Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur ve bu gazlardan özellikle CO2 ve su buharı güneşin yeryüzünden yansıyan kızılötesi ışınımlarını soğurarak dünya yüzeyinin aşırı soğumasını önler! Ayrıca güneşten gelen zararlı mor ötesi ışınları da yansıtır ozon tabakası sayesinde! Böylece hem aşırı ısınmayı, hem de soğumayı önler! Aynen bir termostat sistemi gibi!
Sera etkisi denilen bir sistem var ve bizler bu sistem sayesinde dünya üzerinde yaşayabiliyoruz.Bu sistem sayesinde dünyamızın ortalama yeryüzü sıcaklığı +15 santigrat civarındadır.Eğer bu sistem olmasaydı dünyamızın ortalama sıcaklığı -18 santigrat olacaktı.Sistem ise kısaca dünya yüzeyine gelen güneş ışınlarının bir kısmının uzaya gitmesini engelleyerek atmosferde tutulmasını sağlamasıdır.
Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur ve bu gazlardan özellikle CO2 ve su buharı güneşin yeryüzünden yansıyan kızılötesi ışınımlarını soğurarak dünya yüzeyinin aşırı soğumasını önler! Ayrıca güneşten gelen zararlı mor ötesi ışınları da yansıtır ozon tabakası sayesinde! Böylece hem aşırı ısınmayı, hem de soğumayı önler!Örnek olarak verecek olursak aynen bir termostat sistemi gibi!
Atmosferin Faydaları Atmosferin Tabakaları (Katmanları)
Yerküreyi saran hava tabakası. Yunanca atnos: buhar ve sphaira: küre sözcüklerinden gelir.
Atmosfer Yüksekliğe Göre Değişir
Hayvanlar ve bitkiler ancak atmosfer içinde yaşayabilir, çünkü atmosfer onları dış tehlikelerden (göktaşları, morötesi ve kozmik ışınlar) korur, onlara hem ısı, hem de yaşamaları için mutlaka gerekli olan oksijen gibi maddeleri sağlar. Bunun için astronotlar, sürekli olarak, yapay bir atmosferin yaratıldığı bir kabinde veya uzay elbisesi içinde yaşayabilirler.
Yerden yukarıya yükseldikçe, atmosferin tekdüze olmadığını anlarız: basıncı, yoğunluğu, sıcaklığı ve bileşimi, yükseldikçe değişikliğe uğrar. Yükseklik sıfırken, yani deniz düzeyinde, Dünyayı saran tüm hava kalınlığının yükünü taşırız. Atmosfer basıncı denilen bu yük oldukça önemlidir: santimetrekareye l kgdan fazla düşer (l 033 gr). Biz yükseldikçe bu basınç azalır. Bu olayı dağcılar çok yüksek tepelere, örneğin Himalayalara (8 000 metre) tırmandıkları zaman daha iyi anlarlar. Astronotlara gelince, uzay giysilerinden çıkacak olsalar, Dünyada olduğu gibi vücutları her yandan basınç altında bulunmayacağı için düpedüz patlarlar.
500 Kilometre Yükseklikte Atmosfer
Sıcaklık da aynı şekilde değişir; önce azalır, sonra yavaş yavaş artarak çok yükseklerde birkaç yüz dereceye ulaşır. Atmosfer, sıcaklık derecesinin düşey doğrultuda değişmesi göz önünde tutularak, şu tabakalara ayrılmıştır: troposfer (yükseldikçe ısı, belli bir oranda eksilir), stratosfer (ısı değişmez denilebilecek bir durumdadır), mezosfer (ısı önce artar, sonra eksilir), termosfer (yükseldikçe ısı artar).
Vazgeçilmez Bir Korunma
Güneş, bizi aydınlatan ışık ışınlarından başka morötesi ışınlar da yayar; ama morötesi ışınlar yaşam için o kadar tehlikelidir ki, eğer bunlar yere kadar ulaşabilseydi yeryüzünde yaşama olanağı bulunmazdı. Neyse ki, 25 kilometre kadar yukarıda, bu ışınları geniş ölçüde durduran bir ozon tabakası vardır. Ama bunların bir kısmı gene de atmosferden sızarak yere ulaşır. Tedbir almadan uzun süre güneş banyosu yapan dikkatsizlerin vay haline!
Tüm meteoroloji olayları atmosferde olup biten hareketlerden doğar. Bu hareketlerin yarattığı yağmur yeryüzünde yaşamın sürüp gitmesini sağlar.
Atmosferin Katları
Atmosfer, yerçekimi etkisiyle iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bunların yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden farklıdır.
Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. Ekvator üzerindeki kalınlığı 16 17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplardaki kalınlığı ise 9 10 km dir. Bunun nedeni, Ekvatordaki hava kütlelerinin ısınarak yükselmesi, kutuplarda ise soğuyan havanın ağırlaşarak alçalmasıdır. iklim olayları troposferin 3 4 km lik kısmında meydana gelir. Çünkü, iklim olaylarında çok etkili olan su buharı troposferin 3 4 km lik kısmında bulunur. Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Atmosferdeki gazların % 75′i troposfer katında bulunmaktadır.
Stratosfer: Troposferden itibaren 17 30 km ler arasında bulunur. Bu tabakada su buharı olmadığı için, iklim olayı görülmez. Stratosferde sıcaklık değişimi yok gibidir. Sıcaklık 45°C civarındadır. Stratosferde yerçekimi çok azaldığı için cisimler gerçek ağırlıklarını kaybederler. Üst kısımlarında ozon gazı bulunur.
Şemosfer: Stratosferden sonra 30 90 km ler arasında bulunur. iki kısımdan oluşur.
Ozonosfer: içerisinde bulundurduğu ozon gazından dolayı bu ismi almıştır. Güneşten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar. Bundan dolayı canlıların koruyucu katıdır. Dünyanın aşırı ısınıp, soğumasını önler.
Kemosfer: Bu katmana kemosfer denilmesinin nedeni, içerisinde bazı kimyasal olayların meydana gelmesidir. Az miktarda zararlı ışınların tutulması burada da görülür.
İyonosfer: Şemosferden sonra 90 300 kmler arasında bulunur. Bu tabakadaki gazlar ultraviyole ışınlarının etkisi ile iyonlara ayrılmıştır. iyonlaşma sırasında açığa çıkan enerji ile sıcaklığı yükselmiştir. (250°C) iyonlar arasında elektron alışverişi son derece fazladır. Bundan dolayı haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır.
Eksosfer: Atmosferin en üst ve en dış sınırını oluşturur. Eksosferde bazı gaz molekülleri yerçekimi etkisinden kurtularak uzaya kaçar. Bu nedenle dış sınırı kesin olarak tespit edilememekte, 10.000 km ye kadar çıktığı sanılmaktadır.
Atmosferin Faydaları
İklim olayları meydana gelir.
Canlı yaşamı için gerekli gazları ihtiva eder.
Güneşten gelen zararlı ışınları tutar.
Dünyanın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller.
Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller.
Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur.
Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar. Bir başka ifade ile gölgelerin tam karanlık olmasını önler.
Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmesini sağlar.
Hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğuk olmasını engeller.
Dünya ikliminin ılık kalmasında atmosferin etkisi nedir?
Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur ve bu gazlardan özellikle CO2 ve su buharı güneşin yeryüzünden yansıyan kızılötesi ışınımlarını soğurarak dünya yüzeyinin aşırı soğumasını önler! Ayrıca güneşten gelen zararlı mor ötesi ışınları da yansıtır ozon tabakası sayesinde! Böylece hem aşırı ısınmayı, hem de soğumayı önler! Aynen bir termostat sistemi gibi
Kaynak: Dünya ikliminin ılık kalmasında Atmosferin etkisi nedir?
Sera etkisi denilen bir sistem var ve bizler bu sistem sayesinde dünya üzerinde yaşayabiliyoruz.Bu sistem sayesinde dünyamızın ortalama yeryüzü sıcaklığı +15 santigrat civarındadır.Eğer bu sistem olmasaydı dünyamızın ortalama sıcaklığı -18 santigrat olacaktı.Sistem ise kısaca dünya yüzeyine gelen güneş ışınlarının bir kısmının uzaya gitmesini engelleyerek atmosferde tutulmasını sağlamasıdır.
Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur ve bu gazlardan özellikle CO2 ve su buharı güneşin yeryüzünden yansıyan kızılötesi ışınımlarını soğurarak dünya yüzeyinin aşırı soğumasını önler! Ayrıca güneşten gelen zararlı mor ötesi ışınları da yansıtır ozon tabakası sayesinde! Böylece hem aşırı ısınmayı, hem de soğumayı önler!Örnek olarak verecek olursak aynen bir termostat sistemi gibi!
Atmosferin Faydaları Atmosferin Tabakaları (Katmanları)
Yerküreyi saran hava tabakası. Yunanca atnos: buhar ve sphaira: küre sözcüklerinden gelir.
Atmosfer Yüksekliğe Göre Değişir
Hayvanlar ve bitkiler ancak atmosfer içinde yaşayabilir, çünkü atmosfer onları dış tehlikelerden (göktaşları, morötesi ve kozmik ışınlar) korur, onlara hem ısı, hem de yaşamaları için mutlaka gerekli olan oksijen gibi maddeleri sağlar. Bunun için astronotlar, sürekli olarak, yapay bir atmosferin yaratıldığı bir kabinde veya uzay elbisesi içinde yaşayabilirler.
Yerden yukarıya yükseldikçe, atmosferin tekdüze olmadığını anlarız: basıncı, yoğunluğu, sıcaklığı ve bileşimi, yükseldikçe değişikliğe uğrar. Yükseklik sıfırken, yani deniz düzeyinde, Dünyayı saran tüm hava kalınlığının yükünü taşırız. Atmosfer basıncı denilen bu yük oldukça önemlidir: santimetrekareye l kgdan fazla düşer (l 033 gr). Biz yükseldikçe bu basınç azalır. Bu olayı dağcılar çok yüksek tepelere, örneğin Himalayalara (8 000 metre) tırmandıkları zaman daha iyi anlarlar. Astronotlara gelince, uzay giysilerinden çıkacak olsalar, Dünyada olduğu gibi vücutları her yandan basınç altında bulunmayacağı için düpedüz patlarlar.
500 Kilometre Yükseklikte Atmosfer
Sıcaklık da aynı şekilde değişir; önce azalır, sonra yavaş yavaş artarak çok yükseklerde birkaç yüz dereceye ulaşır. Atmosfer, sıcaklık derecesinin düşey doğrultuda değişmesi göz önünde tutularak, şu tabakalara ayrılmıştır: troposfer (yükseldikçe ısı, belli bir oranda eksilir), stratosfer (ısı değişmez denilebilecek bir durumdadır), mezosfer (ısı önce artar, sonra eksilir), termosfer (yükseldikçe ısı artar).
Vazgeçilmez Bir Korunma
Güneş, bizi aydınlatan ışık ışınlarından başka morötesi ışınlar da yayar; ama morötesi ışınlar yaşam için o kadar tehlikelidir ki, eğer bunlar yere kadar ulaşabilseydi yeryüzünde yaşama olanağı bulunmazdı. Neyse ki, 25 kilometre kadar yukarıda, bu ışınları geniş ölçüde durduran bir ozon tabakası vardır. Ama bunların bir kısmı gene de atmosferden sızarak yere ulaşır. Tedbir almadan uzun süre güneş banyosu yapan dikkatsizlerin vay haline!
Tüm meteoroloji olayları atmosferde olup biten hareketlerden doğar. Bu hareketlerin yarattığı yağmur yeryüzünde yaşamın sürüp gitmesini sağlar.
Atmosferin Katları
Atmosfer, yerçekimi etkisiyle iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bunların yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden farklıdır.
Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. Ekvator üzerindeki kalınlığı 16 17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplardaki kalınlığı ise 9 10 km dir. Bunun nedeni, Ekvatordaki hava kütlelerinin ısınarak yükselmesi, kutuplarda ise soğuyan havanın ağırlaşarak alçalmasıdır. iklim olayları troposferin 3 4 km lik kısmında meydana gelir. Çünkü, iklim olaylarında çok etkili olan su buharı troposferin 3 4 km lik kısmında bulunur. Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısınır. Atmosferdeki gazların % 75′i troposfer katında bulunmaktadır.
Stratosfer: Troposferden itibaren 17 30 km ler arasında bulunur. Bu tabakada su buharı olmadığı için, iklim olayı görülmez. Stratosferde sıcaklık değişimi yok gibidir. Sıcaklık 45°C civarındadır. Stratosferde yerçekimi çok azaldığı için cisimler gerçek ağırlıklarını kaybederler. Üst kısımlarında ozon gazı bulunur.
Şemosfer: Stratosferden sonra 30 90 km ler arasında bulunur. iki kısımdan oluşur.
Ozonosfer: içerisinde bulundurduğu ozon gazından dolayı bu ismi almıştır. Güneşten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar. Bundan dolayı canlıların koruyucu katıdır. Dünyanın aşırı ısınıp, soğumasını önler.
Kemosfer: Bu katmana kemosfer denilmesinin nedeni, içerisinde bazı kimyasal olayların meydana gelmesidir. Az miktarda zararlı ışınların tutulması burada da görülür.
İyonosfer: Şemosferden sonra 90 300 kmler arasında bulunur. Bu tabakadaki gazlar ultraviyole ışınlarının etkisi ile iyonlara ayrılmıştır. iyonlaşma sırasında açığa çıkan enerji ile sıcaklığı yükselmiştir. (250°C) iyonlar arasında elektron alışverişi son derece fazladır. Bundan dolayı haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır.
Eksosfer: Atmosferin en üst ve en dış sınırını oluşturur. Eksosferde bazı gaz molekülleri yerçekimi etkisinden kurtularak uzaya kaçar. Bu nedenle dış sınırı kesin olarak tespit edilememekte, 10.000 km ye kadar çıktığı sanılmaktadır.
Atmosferin Faydaları
İklim olayları meydana gelir.
Canlı yaşamı için gerekli gazları ihtiva eder.
Güneşten gelen zararlı ışınları tutar.
Dünyanın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller.
Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı engeller.
Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur.
Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar. Bir başka ifade ile gölgelerin tam karanlık olmasını önler.
Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmesini sağlar.
Hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğuk olmasını engeller.
Dünya ikliminin ılık kalmasında atmosferin etkisi nedir?
Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur ve bu gazlardan özellikle CO2 ve su buharı güneşin yeryüzünden yansıyan kızılötesi ışınımlarını soğurarak dünya yüzeyinin aşırı soğumasını önler! Ayrıca güneşten gelen zararlı mor ötesi ışınları da yansıtır ozon tabakası sayesinde! Böylece hem aşırı ısınmayı, hem de soğumayı önler! Aynen bir termostat sistemi gibi
Kaynak: Dünya ikliminin ılık kalmasında Atmosferin etkisi nedir?
