EŞEYLİ ÜREME KONU ANLATIMI

EŞEYLİ ÜREME​

• Farklı iki cinsiyetteki üreme hücrelerinin birleşmesiyle yeni bir canlı meydana getirmesidir.
• Eşeyli üreme; tohumlu bitkilerde, halkalı solucanlar, yumuşakçalar, eklem bacaklılar ve derisi dikenliler gibi omurgasız hayvanlarda ve omurgalı hayvanların ( balıklar, kurbağalar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler) türünde görülür.
• Dişi bireylerin üreme ana hücresinin mayoz bölünme ile oluşturduğu gametlere yumurta (n) denir.
• Erkek üreme ana hücresinin genellikle mayoz bölünme ile oluşturduğu gametlere sperm (n) denir.
• Dişi ve erkek gametin birleşmesi sonucu zigot oluşmasına döllenme denir.
• Zigotun geçirdiği mitozlar sayesinde hücre sayısı artar ve yeni bir birey oluşturur.

EŞEYLİ ÜREMENİN GENEL ÖZELLİKLERİ​

• Eşeyli üremenin temel olayları mayoz ve döllenmedir.
• Eşeyli üreme ile oluşan bireyin iki atası vardır.
• Tür içi kalıtsal çeşitlilik sağlar.
• Oluşan bireyler değişen çevre şartlarına karşı dirençlidir. Yani adaptasyon yetenekleri yüksektir.
• Üreme hızı oldukça düşüktür.
• Çeşitliliğe neden olduğu için evrim açısından önemlidir.

HERMAFRODİTLİK ( ERSELİK)​

• Aynı organizmada hem erkek hem de dişi eşey organlarının bulunması durumudur.
• Hermafrodit bireylerin kendi kendilerini dölleyebilmesi için aynı anda erkek ve dişi gametleri üretmeleri gerekir. Yassı solucanlar buna örnektir.
• Hermafrodit bireyler gametleri farklı zamanlarda oluştururlarsa kendi kendilerini dölleyemezler. Döllenme farklı bireyler arasında olur. Halkalı solucanlar buna örnektir.
• Hermafroditlik tohumlu bitkilerde de yaygındır. ( Tek bir bitki hem polen hem de yumurta oluşturarak kendi kendini dölleyebilir.)
• Hermafrodit canlılar illa da kendi kendine döllenme yapmak zorunda değildir.

KONJUGASYON​

• Bakteriyel konjugasyon hücre teması yoluyla bakteriler arasında genetik malzeme aktarımıdır. ( Karşılıklı alışveriş iki canlı için ortak değildir.)
• Konjugasyon'un birden çok yolu vardır, ilk yol iki bakteri arasında köprü oluşması ve ilgili genin birinden diğerine geçmesidir. ikinci ve bağışıklığın yayılmasını hızlandıran yol ise bir bakterinin halka şeklindeki DNA'larını ortama bırakması ve diğerlerinin bunu larak kendi genetik şifrelerine yamalamalarıdır. halka şeklindeki bu DNA parçalarına plazmid deniyor. burada, tek bir plazmidle birden fazla antibiyotiğe karşı direnç geliştirmeleri de olası.
• Varyasyon sağlar.

NOT: Konjugasyonda gen aktarımı, krossing overdaki gen alışverişi ile karıştırılmamalıdır.

ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME​

• Çiçekli bitkilerin eşeyli üremesinde sırasıyla;
• Gamet oluşumu, tozlaşma, döllenme ve tohum oluşumu basamakları gerçekleşir
• Çiçekli tozlarının ( polenlerin) dişi organının tepeciğine taşınmasına tozlaşma denir.
• Embriyo ve besi doku etrafında tohum kabuğu oluşur.
• Oluşan bu yapının tamamına tohum denir.
• Uygun çevre şartları ( sıcaklık, nem ve oksijen) sağlandığında ise çimlenme başlar.
• Tohumsuz bitkiler ise sporla ürerler.

- Kapalı tohumlu bitkilerin üreme organı : ÇİÇEK
- Açık tohumlu bitkilerin üreme organı : ERKEK ve DİŞİ KOZALAK
NOT: Üreme organlarında oluşturulan gametler döllendikten sonra oluşan tohumlar çimlenerek yeni bitkiler oluşuyor.