ÇOÇUK VE ERGEN PSİKOLOĞU BELKIS ERTÜRK:
Engeller yüzünden yarım kalmış hayaller çoçuklar üzerinden tamamlanıyor
-Engelli anne-babaya sahip çocukların psikolojisi nasıl oluyor?
Çoğunun kişilik yapısı farklılık gösterse de genel anlamda -tahmin edilenin aksine- psikolojileri düzgün, gelişimleri sağlıklı, yaşıtlarına göre daha olgun, çevresine duyarlı, hassas, yardımsever, başarılı, özgüveni yüksek ve pratik zekâya sahip oluyorlar. Çocuklar anne-babasını görerek engelli ya da imkânsızlık içinde olanlara nasıl yaklaşması gerektiğini, kendi sorun ve ihtiyaçlarıyla nasıl başa çıkacağını gördüğü, duyduğu, anlatıldığı anda kavrıyor. Kişisel kanaatime göre Allah, anne-babadaki engeli çocuğunu daha donanımlı yaratarak tamamlıyor.
-Çocuklar çevresinden ne kadar etkileniyor?
Çocuk en çok toplumun bakış açısından etkileniyor. Toplum engelli insanlara acıyor. Çocukların algı düzeyleri yüksek olduğu için de 'acınıyor' olduğunu hissedip tepkisel davranabiliyor. Çünkü çocuk normalleştirmeye çalıştığı şeyin sürekli başkaları tarafından ekstralaştırıldığını görüyor.
-Ergenlik döneminde?
Ergenlik dönemi her çocuk için sorunlu geçer. Engelli ailelerin çocukları da bu durumdan nasibini alıyor. Çünkü bu dönemde arkadaş ilişkileri yoğun yaşanıyor. Çocuğun psikolojisinde arkadaş tutumu önemli. Eğer dalga geçiliyorsa ciddi sorun. Çünkü anne-babasının yetersizliğini ve mahrumiyetini farklı yorumlayarak hayatın geneline yayıyor. İçine kapanık, duygularını, tepkilerini gizleyen; pasif, depresif biri oluyor. Olgunluk kazandıkça bu düşünceden de uzaklaşıyor. Bu dönemde arkadaşları destek olur, ebeveynleri tarafından da sevgi, ilgi gösterilirse sorunsuz atlatılıyor. Tabii anne-baba da çocuğuyla 'kaliteli' iletişim kurarak yaşadıklarının normal olduğunu kavramasında yardımcı olmalı.
-Ebeveynlerin bu tarz ailelerdeki önemi nedir?
Ebeveynler anne-babadan eksik kalan maddi manevi boşlukları doldurması açısından çok önemli. Bu sayede çocuk hiçbir zaman 'yetersizlik ve yoksunluk' hissi yaşamaz. Dolayısıyla psikolojik açıdan da yıpranmamış olur. Zaten engelli anne-babalar da çocuklarına karşı engelsiz anne-babadan daha sıcak ve ilgilidirler. Çocukların ihtiyacı da budur.
-Anne babanın daha ilgili olmasının nedeni nedir?
Engellilerin duygu dünyası daha gelişmiş ve zengin. Üstelik hisleri de çok kuvvetli. Eğer anne-babanın gözü görmüyorsa duyguları güçlü oluyor ve çocuğunu göremese de ses tonundaki ufak iniş çıkışlardan nasıl bir ruh haline sahip olduğunu anlıyor. Çocuk da 'farklı' ilişki içinde olduğu ailesiyle kendini özel hissediyor. Bu da özgüveni yüksek bireylerin yetişmesine katkı sağlıyor.
-Peki; engelsiz çocuklar anne-babalarının hayatına ne katıyor?
Çocuk küçük yaştan itibaren anne-babanın dış dünyayla kurduğu köprü oluyor. Görmüyorsa gören gözü; işitmiyorsa duyan kulağı; bedensel engelliyse sağlıklı bedeni oluyor. Engeliyle barışmış olan bireylerin yaşam enerjisi yüksektir. Çocukları bu enerjiyi daha da artırıyor. Engeller yüzünden yarım kalmış hayaller çocuklar üzerinden tamamlanıyor. Bu da anne-babayı yaşama dair motive ediyor.
