Divan
Divanlar, genelde bir uzun hava türü olarak bilinmekle beraber usûllü çalgısal bölümler taşımaları nedeniyle, hatta bazen bu usûllü bölümlere sözde katılması, bu türün de "usûllü ve usulsüz" türler içinde incelenmesine olanak sağlamıştır.
Divanlar, Divan Edebiyatı'nda "Failâtün-Failâtün-Failâtün-Failûn" vezni ile yazılan ve divan adı verilen şiirlerin usulsüz ezgilendirilmesi ile karakteristiktir ve bu türü belirleyen bir öğedir. Aralarda, başta ve son da "Ayak" adı verilen usûllü çalgısal bölümlerinin bulunuşu, türe ait ayrı bir özelliktir. Bu çalgısal bölümler genellikle 2/4 ya da 4/4'lük ölçülerde olur. Bazıları uzun ve zengin melodik yapıları nedeniyle tek başlarına enstrümantal parçalar olarak da icra edilebilirler (Konya Divan Ayağı-Urfa Divan Ayağı gibi)
Divan sözcüğü, dilimizde konumuz dışındaki pek çok anlamda da kullanılmaktadır. Bu anlamlar kısaca şöyledir.
1- Geçmişte şairlerin alfabetik sıraya göre şiirlerini topladıkları defterlere verilen ad.
2- Arkası olmayan kanepe veya sedir.
3- Selçuklular'da ve Osmanlılar'da üst düzey devlet adamlarının yaptıkları toplantılar.
4- "Failâtün-Failâtün-Failâtün-Failûn" vezniyle yazılan şiirlere verilen ad.
Divanlara, Erzurum, Elâzığ, Diyarbakır, Şanlıurfa, Konya, Kastamonu ve Kerkük'te yaygın olarak rastlanmaktadır. Genelde birbirlerine benzemekle beraber, çeşitli yörelerde divanların icrasında ve sözel şekillerinde bazı farklılıklar vardır.
