Cezayirli Gazi Hasan Paşa

(d. 1713 - ö. 17 Mart 1790).
III. Selim saltanatında 3 Aralık 1789 - 19 Mart 1790 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı ve askeridir.

Evcilleştirdiği bir aslan ile birlikte dolaşması ile meşhur olmuştur.



Palabıyık lakabı ile anılırdı. Aslen Balkanlı Pomak olduğu bilinmektedir. Osmanlıların Cezayir valilerine dayı denirdi ve soyununda Dayı Dayılar olarak kaldı Osmanlı-Rus ve Avusturya savaşının devam ettiği 1738 yılında, Yeniçeri Ocağı'na kaydoldu ve bazı muhaberelere katıldı. Belgrad'ın kuşatılması sırasında gayret ve cesaretini gösterdi.

1761 Nisanında kalyon kaptanı olarak Osmanlı donanmasına giren Hasan Paşa, 1762'de riyale, 1766'da patrona ve bir yıl sonra da kapudane rütbesine kadar yükseldi. 6 Temmuz 1770'te Çeşme Deniz Savaşı'nda Rusların Osmanlı donanmasını yaktığı haberini, Çanakkale Boğazı'na kadar gelerek bildiren Hasan Paşa'ya, beylerbeyi rütbesi verildi.

Çeşme Kalesi önünde Cezayirli Gazi Hasan Paşa heykeli Rusların Çeşme faciasından sonra Limni Adası'nı kuşatması üzerine, adaya giderek oranın savunmasını üstlendi. Rusları adadan uzaklaştırmayı başardı. Bu başarısından dolayı vezirlik rütbesiyle kaptan-ı derya tayin edildi. Boğaz seraskerliğine, ardından Rusçuk seraskerliğine getirildi.

Özi kalesinin düşmesi üzerine, muhaliflerin aleyhinde yaptıkları propagandalar sonucu kaptan-ı deryalıktan azledildi. Sultan III. Selim zamanında İsmail Kalesine serasker olan Hasan Paşa, gösterdiği başarılardan sonra sadrazam ve serdar-ı ekrem tayin edildi. Hayatı sürekli cephede geçen Gazi Hasan Paşa, 19 Mart 1790'da Şumnu'da vefat etti.

Devlete sadık, gayretli ve sözünü esirgemeyen bir kişi olan Cezayirli Gazi Hasan Paşa, mal varlığının büyük çoğunluğunu devlet işlerine harcamış, öldüğünde tahminlerin çok altında bir servet bırakmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'ni haraca bağlamış ve böylece Amerika Birleşik Devletleri tarihinde ilk kez ve sadece Osmanlı İmparatorluğu'na vergi ödemiştir. Ayrıca cömertliğiyle bilinende paşa Osmanlı-Rus Savaşı çıktığında sefer masrafları için devlete 12.000 kese altın bağışlamıştır

Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Osmanlı tarihinde önemli bir devlet adamı ve askeri liderdir. Sadrazamlık döneminde III. Selim saltanatında görev yapmıştır ve cesareti ve gayretiyle tanınmıştır. Ayrıca evcilleştirdiği bir aslan ile dolaşmasıyla da meşhur olmuştur.

Doğduğu Balkanlar'dan gelmesine rağmen Osmanlı'nın deniz kuvvetlerine katılarak önemli görevler üstlenmiş ve yükselmiştir. Çeşme Deniz Savaşı'nda önemli bir rol üstlenen ve başarılı savunmalar gerçekleştiren Hasan Paşa, devlet için önemli fedakarlıklarda bulunmuştur.

Gazi Hasan Paşa'nın devlete olan sadakati ve cömertliği de dikkat çekicidir. Mal varlığının büyük bir kısmını devlet işlerine harcayan ve sefer masrafları için altın bağışlayan paşa, Amerika Birleşik Devletleri'ni haraca bağlamış ve bir dönem vergi ödemiş ender devlet adamlarından biridir.

Hayatı boyunca cephelerde geçen ve devlete sadakatiyle bilinen Cezayirli Gazi Hasan Paşa, vefat ettiğinde büyük bir servet bırakmamıştır. Ancak, devlet için yaptığı hizmetler ve cesaretli tavrıyla Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahiptir.