Folklorik Oyuncaklar
Folklorik oyuncaklar, genellikle, tahta, bez, toprak, çeşitli bitkiler, sebze ve meyveler ile teneke gibi doğal veya atık malzemeler kullanılarak üretilen objelerdir. Folklorik oyuncakların belli bir üreticisi olmamasına karşın farklı yörelerde benzer tekniklerle üretilirler. Topaçlar, söğüt dalından yapılan düdükler, bez bebekler, tel arabalar, pancar arabalar folklorik oyuncaklar arasında sayılabilir.
Folklorik oyuncaklar yapıldıkları malzemeye göre şöyle sınıflandırılabilirler:
Ahşap Oyuncaklar: Çeşitli ağaçlardan yapılan oyuncaklardır. Ülkemizde nadir olan folklorik oyuncak üreticileri genellikle ahşap oyuncaklar yaparlar. Bu oyuncaklar genellikle tornada şekillendirilen oyuncaklardır. Beşikler, topaçlar bu sınıflandırmada yer alır. Bunlardan başka artık tahtalardan yapılan arabalar ile çam kabuğundan yapılan arabalar da bu başlık altında değerlendirilir.
Metal Oyuncaklar: Atık teneke levhalardan veya tellerden yapılan oyuncaklardır. Örneğin eski yağ tenekelerinden kesilen parçalarla yapılan araba, tekne gibi oyuncaklar ile tel arabalar bu başlık altında yer alır.
Toprak Oyuncaklar: Geçmişi çok eskilere dayanan toprak oyuncaklar, genellikle killi topraktan veya kırmızı çamurdan yapılır. Sulandırılarak çamurlaştırılan toprakla hayvan figürleri, minyatür mutfak gereçleri, araba, bebek, bilye gibi çok çeşitli oyuncaklar yapılabilir. Toprak oyuncakların en bilineni içine su konulup öttürülebilen düdüklü testilerdir.
Taş Oyuncaklar: Taş hem oyun aracı hem de oyuncak olarak kullanılabilen bir malzemedir. Hedef olarak dikilen taşın, oyuncuların elindeki taşla vurularak yıkılması şeklinde oynanan oyunlar olduğu gibi, yassı ve düz dere taşlarının birbirine yapıştırılmasıyla yapılan bebeklerin veya taşın küre biçiminde yontularak “gülle” adı verilen taş bilyeler yapıldığı bilinmektedir.
Bez ve Keçe Oyuncaklar: Genellikle kız çocukları için yapılan bebekler için artık kumaş parçaları kullanılır. Yapanın kişinin yaratıcılığına ve elindeki malzemeye göre şekillenen bebekler hazır oyuncakların olmadığı dönemlerde kız çocukların oynamaları için yapılan yaygın oyuncaklardan biri olmuştur. Ayrıca yine plastik malzemenin olmadığı zamanlarda, birçok farklı yörede, erkek çocukları için bezden veya hayvan kılından top yapıldığı söylenmektedir.
Bitkilerden Yapılan Oyuncaklar: Uzun süreli oynamaya elverişli olmasalar da birkaç saatliğine çocukları oyalayacak oyuncaklardır. Çeşitli sebze, meyve, çiçek, taze dallarla yapılan oyuncaklar bu başlık altında değerlendirilir. Pancardan yapılan arabalar, elma değirmenleri, kamıştan yapılan ve su fışkırtan oyuncaklar ve söğüt dalından düdükler bunlara örnek olarak verilebilir.
Hayvansal Malzemeden Yapılan Oyuncaklar: Boynuz, kemik, deri gibi hayvanlardan elde edilen çeşitli malzemeler hem oyun aracı hem de oyuncak olarak kullanılabilmektedir. Bu oyuncakların en başında sayabileceğimiz koyun, keçi, inek, geyik gibi hayvanların bacaklarından çıkarılan aşıklar, günümüzde çok fazla bilinmemesine karşın geçmişte sevilerek oynanan oyun araçlarından biridir. Bunlardan başka bazı deniz kabuklarının da oyun aracı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Yine geçmişte deriden yapılan toplar bu başlık altında değerlendirilir.
Kâğıt Oyuncaklar: Kâğıtların katlanması ile yapılan basit oyuncaklar, kibrit kutularından yapılan oyuncaklar ile uçurtma çeşitleri bu başlık altında yer alır.
Cam Oyuncaklar: Cam malzeme, oyuncaklarda, bilyeler dışında çok fazla kullanılmamaktadır. Nadir olarak yapılan çiçek dürbününde de (kaleydoskop) ayna kullanılmaktadır.
Folklorik oyuncaklar, genellikle, tahta, bez, toprak, çeşitli bitkiler, sebze ve meyveler ile teneke gibi doğal veya atık malzemeler kullanılarak üretilen objelerdir. Folklorik oyuncakların belli bir üreticisi olmamasına karşın farklı yörelerde benzer tekniklerle üretilirler. Topaçlar, söğüt dalından yapılan düdükler, bez bebekler, tel arabalar, pancar arabalar folklorik oyuncaklar arasında sayılabilir.
Folklorik oyuncaklar yapıldıkları malzemeye göre şöyle sınıflandırılabilirler:
Ahşap Oyuncaklar: Çeşitli ağaçlardan yapılan oyuncaklardır. Ülkemizde nadir olan folklorik oyuncak üreticileri genellikle ahşap oyuncaklar yaparlar. Bu oyuncaklar genellikle tornada şekillendirilen oyuncaklardır. Beşikler, topaçlar bu sınıflandırmada yer alır. Bunlardan başka artık tahtalardan yapılan arabalar ile çam kabuğundan yapılan arabalar da bu başlık altında değerlendirilir.
Metal Oyuncaklar: Atık teneke levhalardan veya tellerden yapılan oyuncaklardır. Örneğin eski yağ tenekelerinden kesilen parçalarla yapılan araba, tekne gibi oyuncaklar ile tel arabalar bu başlık altında yer alır.
Toprak Oyuncaklar: Geçmişi çok eskilere dayanan toprak oyuncaklar, genellikle killi topraktan veya kırmızı çamurdan yapılır. Sulandırılarak çamurlaştırılan toprakla hayvan figürleri, minyatür mutfak gereçleri, araba, bebek, bilye gibi çok çeşitli oyuncaklar yapılabilir. Toprak oyuncakların en bilineni içine su konulup öttürülebilen düdüklü testilerdir.
Taş Oyuncaklar: Taş hem oyun aracı hem de oyuncak olarak kullanılabilen bir malzemedir. Hedef olarak dikilen taşın, oyuncuların elindeki taşla vurularak yıkılması şeklinde oynanan oyunlar olduğu gibi, yassı ve düz dere taşlarının birbirine yapıştırılmasıyla yapılan bebeklerin veya taşın küre biçiminde yontularak “gülle” adı verilen taş bilyeler yapıldığı bilinmektedir.
Bez ve Keçe Oyuncaklar: Genellikle kız çocukları için yapılan bebekler için artık kumaş parçaları kullanılır. Yapanın kişinin yaratıcılığına ve elindeki malzemeye göre şekillenen bebekler hazır oyuncakların olmadığı dönemlerde kız çocukların oynamaları için yapılan yaygın oyuncaklardan biri olmuştur. Ayrıca yine plastik malzemenin olmadığı zamanlarda, birçok farklı yörede, erkek çocukları için bezden veya hayvan kılından top yapıldığı söylenmektedir.
Bitkilerden Yapılan Oyuncaklar: Uzun süreli oynamaya elverişli olmasalar da birkaç saatliğine çocukları oyalayacak oyuncaklardır. Çeşitli sebze, meyve, çiçek, taze dallarla yapılan oyuncaklar bu başlık altında değerlendirilir. Pancardan yapılan arabalar, elma değirmenleri, kamıştan yapılan ve su fışkırtan oyuncaklar ve söğüt dalından düdükler bunlara örnek olarak verilebilir.
Hayvansal Malzemeden Yapılan Oyuncaklar: Boynuz, kemik, deri gibi hayvanlardan elde edilen çeşitli malzemeler hem oyun aracı hem de oyuncak olarak kullanılabilmektedir. Bu oyuncakların en başında sayabileceğimiz koyun, keçi, inek, geyik gibi hayvanların bacaklarından çıkarılan aşıklar, günümüzde çok fazla bilinmemesine karşın geçmişte sevilerek oynanan oyun araçlarından biridir. Bunlardan başka bazı deniz kabuklarının da oyun aracı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Yine geçmişte deriden yapılan toplar bu başlık altında değerlendirilir.
Kâğıt Oyuncaklar: Kâğıtların katlanması ile yapılan basit oyuncaklar, kibrit kutularından yapılan oyuncaklar ile uçurtma çeşitleri bu başlık altında yer alır.
Cam Oyuncaklar: Cam malzeme, oyuncaklarda, bilyeler dışında çok fazla kullanılmamaktadır. Nadir olarak yapılan çiçek dürbününde de (kaleydoskop) ayna kullanılmaktadır.
