Kısaca BSE olarak veya halk arasında “deli dana hastalığı” olarak bilinen bu hastalık, tıp dilinde ”süngerimsi sığır beyni iltihabi” olarak adlandırılır.
Bu hastalık, ” Creutzfeldt – Jakob ” hastalığı, Kuru hastalığı gibi benzer hastalıklarla aynı grupta olan, sinir sisteminde yavaş gelişen, uzun süre kuluçka dönemi olan (bu süre birkaç aydan birkaç yıla kadar olabilir) bir hastalıktır: Beyin dış kısmı yapısı süngerimsi bir hal alarak bozulur, Aynı grup hastalıklardan farkı bu hastaIığrn daha genç insanlarda da görülmesidir
Hastalık etkeni virüslerden daha küçük olan bir protein yapıdır. İlk defa 1982 yılında bir bilim adamı tarafından bulunan bu yapı “pirion” olarak adlandırılmıştır. Bu yapının tam olarak nasıl oluştuğu henüz çözülememiştir.Etken en fazla sinir sistemi ve dalakta yerleşir.
Deli Dana Hastalığı Belirtileri ;
Hastalık psikolojik değişikliklerle başlar.
Yürüme bozukluğu ( ataksı ), titreme ( özellikle kollar, baş ve bacakların titremesi ), koordinasyon bozukluğu, kişilik değişiklikleri, yavaş gelişen koma hali, ileri derecede unutkanlık, zekada değişiklikler, kaslarda kontrol dışı hareket etme ve hafıza kaybı bilinen belirtileridir.
- Bu belirtiler haftalar, hatta aylar sürebilir, Hastalık anneden çocuğuna geçebilir.
- Bu hastalıkta diğer beyin iltihaplan gibi ateş, şiddetli baş ağrısı ve havale gibi belirtiler gözükmez.
- Hastalığın son safhasında hasta kesinlikle çevresi ile iletişim kurmaz.
- Tanı, beyin sıvısında hastalığa neden olan protein yapısının tespiti ile veya hayvanlarda beyin dokusunun incelenmesiyle konur.
Hastanın yatağa bağımlı olduğu dönemde destek tedavisi yapılabilir. Hastaların yaklaşık % 10’u bir yıldan fazla yaşayabilir.Ölüm sebebi genellikle akciğer yetmezliğine bağlıdır Tedavide bugüne kadar bilinen kesin bir yöntem olmadığından, korunma yolları tavsiye edilir.
Deli Dana Hastalığından Korunma Yolları ;
Birincil olarak hastalıklı etlerin yenmemesidir.
Hasta kişilerden kan ve kan ürünleri alınmamalı ve Organ nakilleri daha dikkatli yapılmalıdır.Tıbbi olarak kullanılan hayvansal ürünlerin hastalık taşıyıp taşımadığının düzenli olarak kontrol edilmesi gereklidir.
Günümüzde bu hastalığın daha önceki yıllar gibi seyrek değil de daha sık gözükmesinin sebebi hayvanlara yem olarak verilen besinlerin, hastalıklı hayvanlardan yapılan hayvan yemlerinde hastalık maddesi olan “prionun” bulunmasıdır.Hayvan yemlerinin içerisindeki hastalığın tespiti ise parça küçüklüğü dikkate alındığında pratik olarak mümkün değildir.
Bu nedenle bu yemlerden yiyen hayvanların etlerinin yenmemesi (bu yanlızca sığır İçin değil diğer hayvanlar İçin de geçerlidir) ve mikrobun özellikle sinir dokusunda yerleşmesi nedeniyle sakatat ürünlerinde (salam, sucuk vs) diğer etlere oranla daha fazla hastalık etkeni bulunabileceği unutulmamalıdır.
Deli dana mikrobu Şimdiye kadar süt ve süt ürünlerinde, peynir ve jelatinsiz yoğurtta olmadığı bilinmektedir, ancak bu, %100 ispatlanmış değildir.
