Felsefede İdea

Artemis

Özel Üye
Özel üye
İdea Nedir? Felsefedeki Anlamı ve Varlık bilimsel Gerçekliği, Felsefede, geniş anlamıyla, imgeleri de içine almak üzere her çeşit tasarımı belirten terim.
İdea’ya, duyularımıza verilmiş bir nesneye ilişkin olduğu zaman algı; görülebilen, ama o anda duyulara verilmemiş bir nesneye ilişkin olduğu zaman imge; tam anlamıyla düşünsel bir gerçeğe ilişkin olunca görüş (ya da anlayış); geçmiş bir olaya ilişkin olunca anı ve ruhsal bir duruma ilişkin olunca da duygu denir. Ama ideanın asıl anlamı, dar anlamıdır. Yani idea terimi, imgeden ayırt edilen kavramı, soyut ve genel tasarımı belirtir.
73981


İdeanın Varlık bilimsel Gerçekliği
İdealara ilişkin ilk büyük sorun, bunların ne gibi bir gerçekliği olduğu sorunudur. Eflatunculuktan kaynaklanan tümellerin gerçekliği savıyla ondan daha kuşkucu olan adcılık, bu sorunu çözmeye çalışan iki karşıt görüştür. Eflatuna göre idea, mutlak, aşkın ve değişmeyen bir gerçekliktir; özüne şu ya da bu ölçüde katılan gerçek şeylerden bağımsızdır. Bundan ötürü, her güzel şey, akılla kavranabilir dünyada yer alan Güzellik’in yansımasından başka şey değildir. Ama idea, aynı zamanda, bir örnek, bir idealdir (yani değerdir) ve insan eylemlerine yol göstericilik edebilir. Bu nedenle Devlet’in filozof-kralı, siteyi, gözlerini idealardan ayırmaksızın yönetir.
Buna karşıt olarak adcüığa göre, ideanın, kendisini belirten terimin ya da adın dışında bir doğruluğu ya da gerçekliği yoktur. İdealar, eyleme, açıklamaya, ikna etmeye (sözgelimi, sofistler adcıdırlar) yararlı olduğu için oluşturulmuş araçlardır. Gerçeklik üstünde etkili olsalar da, bu gerçekliği yansıtmazlar.

Modern bilimkuramı ideanın (ya da kuramsal kavramın), gerçekliğin şemalaştırılmış bir tasarımı olduğunu; deneyimle sıkı bir ilişki içinde bilim tarafından ortaya konduğunu ve bilimin ilerlemelerine uygun olarak durmadan yeni bir biçime sokulduğunu ileri sürerek bu eski tartışmayı aşmaya yönelir. Demek ki, idea, hem gerçekliğin bir tasarımıdır, hem de verimliliğine göre değer taşıyan işlemsel bir kavramdır.
 
Top