YoRuMSuZ
Biz işimize bakalım...
DÜNYANIN EN UZUN NEHİRLERİ
1- Nil (6,864 km): "Nil" sözcüğü (Arapça: an-nil) Yunanca "nehir yatağı" anlamına gelen Neilos sözcüğünden gelmektedir. Antik Mısır Dili'nde, nehir iteru diye adlandırılmıştır. İteru, "büyük nehir" anlamına gelir. Dünyanın en uzun nehridir. Batıdan Victoria gölüne dökülen Kagera Nehri Nil'in başlangıcıdır. Nil'in en uzak kaynağından başlayarak uzunluğu 6864 km'dir. Nil, Victoria gölünden çıktıktan sonra Bahr-ül-Gazal adını alır. Doğu'dan gelen Bahr-ül-Arap koluyla birleşince Beyaz Nil adını alarak kuzeye doğru akmasına devam eder. Hartum'da, Mavi Nil ile birleştikten sonra Nil adını alır. Mısır'ı kuzeye doğru baştan başa geçen Nil, Dimyat yakınlarında çok geniş bir delta yaparak Akdeniz'e dökülür. Nil üzerindeki Asvan barajı dünyanın en büyük barajlarından biridir. Havzası Afrika kıtasının onda birini kaplar.
2- Amazon (6,452km): Amazon Nehri, taşıdığı su bakımından dünyanın en büyük, uzunluk bakımından da dünyanın ikinci nehridir. Büyük Okyanus yakınlarında, And dağlarından doğar. Doğuya doğru akarak Atlas Okyanusu'na dökülür. Uzunluğu 6452 km, denize taşıdığı su saniyede 120000 m3'tür. En önemli kolu Madeira (3500 km) nehridir. Amazon'un ağzındaki çeşitli adaların en büyüğü 42000 km2 yüzölçümü olan Marajo'dur. Nehrin ağzından binlerce kilometre içerilere doğru çeşitli büyüklükte gemiler işler. Taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil, ve Yangtze Nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır (tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25 ini taşıdığı sanılmaktadır).
3-Yangtze (Chang Jiang) (6,300 km): Yangtze veya Yangzi Jiang, Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6300 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çince'de anlamı uzun nehirdir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir.Yangtze Nehri’nin yukarı kesimi yüksek dağlar ve derin vadilerden geçen zengin su kaynaklarına sahiptir. Yangtze Nehri ayrıca Çin’in doğu bölgesini batı bölgesine bağlayan su taşımacılığının atardamarıdır; doğal ve üstün nehir yataklarıyla “Altın Su Yolu” olarak adlandırılır. Yangtze Nehri’nin orta ve aşağı kesimleri sıcak ve nemli iklimi, bol miktardaki yağış ve mümbit topraklarıyla Çin’in gelişmiş sanayi ve tarım bölgelerindendir.Çin'in doğusunda yer alan Yangtze Nehri deltası, Shanghai kenti ile Jiangsu ve Zhejiang eyaletlerini kapsıyor. Coğrafi konumundan kaynaklanan avantajları ve zengin kaynakları sayesinde güçlü bir ekonomiye sahip olan bu bölgenin gayri safi yurtiçi hasıası, tüm ülkeninkinin yüzde 22'sine denk geliyor. Çin'de reform ve dışa açılma siyasetinin uygulanmaya başlamasından bu yana geçen 30 yıl içinde Yangtze Nehri deltası, diğer bölgelerin gelişmesine ve ülkenin ekonomik ve toplumsal yapılanmasına büyük katkılar sağladı.
4- Mississippi-Missouri (6,270 km): Kuzey Amerika'nın en önemli nehirleridir. Bütüniyle Amerika Birleşik Devletleri topraklarında akarlar. Ülkenin kuzeybatısında doğan Missouri, doğuda St. Louis'de, göller bölgesinden gelen Mississippi’ye katılır. Missouri'nin, Mississippi'ye katıldığı yere kadar olan uzunluğu 4370 km'dir. Mississippi'nin kendi uzunluğu 4100 km'dir. İki nehir birleştikten sonra Mississippi adıyla akmaya devam ederler. Mississippi - Missouri'nin uzunluğu 6270 km'dir. (Mississippi'nin, Missouri'ye katılmadan önceki bölümü bu rakamın dışındadır).
5- Ob-İrtiş (5,570 km): Sibirya'nın güneyinden başlayan ve Kuzey Buz Denizi'ne dökülen nehir. Nehir oldukca geniş ve düz yataklara sahip olduğundan şehirler arası yolcu ve yük taşımaya elverişlidir. Kışın nehir suları donar ve araç geçişine uygun hâle gelir.Asya'nın en uzun ırmaklarından biri olan Obi Rusya Federasyonu sınırları içindedir. Biya ve Katun ırmaklarının birleşmesiyle oluşur. Bu birleşme noktasından, Kuzey Buz Denizi'ne döküldüğü yere kadar 3.650 km uzunluğundadır. En uzun kolu Kara İrtiş'le birlikte 5.570 km uzunlukta olan Obi Irmağı'nın havzası 2.990.000 km²'lik bir alan kaplar. Obi Nehri'nin genişliği Barnaul'da 2 kilometredir. Ağzı yakınlarında ise genişliği 19 kilometreyi aşar.
6- Yenisey-Angara (5,550 km): Yenisey Irmağı Moğolistan Dağları’ndan doğarak yatağı boyunca ilerleyerek Sibirya’yı güneyden kuzeye geçerek Kara Denizi‘nden Kuzey Buz Denizi’ne dökülür.Yenisey Irmağı ana kolları olan Angara ve Selenge Irmakları ile birlikte 5.550 km’lik uzunluğuyla dünyanın 6. en uzun ırmağıdır.
7- Huang He (Yellow) (5,464 km): Sarı Irmak; Serik Derya; ya da Altın Irmak, Tibet’in 4.500 metre yükseklikteki dağlarından doğarak Çin Halk Cumhuriyeti’nin doğusundaki Sarı Deniz‘e dökülür.Sarı Irmak 5.464 km uzunluğuyla Çin’in Yangtze‘den sonra 2.; dünyanın 7. en uzun ırmağıdır.Sarı Irmak adını çığırının yukarı bölümlerinde bulunan sarı renkli toprak tabakasının sularına karışarak sularını sarıya boyamasından alır.
8- Amur (4,410 km): Amur Nehri Doğu Asya’daki büyük nehirlerden ikincisi. Kara Ejder olarak bilinir. Uzunluğu 4.410 kilometre, havzası ise 1.843.000 kilometrekaredir. Şilka ve Argun adındaki iki nehir kolunun birleşmesi ile meydana gelmiştir. İki kolun birleştiği yerden itibaren uzunluğu 3.000 kilometredir.Amur adını aldıktan sonra, Habarovsk’a kadar, Çin’in Herlung - Kiang eyaleti ile Sovyetler Birliği’ne ait olan Amur ve Ebrie eyaletleri arasında uzunca bir sınır çizer.
9- Kongo (4,370): Kongo Nehri, Afrika'nın Ekvator bölgesinde, 4370 km uzunluğunda bir nehirdir. Denize, saniyede 80000 m3 su akıtır. Zaire ile kuzey ve doğudaki komşuları arasında sınır çizen Kongo nehri, hemen bütün kollarını Zaire'den alır. Bir dönem Zaire Nehri olarak da anılmıştır. Orta Batı Afrika'nın en uzun nehridir. Dünyanın en uzun 9. nehridir. Ekvator çizgisini iki kez kesmektedir. Afrika kıtasında debisi en yüksek nehirdir.
10- Lena (4,260 km): Baykal Gölü'nün 20 km batısında, Orta Sibirya plâtosunun güneyindeki Baykal Dağları'nda 1640 m yüksekte doğar. Lena Irmağı, Kirenga ve Vitim ırmakları ile birleşerek kuzeye doğru akar. Yakutsk'dan içeri girerek Olyokma Irmağı ile birleşir ve oradan da Aldan Nehri ile birleşerek akmaya devam eder. Verkhoyansk sırası ırmağı kuzeybatıya doğru saptırır, Lena en önemli sol kolu Viljuj Nehri ile birleştikten sonra yolunu doğruca Kuzey Buz Denizi'nin bir parçası olan Laptek Denizi'ne doğrultur.Lena Irmağı dünyanın en uzun 10. ırmağıdır. Irmağın toplam uzunluğu 4,260 km olarak belirlenmiş ve havzası 2,490,000 km² yer kaplamaktadır. Irmak yılın 7 ayı boyunca buzlarla kaplı tundradır.
1- Nil (6,864 km): "Nil" sözcüğü (Arapça: an-nil) Yunanca "nehir yatağı" anlamına gelen Neilos sözcüğünden gelmektedir. Antik Mısır Dili'nde, nehir iteru diye adlandırılmıştır. İteru, "büyük nehir" anlamına gelir. Dünyanın en uzun nehridir. Batıdan Victoria gölüne dökülen Kagera Nehri Nil'in başlangıcıdır. Nil'in en uzak kaynağından başlayarak uzunluğu 6864 km'dir. Nil, Victoria gölünden çıktıktan sonra Bahr-ül-Gazal adını alır. Doğu'dan gelen Bahr-ül-Arap koluyla birleşince Beyaz Nil adını alarak kuzeye doğru akmasına devam eder. Hartum'da, Mavi Nil ile birleştikten sonra Nil adını alır. Mısır'ı kuzeye doğru baştan başa geçen Nil, Dimyat yakınlarında çok geniş bir delta yaparak Akdeniz'e dökülür. Nil üzerindeki Asvan barajı dünyanın en büyük barajlarından biridir. Havzası Afrika kıtasının onda birini kaplar.
2- Amazon (6,452km): Amazon Nehri, taşıdığı su bakımından dünyanın en büyük, uzunluk bakımından da dünyanın ikinci nehridir. Büyük Okyanus yakınlarında, And dağlarından doğar. Doğuya doğru akarak Atlas Okyanusu'na dökülür. Uzunluğu 6452 km, denize taşıdığı su saniyede 120000 m3'tür. En önemli kolu Madeira (3500 km) nehridir. Amazon'un ağzındaki çeşitli adaların en büyüğü 42000 km2 yüzölçümü olan Marajo'dur. Nehrin ağzından binlerce kilometre içerilere doğru çeşitli büyüklükte gemiler işler. Taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil, ve Yangtze Nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır (tüm dünya nehirlerinin taşıdığı suyun yaklaşık % 20-25 ini taşıdığı sanılmaktadır).
3-Yangtze (Chang Jiang) (6,300 km): Yangtze veya Yangzi Jiang, Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6300 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çince'de anlamı uzun nehirdir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir.Yangtze Nehri’nin yukarı kesimi yüksek dağlar ve derin vadilerden geçen zengin su kaynaklarına sahiptir. Yangtze Nehri ayrıca Çin’in doğu bölgesini batı bölgesine bağlayan su taşımacılığının atardamarıdır; doğal ve üstün nehir yataklarıyla “Altın Su Yolu” olarak adlandırılır. Yangtze Nehri’nin orta ve aşağı kesimleri sıcak ve nemli iklimi, bol miktardaki yağış ve mümbit topraklarıyla Çin’in gelişmiş sanayi ve tarım bölgelerindendir.Çin'in doğusunda yer alan Yangtze Nehri deltası, Shanghai kenti ile Jiangsu ve Zhejiang eyaletlerini kapsıyor. Coğrafi konumundan kaynaklanan avantajları ve zengin kaynakları sayesinde güçlü bir ekonomiye sahip olan bu bölgenin gayri safi yurtiçi hasıası, tüm ülkeninkinin yüzde 22'sine denk geliyor. Çin'de reform ve dışa açılma siyasetinin uygulanmaya başlamasından bu yana geçen 30 yıl içinde Yangtze Nehri deltası, diğer bölgelerin gelişmesine ve ülkenin ekonomik ve toplumsal yapılanmasına büyük katkılar sağladı.
4- Mississippi-Missouri (6,270 km): Kuzey Amerika'nın en önemli nehirleridir. Bütüniyle Amerika Birleşik Devletleri topraklarında akarlar. Ülkenin kuzeybatısında doğan Missouri, doğuda St. Louis'de, göller bölgesinden gelen Mississippi’ye katılır. Missouri'nin, Mississippi'ye katıldığı yere kadar olan uzunluğu 4370 km'dir. Mississippi'nin kendi uzunluğu 4100 km'dir. İki nehir birleştikten sonra Mississippi adıyla akmaya devam ederler. Mississippi - Missouri'nin uzunluğu 6270 km'dir. (Mississippi'nin, Missouri'ye katılmadan önceki bölümü bu rakamın dışındadır).
5- Ob-İrtiş (5,570 km): Sibirya'nın güneyinden başlayan ve Kuzey Buz Denizi'ne dökülen nehir. Nehir oldukca geniş ve düz yataklara sahip olduğundan şehirler arası yolcu ve yük taşımaya elverişlidir. Kışın nehir suları donar ve araç geçişine uygun hâle gelir.Asya'nın en uzun ırmaklarından biri olan Obi Rusya Federasyonu sınırları içindedir. Biya ve Katun ırmaklarının birleşmesiyle oluşur. Bu birleşme noktasından, Kuzey Buz Denizi'ne döküldüğü yere kadar 3.650 km uzunluğundadır. En uzun kolu Kara İrtiş'le birlikte 5.570 km uzunlukta olan Obi Irmağı'nın havzası 2.990.000 km²'lik bir alan kaplar. Obi Nehri'nin genişliği Barnaul'da 2 kilometredir. Ağzı yakınlarında ise genişliği 19 kilometreyi aşar.
6- Yenisey-Angara (5,550 km): Yenisey Irmağı Moğolistan Dağları’ndan doğarak yatağı boyunca ilerleyerek Sibirya’yı güneyden kuzeye geçerek Kara Denizi‘nden Kuzey Buz Denizi’ne dökülür.Yenisey Irmağı ana kolları olan Angara ve Selenge Irmakları ile birlikte 5.550 km’lik uzunluğuyla dünyanın 6. en uzun ırmağıdır.
7- Huang He (Yellow) (5,464 km): Sarı Irmak; Serik Derya; ya da Altın Irmak, Tibet’in 4.500 metre yükseklikteki dağlarından doğarak Çin Halk Cumhuriyeti’nin doğusundaki Sarı Deniz‘e dökülür.Sarı Irmak 5.464 km uzunluğuyla Çin’in Yangtze‘den sonra 2.; dünyanın 7. en uzun ırmağıdır.Sarı Irmak adını çığırının yukarı bölümlerinde bulunan sarı renkli toprak tabakasının sularına karışarak sularını sarıya boyamasından alır.
8- Amur (4,410 km): Amur Nehri Doğu Asya’daki büyük nehirlerden ikincisi. Kara Ejder olarak bilinir. Uzunluğu 4.410 kilometre, havzası ise 1.843.000 kilometrekaredir. Şilka ve Argun adındaki iki nehir kolunun birleşmesi ile meydana gelmiştir. İki kolun birleştiği yerden itibaren uzunluğu 3.000 kilometredir.Amur adını aldıktan sonra, Habarovsk’a kadar, Çin’in Herlung - Kiang eyaleti ile Sovyetler Birliği’ne ait olan Amur ve Ebrie eyaletleri arasında uzunca bir sınır çizer.
9- Kongo (4,370): Kongo Nehri, Afrika'nın Ekvator bölgesinde, 4370 km uzunluğunda bir nehirdir. Denize, saniyede 80000 m3 su akıtır. Zaire ile kuzey ve doğudaki komşuları arasında sınır çizen Kongo nehri, hemen bütün kollarını Zaire'den alır. Bir dönem Zaire Nehri olarak da anılmıştır. Orta Batı Afrika'nın en uzun nehridir. Dünyanın en uzun 9. nehridir. Ekvator çizgisini iki kez kesmektedir. Afrika kıtasında debisi en yüksek nehirdir.
10- Lena (4,260 km): Baykal Gölü'nün 20 km batısında, Orta Sibirya plâtosunun güneyindeki Baykal Dağları'nda 1640 m yüksekte doğar. Lena Irmağı, Kirenga ve Vitim ırmakları ile birleşerek kuzeye doğru akar. Yakutsk'dan içeri girerek Olyokma Irmağı ile birleşir ve oradan da Aldan Nehri ile birleşerek akmaya devam eder. Verkhoyansk sırası ırmağı kuzeybatıya doğru saptırır, Lena en önemli sol kolu Viljuj Nehri ile birleştikten sonra yolunu doğruca Kuzey Buz Denizi'nin bir parçası olan Laptek Denizi'ne doğrultur.Lena Irmağı dünyanın en uzun 10. ırmağıdır. Irmağın toplam uzunluğu 4,260 km olarak belirlenmiş ve havzası 2,490,000 km² yer kaplamaktadır. Irmak yılın 7 ayı boyunca buzlarla kaplı tundradır.
