EEG Hakkında Temel Bilgiler

Elektroensefalografi (EEG), cerrahi bir müdahale olmadan, metal elektrotların kafaya yerleştirilmesiyle, beynin elektro fizyolojik dinamiklerini görmeye yarar. Elektro fizyolojik dinamikler ekrana zikzaklar halinde yansır. Bu dinamikler bilişsel beceriler ve hastalıklar hakkında bilgi verir. Uykuda ve uyanıklık halinde farklı görüntülenirler.

Elektrokimyasal sinyaller, sinirler arasında aktarılırken elektriksel alanlar oluşur. Bu sinyallerin milyonlarcası birleştiğinde, elektriksel alanlar toplanır ve kafanın dışından belirli yöntemlerle görüntülenebilecek kadar güçlü hale gelir. Hans Berger 19. yüzyılda beynin ürettiği bu elektriksel alanı keşfetmiş; bunu bazı bilişsel ve davranışsal işlevler ve hastalıklarla ilişkilendirme üzerine çalışmıştır.

Dalgaların normal-anormal ayrımını yaparken en sık bakılan değer frekanslarıdır. Frekanslarına göre ayrılmış dört dalga vardır: delta, teta, alfa, beta. 3 veya daha az frekanslı dalgalar delta, 4-7 arası frekansa sahip dalgalar teta, 8-12arası frekansa sahip dalgalar alfa ve 13 üzeri frekansa sahip dalgalar beta olarak adlandırılır. Kafatasından yayılan bu dalgalar, kişinin yaşına ve popülasyonuna bakılarak, olması gereken görüntülerle karşılaştırılır ve anormal olanlar saptanır. Uyanık haldeki birinin beyninden çıkan dalga frekansı 8 ve üstü normal kabul edilirken, çocuklarda veya uyumakta olan birinde 7 ve altı normal kabul edilir.





Delta dalgaları genişliği en büyük dalga tipidir ve yavaştır. Her yaş grubunda derin uyku sırasında görüntülenir. Uyanık haldeki yetişkinlerde delta dalgasının görüntülenmesi anormal kabul edilir. Başın belli bir merkezinde veya her yanına dağılmış halde görüntülenebilir.

Teta dalgaları, her yaşta, uyku halinde görüntülenir. Uyanık haldeki yetişkinlerde görüntülenmesi anormal kabul edilir. Delta dalgaları gibi yavaştır.

Alfa dalgaları, özellikle yetişkinlerde olmak üzere tüm yaş gruplarında görülür. Başın sağ ve sol bölümünden ritmik olarak yayılır. Özellikle gözler kapalı haldeyken, arka kafa bölümlerinde uyumlu bir şekilde görüntülenmesi beklenir. Gözler açık haldeyken, stres durumunda ve dikkatin yükseldiği anlarda alfa aktivitesi yok olur. Uyaranlara duyarsız olan hastalarda, kafanın ön ve arka bölümlerinden, eşit oranda yayılır.

Beta dalgaları, tüm yaş gruplarında görülür. Genellikle simetrik ve başın ön bölümünde belirgindir. Barbiturat ve benzodiyazepin gibi ilaçlar beta dalgasını artırır.

Prof. Dr. Kemal Arıkan Psikiyatri Uzmanı