Doğada Harita ile Yön Bulma
Doğada gecireceginiz bir anlık maceralarınızın başarılı olması ve yaşamsal riskleri en aza indirebilmeniz için, doğada yön bulma konusunda uzmanlaşmanız ve bilgi sahibi olmanız gerekmektedir. Bu konudaki bilgilenmeye de birkaç tanım ile başlayalım:
ORYANTASYON : Oryantasyon,Dünya üzerindeki kesin pozisyonunuza karar verme bilimidir. Harita-Pusula, altimetre ve GPS kullanma bilgisi gerektirir.
NEVİGASYON (Yön Bulma) : Hedef noktaları tespit etme ve belirlenen bu noktalara kendinizi doğru sekilde ve doğru yönde ilerletme bilimidir.Nevigasyon da Harita-pusula ve diğer teknik arac gerecleri kullanma becerisi gerektirir.
ROTA BULMA : Ekibin malzeme ve becerilerine uygun olan en elverişli yolu secmek izlemek sanatıdır.İyi bir rota bulucu olmak için, araziye yatkınlık,deneyim,iç güdü ve iyi yargılama becerilerine sahip olmak gerekir.
HAZIRLIK :
Rota bulma işlemi evde başlar.Kapıdan çıkmadan önce gideceğiniz yer ve yörenin adını bilmek kadar,oraya nasıl ulaşılabilineceğini de bilmeniz gerekir. Her programda, bir rehberiniz olsa bile,o programı sanki siz düzenliyormuş gibi hazırlık yapmalısınız.Ekibinizin içindeki her bir kişi,doğada yön bulmayı bilmeli,ekibin nerelerden gectiğini, nerede olduğunu ve nereye ulaşması gerektiğini anlayabilmelidir.Bu bilgiler acil bir durumda her bireyin tek başına geriye dönebilmesi için gereklidir. Daha sırt çantanızı sırtınıza almadan,rotanızın zihinsel bir görüntüsüne sahip olmalısınız.
Tecrübenizle,edindiğiniz tüm bilgi ve kaynakların yardımıyla, araziden en iyi şekilde ve kendi lehinize nasıl yararlanabileceğinizi çıkartabilirsiniz. Sık ve dikenli çalılara girmemek için su yataklarını izlemekten kaçının. Yamaçların üst kısımlarını ve sırt hatlarını kullanın.
Faaliyet rotanız ile ilgili tüm bilgileri, önceden aynı rotayı kullanan arkadaşalarınızdan edinebilirsiniz. Belirgin işaretleri ve kavşak noktalarını,rota üzerindeki olası tehlikeleri,su kaynakları ve kamp alanlarını harita üzerinde işaretleyin.Rota hakkında yeterli bilginiz yoksa grup olarak girmeden önce mutlak suretde kesif turları yapın. Herşeyden önemlisi rotaya girerken hava durumu,ekip üyelerinin becerileri ve mevsimsel özelliklere uygun malzeme seçimi gibi bir dizi faktörü de göz önünde bulundurmalısınız.
En basit dönüş rotası genellikle gidiş rotanızdır.Eğer başka bir yönden inmeyi planladıysanız,bu durum, daha da dikkatli bir hazırlık yapmanızı gerektirecektir. Faaliyet öncesinde ilgili yerlerden,yol ve patika bilgileri,geçişe kapatılmış yerleri, uyulması zorunlu olan kuralları, kamp yapmak için gerekli izinleri almış olmalısınız.
Hiçbir faaliyete,haritasız veya rota hakkında bilgi edinebilecek kadar harita okuma bilgisi olmadan çıkmamalısınız. Haritanın basım tarihinin yeni olması çok önemlidir.Basım tarihi eski olan haritalarda, yollarda, patikalarda ve diğer özelliklerde son değişiklikler belirgin olmayabilir.
Yerküremizin çevresindeki mesafe “derece” olarak adlandırılan 360 eşit birime ayrılmıştır.Doğu ya da batıya doğru yapılacak her ölçüm” MERIDYEN / BOYLAM ”,Kuzey ya da Güneye doğru yapılacak bir ölçüm de “PARALEL / ENLEM ” olarak tanımlanır.BOYLAMLARIN başlangıçı, yani “0” noktası İngilteredeki Greenwich dir ve hem doğu hem batıya doğru 180 er derece gider.ENLEMLERIN başlangıç “0” noktası ise Ekvator çizgisi olup,hem kuzey hem de guneye dogru 90 ar derece uzanır.
Dünya, iki ucundan, yani kutuplardan hafifçe basık bir küre biçimindedir. Bu küre üzerindeki herhangi bir yerin konumunu belirlemek için, kürenin paralel ve meridyen denilen çemberlerle hayalî olarak bölünmesi düşünüldü: bu çemberlerin kesişme noktaları yer tayininde büyük rol oynar.
Ekvator Dünya'yı, Güney Yarımküre ve Kuzey Yarımküre olmak üzere iki eşit bölüme ayıran hayalî bir dairedir. Paraleller, ekvator düzlemine «paralel» dairelerdir. Paralel dairelerin birbirine uzaklığı 111 kilometredir, uzunlukları ise, Dünya küre biçiminde olduğundan eşit değildir. Bu paralellerin en büyüğü olan ekvatorun uzunluğu 40076 kilometredir, kutuplarda ise paraleller sıfıra indirgenmiş birer noktadır. Kuzeye doğru 90, güneye doğru 90 paralel vardır. Bunlar ekvatorda sıfır ve kutuplarda 90 derece olmak üzere enlemi ölçmeğe yarar. Örneğin 42 derece kuzey enleminde bulunan Sinop ekvator ile Kuzey Kutbu arasında aşağı yukarı yarı yoldadır.
Kutuplardan geçen daireler ise meridyenleri meydana getirir. Bunların uzunluğu değişmez ve ekvator çevresiyle hemen hemen eşittir. Aralarındaki uzaklık ekvatorda ve kutuplar yakınında farklıdır.
Meridyenler, boylamı ölçmeğe yarar. Bunun için, İngiltere'de, ünlü gözlemevinin bulunduğu Greenwich'ten geçen meridyen başlangıç alınmıştır. Greenwich meridyeni üzerinde boylam sıfır derecedir. Öteki meridyenlere de batıya doğru 0'dan 180'e ve doğuya doğru da gene 0'dan 180'e kadar numara verilmiştir.
Haritadaki “ ölçek “,haritadaki ölçüm ile,gerçek boyutlar arasındaki orantıdır. Mesela 1:25.000 ölçekli bir haritada her hangi bir ölçü,dünya yüzeyinde 25.000 kez daha büyüktür. Ölçekler haritanın alt kısımlarında gösterilir.
Kırmızı : Ana yollar ve arazi bilgileri
Mavi : Nehir,göl,su kaynagı,şelale veya suyla ilgili diğer özellikleri
Siyah : Ara yollar,patikalar,demiryolları,binalar,sabit noktalar,enlem ve boylamlar,UTM koordinat ve çizgilerini
Yeşil: Düz yeşil,Ormanlık bölgeyi,benekli yeşil ise çalılıkları belirtir.
Beyaz: haritanın basıldığı kağıdın rengidir.araziye göre değişik anlamlara gelebilir.
Mavi eşyükselti eğrileri ile BEYAZ : Bir buzulu veya kalıcı kar alanını işaret eder.Buzul ve kalıcı kar alanlarının eş yükselti eğrileri,kenarları kesik mavi çizgilerle gösterilen düz mavidir.
Kahverengi eş yükselti eğrileri ile BEYAZ: Ormansız yüksek dağlık arazi,kayalık ve heyelan alanları,çığ kulvarları veya düzlükleri
K.rengi : Eş yükselti eğrileri ve yükseklikleri temsil eder.( Kalıcı Kar alanları ve buzullar hariç )
Mor : Var olan bir haritanın bir kısmının yeniden düzenlenmesini belirtir.
Doğada gecireceginiz bir anlık maceralarınızın başarılı olması ve yaşamsal riskleri en aza indirebilmeniz için, doğada yön bulma konusunda uzmanlaşmanız ve bilgi sahibi olmanız gerekmektedir. Bu konudaki bilgilenmeye de birkaç tanım ile başlayalım:
ORYANTASYON : Oryantasyon,Dünya üzerindeki kesin pozisyonunuza karar verme bilimidir. Harita-Pusula, altimetre ve GPS kullanma bilgisi gerektirir.
NEVİGASYON (Yön Bulma) : Hedef noktaları tespit etme ve belirlenen bu noktalara kendinizi doğru sekilde ve doğru yönde ilerletme bilimidir.Nevigasyon da Harita-pusula ve diğer teknik arac gerecleri kullanma becerisi gerektirir.
ROTA BULMA : Ekibin malzeme ve becerilerine uygun olan en elverişli yolu secmek izlemek sanatıdır.İyi bir rota bulucu olmak için, araziye yatkınlık,deneyim,iç güdü ve iyi yargılama becerilerine sahip olmak gerekir.
HAZIRLIK :
Rota bulma işlemi evde başlar.Kapıdan çıkmadan önce gideceğiniz yer ve yörenin adını bilmek kadar,oraya nasıl ulaşılabilineceğini de bilmeniz gerekir. Her programda, bir rehberiniz olsa bile,o programı sanki siz düzenliyormuş gibi hazırlık yapmalısınız.Ekibinizin içindeki her bir kişi,doğada yön bulmayı bilmeli,ekibin nerelerden gectiğini, nerede olduğunu ve nereye ulaşması gerektiğini anlayabilmelidir.Bu bilgiler acil bir durumda her bireyin tek başına geriye dönebilmesi için gereklidir. Daha sırt çantanızı sırtınıza almadan,rotanızın zihinsel bir görüntüsüne sahip olmalısınız.
Tecrübenizle,edindiğiniz tüm bilgi ve kaynakların yardımıyla, araziden en iyi şekilde ve kendi lehinize nasıl yararlanabileceğinizi çıkartabilirsiniz. Sık ve dikenli çalılara girmemek için su yataklarını izlemekten kaçının. Yamaçların üst kısımlarını ve sırt hatlarını kullanın.
Faaliyet rotanız ile ilgili tüm bilgileri, önceden aynı rotayı kullanan arkadaşalarınızdan edinebilirsiniz. Belirgin işaretleri ve kavşak noktalarını,rota üzerindeki olası tehlikeleri,su kaynakları ve kamp alanlarını harita üzerinde işaretleyin.Rota hakkında yeterli bilginiz yoksa grup olarak girmeden önce mutlak suretde kesif turları yapın. Herşeyden önemlisi rotaya girerken hava durumu,ekip üyelerinin becerileri ve mevsimsel özelliklere uygun malzeme seçimi gibi bir dizi faktörü de göz önünde bulundurmalısınız.
En basit dönüş rotası genellikle gidiş rotanızdır.Eğer başka bir yönden inmeyi planladıysanız,bu durum, daha da dikkatli bir hazırlık yapmanızı gerektirecektir. Faaliyet öncesinde ilgili yerlerden,yol ve patika bilgileri,geçişe kapatılmış yerleri, uyulması zorunlu olan kuralları, kamp yapmak için gerekli izinleri almış olmalısınız.
Hiçbir faaliyete,haritasız veya rota hakkında bilgi edinebilecek kadar harita okuma bilgisi olmadan çıkmamalısınız. Haritanın basım tarihinin yeni olması çok önemlidir.Basım tarihi eski olan haritalarda, yollarda, patikalarda ve diğer özelliklerde son değişiklikler belirgin olmayabilir.
TOPOGRAFİK HARİTALAR :
Yerküremizin çevresindeki mesafe “derece” olarak adlandırılan 360 eşit birime ayrılmıştır.Doğu ya da batıya doğru yapılacak her ölçüm” MERIDYEN / BOYLAM ”,Kuzey ya da Güneye doğru yapılacak bir ölçüm de “PARALEL / ENLEM ” olarak tanımlanır.BOYLAMLARIN başlangıçı, yani “0” noktası İngilteredeki Greenwich dir ve hem doğu hem batıya doğru 180 er derece gider.ENLEMLERIN başlangıç “0” noktası ise Ekvator çizgisi olup,hem kuzey hem de guneye dogru 90 ar derece uzanır.
Dünya, iki ucundan, yani kutuplardan hafifçe basık bir küre biçimindedir. Bu küre üzerindeki herhangi bir yerin konumunu belirlemek için, kürenin paralel ve meridyen denilen çemberlerle hayalî olarak bölünmesi düşünüldü: bu çemberlerin kesişme noktaları yer tayininde büyük rol oynar.
PARALELLER VE ENLEM
Ekvator Dünya'yı, Güney Yarımküre ve Kuzey Yarımküre olmak üzere iki eşit bölüme ayıran hayalî bir dairedir. Paraleller, ekvator düzlemine «paralel» dairelerdir. Paralel dairelerin birbirine uzaklığı 111 kilometredir, uzunlukları ise, Dünya küre biçiminde olduğundan eşit değildir. Bu paralellerin en büyüğü olan ekvatorun uzunluğu 40076 kilometredir, kutuplarda ise paraleller sıfıra indirgenmiş birer noktadır. Kuzeye doğru 90, güneye doğru 90 paralel vardır. Bunlar ekvatorda sıfır ve kutuplarda 90 derece olmak üzere enlemi ölçmeğe yarar. Örneğin 42 derece kuzey enleminde bulunan Sinop ekvator ile Kuzey Kutbu arasında aşağı yukarı yarı yoldadır.
MERİDYENLER VE BOYLAM
Kutuplardan geçen daireler ise meridyenleri meydana getirir. Bunların uzunluğu değişmez ve ekvator çevresiyle hemen hemen eşittir. Aralarındaki uzaklık ekvatorda ve kutuplar yakınında farklıdır.
Meridyenler, boylamı ölçmeğe yarar. Bunun için, İngiltere'de, ünlü gözlemevinin bulunduğu Greenwich'ten geçen meridyen başlangıç alınmıştır. Greenwich meridyeni üzerinde boylam sıfır derecedir. Öteki meridyenlere de batıya doğru 0'dan 180'e ve doğuya doğru da gene 0'dan 180'e kadar numara verilmiştir.
Haritadaki “ ölçek “,haritadaki ölçüm ile,gerçek boyutlar arasındaki orantıdır. Mesela 1:25.000 ölçekli bir haritada her hangi bir ölçü,dünya yüzeyinde 25.000 kez daha büyüktür. Ölçekler haritanın alt kısımlarında gösterilir.
HARİTALARDA RENKLERİN ANLAMI :
Kırmızı : Ana yollar ve arazi bilgileri
Mavi : Nehir,göl,su kaynagı,şelale veya suyla ilgili diğer özellikleri
Siyah : Ara yollar,patikalar,demiryolları,binalar,sabit noktalar,enlem ve boylamlar,UTM koordinat ve çizgilerini
Yeşil: Düz yeşil,Ormanlık bölgeyi,benekli yeşil ise çalılıkları belirtir.
Beyaz: haritanın basıldığı kağıdın rengidir.araziye göre değişik anlamlara gelebilir.
Mavi eşyükselti eğrileri ile BEYAZ : Bir buzulu veya kalıcı kar alanını işaret eder.Buzul ve kalıcı kar alanlarının eş yükselti eğrileri,kenarları kesik mavi çizgilerle gösterilen düz mavidir.
Kahverengi eş yükselti eğrileri ile BEYAZ: Ormansız yüksek dağlık arazi,kayalık ve heyelan alanları,çığ kulvarları veya düzlükleri
K.rengi : Eş yükselti eğrileri ve yükseklikleri temsil eder.( Kalıcı Kar alanları ve buzullar hariç )
Mor : Var olan bir haritanın bir kısmının yeniden düzenlenmesini belirtir.
