Çocuğunuz kitap okuyor mu? Hangi tarz kitapları okuyor? Hep aynı tür kitapları mı tercih ediyor? Seçilen kitap çocuğun ruh halini mi yansıtıyor? Uzmanlar tercih edilen kitabın çocuğun ruh halinin bir yansıması olduğuna dikkat çekerken, kitap okumak istemeyenlerde de dikkat eksikliği riskinin söz konusu olduğu uyarısında bulunuyor.
Her yıl Kasım ayının ikinci haftası, ülkemizde ve dünyada düzenlenen çeşitli etkinliklerle "Dünya Çocuk Kitapları Haftası" olarak kutlanıyor. Çocukları kitaplara biraz daha yaklaştıran etkinliklerin düzenlendiği bu hafta süresince, ailelere de çocukların kitap okumasının önemi anlatılıyor.
Kitaplar kişinin gelişiminde önemli bir yere sahip. Özellikle de çocuklarda. Her yaşta farklı beceriler kazanan, farklı düşünen ve davranan çocuk, bu yaşlarda anlaşılmaya ihtiyaç duyuyor. Burada ebeveynlere önemli görevler düşüyor. Anlaşılma ihtiyacına cevap bulamayan çocuk farklı arayışlara yönelebiliyor.
Her gelişim döneminin özelliğini bilmenin ve çocuğun o dönemde ihtiyaçlarını anlamanın önemli olduğuna dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Nöropsikiyatri Sağlık, Uygulama ve Araştırma Merkezi çocuk ergen klinik psikoloğu Aynur Sayım, çocuğun materyal seçiminde ebeveynin sorumlu olduğuna dikkat çekiyor. Anne babanın, çocuğunun nasıl öğrendiği, hangi yetilerinin geliştiği, neyi nasıl algıladığını, nasıl davranması gerektiğini ve eğitimi için hangi materyalleri seçmesi gerektiğine yardımcı olması gerektiğini ifade eden Sayım, bu dönemlerde çocukların model alarak, özdeşim kurarak öğrendiklerini kaydediyor. Klinik Psikolog Sayım, kitapların çocuk gelişiminde önemli bir yeri olduğunu vurguluyor.
Çocuk masal kahramanını model alabiliyor
Çocuk, anne ve babasını model aldığı gibi, bir masal kahramanını ya da bir sanatçıyı da model alabilir. Kitabın içindeki figürler, mesajlar, çocuğun öğrenmesinde önemli öğelerdir. Özellikle eğitici değer taşıyan hikâye ve masallar çocuğun gelişimini olumlu yönde destekler. Ayrıca, aile ile çocuk arasındaki iletişimi de güçlendirir.
Çocuk iyi ve kötüyü kitaptan öğrenebiliyor
Kitap okumanın çocuğun dil, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimini desteklediğini ifade eden Sayım, kitapların çocuğun hayal gücünü, yaratıcılığını, sorun çözme becerilerini de geliştirdiğinin altını çiziyor. Sayım çocuğun iyi ve kötüyü kitapla öğrenebileceğini hatırlatıyor.
"Kitap okumak, çocuğun sosyo-kültürel değerlerini öğrenmesi, iyi-kötüyü, doğru ve yanlış kavramlarını öğrenmesi ve soyut kavramların gelişmesi açısından önem taşımaktadır."
Çatışmaya girmeyin özendirici davranın
Ailenin, kitap okuma alışkanlığını kazandırırken, çocuğa yaklaşım tarzının önem taşıdığını belirten Sayım, çocukla bu konuda kesinlikte bir çatışmaya girilmemesi uyarısında bulunuyor.
"Çatışmaya girmeden özendirici davranması, model olması önemli. Gelişim dönemlerini göz önüne alarak seçim yapmak önem taşıyor ama kitapların her zaman da eğitici anlamda seçilmesi gerekmiyor. Çocuğa seçim yaptırmak da onların karar verme yetilerini geliştiriyor. Çocuk özdeşimi fazla yapıyorsa ya da yanlış modellemeleri fazlaca yapıyorsa, burada daha çok ailedeki model eksikliğini ve yanlış yaklaşımları sorgulamak ve bunlar üzerinde çalışmak gerekir. Anne-babanın çocuğa ayırdığı zaman yeterli mi, kendileri doğru model oluyorlar mı? Yardım alınması gereken bir sorun var mı?"
Seçilen kitap ruh halini yansıtıyor
Çocuğun hep aynı kitabı ya da türünü okumak istemesinin bir sorunun ya da takıntılı ruh halinin ipuçlarını verebildiğini vurgulayan Klinik Psk. Aynur Sayım, kitap okumayı sevmeyen çocukların bir kısmında dikkat eksikliği gibi psikiyatrik sorunların da gözlemlendiğini kaydediyor.
"Endişeli çocuklar korku içerikli kitaplardan ve filmlerden uzak duruyor ya da aşırı tepki gösterebiliyor. Şiddet içeren öyküler, olumsuz öğeler daha çok depresyonun işareti olabiliyor. İçine kapanık çocuklar ise, karamsar ve kendileriyle özdeşleşen hikâyelerden hoşlanabiliyor. Çocukların kitap seçimleri, bazen onların ihtiyaçlarını ifade ettiği gibi, ruh hallerini de ele verebiliyor."
Sayım etkili bir dil kullanılmış olması, görsel materyallerden yararlanılmış olmasının da kitabı çocuğa sevdiren nedenlerden olduğunu kaydediyor.
