Dikkat eksikliği, Aşırı hareketlilik

Dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik (Attentıon deficit hyunpractivity disorder) tanısı başlığı altında yer alan davranış bozukluklarında, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik yanında, ataklık, saldırganlık, davranışları da bulunur. Bu üç temel belirti, çocuğun çağına, yaşma gelişim düzeyine, içinde bulunduğu ortama göre değişik oranlarda ortaya çıkabilir.

Dikkatin odaklaşmaması, süresinin kısalığı, çabuk ve kolay dağılması en çarpıcı belirtidir. Bu nedenle, çocuk dikkatini toplayamaz. Söylenenleri dinleyemez, insanlan olaylan olgulan izleyemez. Dinler, izler gibi görünse de algılayamaz, anlayamaz. Başkalarını dinlemeden konuşur, anlamadan dinlemeden an-
lamsız, gereksiz cevaplar verir. Annesiyle, babasıyla, yakın uzak çevresiyle, arkadaşlarıyla ilişki kuramaz. ArkadaşlanyU oyun kurup sürdüremez. Okula, sınıfa uyum sağlayamaz, ödevlerini yapamaz, ya da eksik, hatalı, kötü olarak yapar.

Aşırı hareketlilik çocuğun yürümeye başlaması ile göze çarpar. Yaş büyüdükçe artar. Okul çağında, başkalarını tedirgin eden, amaca yönelik olmayan, dur durak tanımayan düzeye ulaşır. Çocuk, aşırı hareketli olmasına karşın beceri yetersizliği nedeniyle giyinmek, soyunmak, ayakkabı bağı bağlamak, düğme iliklemek, top atıp tutmak gibi ince hareketleri yapamaz, öte yandan, aşırı hareketlilik yüzünden çocuğun elleri ayaklan sürekli olarak oynar. Çocuk bir yerde duramaz, oturamaz. Sürekli olarak dolaşır, yürür, koşar.

'Dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik yanında çocuklarda ruhsal bozukluklar da bulunur. Bunların başında, aşırı ataklık, saldırganlık gelir. Çocuk annesine babasına yakınlarına zarar veren davranışlar yapar. Onları ite kaka canlarından bezdirir. Başkalarına ya da olur olmaz yere tükürür, dürter, tırmalar, vurur kırar, saç çeker. Bu tür zararlı davranışlar, kimi kez aşırı çoşku, kimi kez kızgınlık, öfke, kaygı, korku gibi duygulanım belirtileriyle birlikte nöbet gibi ortaya çıkar, bir süre sonra azalır, yatışır. Dikkat eksikliği, aşırı hareket gösteren çocukların çoğunda, dengeli düzenli hareket bozukluğu, titreme, ya da ayakta ve kolda istem dışı kaba hareketlerle belirgin atetoz gibi merkezi sinir sistemi bulguları bulunur.

Genel olarak ergenlik öncesi çağında, genel nüfus içinde çocukların %5-10’u dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik gösterebilir. Erkek çocuklarda kızlara oranla beş on kat daha fazla görülür. 11 k belirtiler bebeklikte başlar. On yaşından sonra azalır. Okul başarısızlığı ve davranış bozukluğu ile sürer. Bu bilgilerin ışığı altında bu bozukluğun oluşumunda, başta kalıtım olmak üzere birçok fizyolojik, kimyasal, toplumsal etkenin rol oynadığı kabul edilmiştir. Nitekim, bu bozukluğu gösteren çocukların bir bölümünün beyin elektrolarında (EEG) yaşlarına uygun olmayan yaygın ve yavaş dalgaların bulunması bu görüşü desteklemektedir.

Tanı: Dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik tanısı koyabilmek için çocuklarda sıklıkla görülen yaygın gelişimsel bozukluklardan genel kaygı bozukluğundan, duygu durumu bozukluğundan çocukluk çağı şizofrenisinden ayırmak gerekmektedir.

Çocukların çoğunda, ergenlik çağma doğru, aşırı hareketler azalabilir. Dikkat eksikliği, çocuğun eğitim ve öğreniminde başarısızlığa ve uyumsuzluğa yol açar. Atak, dürtüsel, saldırgan davranışlar yüzünden suça yönelik eylemler artar.

Hiperaktive tedavi edilmelidir kesinlikle. Kendimden biliyorum.