Drama Köprüsü Bre Hasan - Hikayesi

Debreli Hasan

Debreli Hasan, Drama'da yetişmiş. Debreli namıyla mübadele öncesi donemde Drama-Serez-Sarisaban bölgelerinde faaliyet göstermiş bir halk kahramanı eşkıyadır.

Drama köprüsünü,o devrin haksızlıkla para kazanan halkı ezen zenginlerinden aldığı haraçla yaptırmıştır. Debreli Hasan'ın yaşadığı,donem kesinlikle bilinmemekle beraber Cakircali Efe ile çağdaş olduğu görüşleri,hatta atıştıklarına dair hikayeler onun 1870-1920 yılları arasında Makedonya dağlarında egemen olduğunu göstermektedir. Bu konuda halk arasında söylenen menkıbeye göre;Selanikli Yahudi bir tüccar ticaret için İzmir'e gidecektir."Eğer bu civar dağlarda hükümran olan Debreli'den geçsen, Ege dağlarında Cakircali'dan geçemezsin. "denir, kendisine. Nitekim de öyle olur.

Debreli'nin çetesinde pek çok kişi yoktur. Bilinen Kara kedi namıyla bir tek kızanı olduğudur. Halka onu sevdiren eşkıya kişiliğinin en ustun tarafı ise fakirlere yardim etmesi,bilhassa birbirini seven yoksul gençleri evlendirmesidir. Bu konuda şöyle bir menkıbe de vardır. "Evlenmek niyetinde olan dağlı bir genç,tek danasını almış, İskece pazarına inmektedir. Yolu, Debreli Hasan tarafından kesilir. Delikanlının evlenmek için parası olmadığını anlayanca Debreli kendisine düğün için yetecek parayı verir ve ayrıca danasını satmamasını salık verip uğurlar."

Makedon dağlarının Debreli'si sonunda padişah affına uğrar veya söylentiye göre mübadelede güvenlik güçlerinin elinden kaçmayı başarır ve Türkiye'ye göç eder.

Kısacası Rumeli Türklerinin gönlüne yerleşmiştir efsanesiyle Debreli Hasana.

Drama köprüsü Hasan dardır geçilmez
Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Kara kedi dinlesin

Mezar taşlarını Hasan koyun mu sandın
Adam öldürmeyi Hasan oyun mu sandın
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin

Drama köprüsü Hasan dardır daracık
Çok istemem Yanko Corbaci bin beş yüz liracık
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Kara kedi dinlesin

Drama köprüsünü Hasan gece mi geçtin
Ecel şerbetini Hasan ölmeden mi içtin
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.

Drama köprüsü, Doğu Makedonyalı Debreli Hasan’ın öyküsüdür. Debreli Hasan gençliğinden beri adaletsizliğe karşı çıkan, yiğit bir kişidir. Karıştığı bazı olaylardan ötürü meskeni dağlardır. Eşkıya denilmekle birlikte, zenginden alıp, fakire veren tarafı, halk arasında Debreli Hasan’ı ayrı bir yere koyar.
Drama Köprüsü’nü de zenginlerden aldığı paralarla halk için yaptırmıştır. Bu nedenle Drama Köprüsü ile Debreli Hasan aynı cümlede anılır. Çakırcalı ile zamandaş olan Debreli Hasan XIX. Yüzyılın sonu ile XX. Yüzyılın başında yaşamıştır. İyinin doğrunun yanında olup, köylünün hakkını gasp eden zenginlere başkaldırısı ile tanınır.

Adalet Savaşçısı Debreli Hasan​

Drama köprüsü, Makedonya’nın simgesidir. Türküsü ile gönüllere taht kurmuştur. Debreli Hasan’ın en büyük özelliği evlenmek isteyen fakir gençleri evlendirmesidir. Köprüden geçenleri çevirip onların niyetini anlamak için sorgu suale çekmesi de en büyük özelliğidir. Bir keresinde Selanikli olan Yahudi bir ticaret ehlini geri çevirmiştir. Bir defasında da Drama Köprüsü, fakir bir gencin hikâyesine konu olur. Günlerden bir gün İskeçe Pazarı’na gitmek için yola çıkan bir genç, mecburi olarak Drama Köprüsü’nden geçecektir.
Bu esnada Debreli Hasan, onun hikâyesini de öğrenir. Bu fakir gencin İskeçe Pazarı’na gitme hikâyesi tek öküzünü pazarda satmak içindir. Sattığı öküzün parası ile de sevdiği kıza düğün yapacaktır. Böyle bir amaç uğruna büyükbaş hayvanını satması, Debreliyi üzer. Fakir gencin öküzünü satmasına engel olduğu gibi bir de üstüne çeyiz parası verir. Bu sayede bu gençlerin evlenmesine maddi destek sağlamış olur.

Debrelinin Türkiye’ye Göç Etmesi​

Drama köprüsü, Debreli Hasan’ın çok sayıda hikâyesine tanık olur. Eşkıya olmakla birlikte halkın kahramanı olan Debreli, Makedonya’da ayrı bir yere sahiptir. İyi niyetli de olsa bazı hareketleri zorbalık ve eşkıyalıklarla dolu olduğu için güvenlik güçleri tarafından da aranan bir kişidir. Makedonya Dağları’nı mesken tutması da bu yüzdendir.
Sonunda onun sevilen halleri ve iyi niyeti padişahın da affına yol açar. Artık kaçmasına gerek kalmayacaktır. Türkiye’ye göç etmesi de bu şekilde olur. Bir başka rivayet te güvenlik güçlerinden kaçıp Türkiye’ye yerleşmesidir. Onun hakkında söylenenlerin pek çoğu rivayetlerden ibarettir. Türkiye’ye göç ettikten sonra Samsun’un Bafra İlçesi’ne yerleşmesi de bu rivayetlerden biridir.

Yunan Güçlerine Karşı Kahramanca Savunma​

Drama köprüsü, Yunanlılara karşı Türk yerleşim yerlerini savunan Debrelinin hikâyelerinde de oldukça fazla yer alır. Yunan zulmüne karşı o dönem bu yörede Türk Köylerini savunan, Debreli ve çetesidir. Reşit Salim derlemesi ve Osman Arda ile hayat bulan Debreli Hasan, Trakya Türkülerinin en güzel örneklerindendir. İlk olarak Debreli Hasan’ın Rumca söylendiği de bilinir. Halk kahramanı olması, onun bu yörede yaşayan herkes tarafından sevilmesinin de göstergesidir. Türküsü nesilden nesle sevilerek söylenmiştir. Drama Köprüsü de Debreli Hasan da bu sayede ölümsüzleşmiştir.