işlemler ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak ve buna ilişkin harcamalar kendi bütçelerinden karşılanacak. Bununla ilgili iş ve işlemler ile devlet iç borcu, devlet dış borcu ve nakit yönetimi kapsamında yapılan her türlü iş ve işlemler, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmayacak. Kanunda, Tarım Sigortaları Havuzu'nun tüzel kişiliği haiz olduğu; tarım sigortacılığında ekspertiz faaliyetlerinin, konusuna göre hangi kişiler tarafından yapılabileceği ayrıntılı biçimde düzenleniyor.Tarım Sigortaları Havuzu'nun sigorta şirketleri ile müştereken de teminat verebilmesine imkan tanınıyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nden 10 Yıldan Önce Ayrılanlar
BES'ten emekli olmadan, 10 yıldan önce ayrılanlar, yüzde 15'lik stopaj kesintisini dava konusu yapılmamak şartıyla vergi dairesinden alabilecek. 29 Mayıs 2012 tarihi itibariyle bireysel emeklilik sistemine dahil olup, kanunun yürürlüğe gireceği tarihten itibaren 2 yıl içinde bir emeklilik sözleşmesi birikimlerini alarak sonlandıran katılımcıların, 31 Aralık 2014 tarihine kadar ödeyeceği katkı payları için devlet katkısı ödenmeyecek.
