Filtreler orijinal görüntüyü süzgeçten geçirip fotoğrafik ortamda yeni bir görüntü oluşmasını sağlayan objelerdir. Filtre dendiği zaman ilk olarak makine objektifinin önüne monte edilen saydam nesneler akla gelir. Halbuki başka bir dünya olan sayısal efekt filtreleri bilgisayar ortamında kullanılır. Filtrelerin yaygın kullanıldıkları bir alan ise fotoğraf baskısı. Burada filtreler ışığın rengini değiştirerek farklı kontrast ve tonlarda baskı elde edilmesini sağlar. Fotoğraf çekiminde her zaman en iyi çözüm filtreyi makine önüne takmak değildir. Işık kaynaklarını istenilen renge filtrelemek çok karmaşık ışık ortamlarında iyi sonuçlar elde edilmesini sağlar.
Filtre kullanarak gerçek hayattan uzak bir görüntü elde edebilirsiniz. Gerçeğin filme olduğu gibi yansıması gereken çekimlerde filtreler yardımcı araçların başında yerini alır.
Filtreler yapım malzemesine göre cam, organik cam, asetat, plastik, jelatin, selofan, ... gibi çok farklı maddelerden yapılabilir. Cam tabanlı filtreler yapımlarında kullanılan yüksek sıcaklık nedeniyle çok sınırlı renklerde üretilmektedir. Plastikten yapılan filtreler ucuz ve bol üretilmektedir. Profesyonellerin kullandığı jelain filtreler çok hassas üretilebilir. Organik camdan üretilen filtreler bol çeşitli ve hafifdirler. Tüm filtrelerde ortak olan nokta boyaların zamanla değişebildiğidir. Alımından bir kaç sene geçmiş veya vitrinde senelerce güneşlenmiş bir filtre doğum gününde gösterdiği performansı göstermeyebilir. Filtre alımında coated filtrelerin normal şartlarda performansı diğer filtreler ile aynıdır. Ancak ters ışıkta kaplanmış filtrelerin mutlak üstünlüğü var.
SİYAH -BEYAZ FOTOĞRAFÇILIKTA KULLANILAN FİLTRELER
Açık Sarı Filtre:
Düzeltme filtresidir, az kullanılır. Ortokromatik emülsiyonlarda maviler üzerindeki etkisi azdır. Pankromatik emülsiyonlarda hiç bir etki sağlamazlar. Baskılarda görüntü üzerinde mavi renk karşıtı olan kısımları daha koyu nüanslarla belirtirler. Bulutlu gökyüzü manzaraları, sabah erken ve akşam geç saatlerde plaj ve kar manzaraları fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Poz değerleri üzerine etkileri x 1.5, x 2 dir.
Orta Sarı Filtre:
Düzeltme filtreleridir. Manzara fotoğraflarının çekiminde ortokromatik emülsiyonlarla en çok kullanılan filtrelerdir. Ortakromatlk emülsiyonlarda renk tonlarının doğru bir şekilde çıkmasına yardım ederler. Pankromatik emülsiyonlarda ise kusursuz bir renk tonu değerlendirmesi yaparlar. Yeşilleri aydınlatır, ayrıntıları daha belirli hale getirirler. Mavi rengin yoğunluğunu arttırırlar. Bulutlu gökyüzü manzaraları, plaj ve kar manzaraları, çok renkli konuların ve çiçek fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Poz değerleri üzerine etkileri x 2; x 3'dür.
Koyu Sarı Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi rengin çok daha kuvvetli bir şekilde belirmesini sağlar. Kullanılma alanı daha etkili olarak orta sarı ve açık sarı filtreler gibidir. Bütün sarı filtreler kontrastı artırırlar. Poz değerleri üzerindeki etkileri x 3 ve x 4'dür.
Açık ve orta Sarı-Yeşil Filtreler:
Düzeltme filtreleridir. Pankromatik emülsiyonlarda manzara fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Orta sarı filtre etkisi gösterirler. Yeşiller üzerindeki etkisi biraz daha fazladır. Sonuç görüntü üzerindeki etkisi, mavilerin daha belirli hale gelmesi, yeşillerin daha fazla açılmasıdır. Kırmızıları, özellikle sarı kapsayan kırmızıları daha güzelleştirir. Gökyüzü manzaraları, plaj ve kar manzaraları, bahar manzaraları fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Çok duyarlı emülsiyonların portre çekimlerinde meydana gelen çok beyaz ten rengi ve mat dudaklar verme hatasını düzeltirler. Poz değerleri üzerindeki etkileri. x 3, x 4'dür.
Yeşil Filtreler:
Düzeltme filtresidir .Yeşil filtre bulmak zordur. Bunlar çoğu zaman maviye çalarlar. Hızlı pankromatlk emülsiyonlarla yeşilliklerin ve yaprakların çekiminde başarılı sonuç verirler ve bunları oldukça hoş açık gri şeklinde yansıtırlar, kontrastı azaltırlar. Kırmızıları daha koyu bir şekilde belirtirler. Ağaç ve bitki fotoğraflarının çekimi için en iyi filtrelerdir. Poz değerleri üzerine etkileri x 3. x 4'dür.
Koyu Yeşil Filtre:
Yeşil filtreler için söylenenler geçerlidir.
Turuncu Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi rengi ve daha az olarak da yeşil rengi emerler. Buna karşılık kırmızı ve turuncu renkleri ve bir oran dahilinde de sarı rengi geçirirler. Ortokromatik emülsiyonlarda bir etkileri olmaz, yalnız pankromatik emülsiyonlarla kullanılırlar. Pankromatik emülsiyonlarla çok net ve çok parlak bir görüntü verirler. Havanın sisli halini ortadan kaldırır ve görüşü arttırır. Mavileri ve yeşile bakan mavileri çok koyu, sarıya çalan yeşil ve kırmızıları çok açık renk olarak gösterir.
Bu filtreler sarı ve maviler arasındaki bütün kontrastları belirtmek için, mavi gökyüzü manzaraları ve portre fotoğrafçılığında cilt bozukluklarını kaybettirmek için kullanılırlar, fakat solgun dudaklar verir. Sarı saçların rengini canlandırır, elbise renklerini bozar. Turuncu filtreler, aşırı derecede kullanılmayacak olursa güzel sonuçlar verirler. En büyük sakıncaları poz süresinin 4-8 kez daha arttırmalarıdır. Bu arttırma yapılmayacak olursa kontrast fazlalaşır ve güneşli havada fotoğraf çekildiği halde geceleyin çekilmiş gibi bir sonuç elde edilir.
Mavi Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi renk ışınlara öncelik tanıyıp, kırmızı ve turuncu renk ışınlara engel olur. Bu filtreler sarı filtrelerin tam tersi bir etki yaparlar. Kırmızıları koyulaştırır ve mavileri daha çok soluklaştırırlar. Gün ışığında çok az kullanılırlar. Mavi renge az duyarlı bir emülsiyonla mavi yüzeylerin, örneğin su yüzeylerinin fotoğrafını çekmek için kullanılırlar.
Mavi filtreler yapay ışıkta ve kırmızı renge duyarlı pankromatik emülsiyonlarda fotoflud tipi lambaların kırmızı ışınlarını önlemek amacıyla kullanılır. Yapay ışık altında cilt görünüşünü güzelleştirir, dudakların kırmızılığını belirgin hale getirir, fakat mavi renkteki gözler beyaz gibi çıkarlar. Poz değerleri üzerindeki etkileri x 2, x3'dür.
Kırmızı Filtre:
Kontrast filtreleridir. Kırmızı ışınları ve biraz da turuncu ışınları durdururlar, Kontrast yapmak için kullanılan bu filtrelerle poz süresini 8-10 kez arttırmak gerekir. Bu filtreler çok özel etkiler elde edilmek istenildiğinde kullanılmalıdır. Pankromatik emülsiyonlarla kullanılırlar ve açık kırmızı ile Orta kırmızı renkte yapılırlar. Sonuç görüntü üzerindeki etkileri mavi ve yeşil renkler siyah, kırmızı ve sarı renkler açık tonda belirir. Çekilen fotoğraflarda gece manzarası, fırtına, koyu gökyüzü ve puslu bulutlu havalar görüntüsü elde edilmek istenildiğinde ve sisli havaya karşın çok net uzak manzara fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar.
Siyah beyaz fotoğrafçılıkta üç temel amaçla filtre kullanılır:
Düzeltme,
Kontrastlık
Pus filtreleri
Düzeltme: Siyah beyaz fotoğrafçılıkta kullanılan panchromatic (negatif) filmler beyaz ışık içindeki bütün renklere duyarlıdır. Ancak panchromatic filmler insan gözü gibi renkler arasındaki ışık farkını algılayamaz.. Örneğin mavi ve mor renkler, insan gözünde yeşilden daha koyu görünürken, film bu renklere karşı daha duyarlıdır. Siyah beyaz baskıda mavi ve mor renkler yeşilden daha açık çıkar. Düzeltme filtresi kullanıldığında belli renkler azaltılarak , renkler arsındaki ışıklılık oranı insan gözüne uygunm hale getirilir. Böyle durumlarda düzeltme filtresi olarak sarı filtre kullanmak gereklidir.
Kontraslık: Fotoğrafımıza hakim olan bir mavi ve bulutlu gökyüzü olduğu durumlarda ise mavi renk ile beyaz renk arasındaki konrtastı arttırmamız, beyaz bulutların daha etkileyici bir halde ortaya çıkmasına neden olacaktır..
Görüldüğü üzere ilk fotoğrafta, gökyüzündeki beyaz bulutlar ile gökyüzünün mavisi arasındaki kontrast azdır. Bu nedenle bulutlar tam gücüyle ortaya çıkmamaktadır, oysa 2. karede kırmızı filtre kullanılmış ve gökyüzü karartılarak, beyaz bulutlar ile arasındaki kontrast farkı açılmış ve beyaz bulutlar fotoğrafa daha güçlü bir doku etkisi katmışlardır
Siyah beyazcıların en sevdiği filtrelerden biri kırmızı filtredir. Özellikle karelerimizde beyaz bulutlarla doku yaratan bir gökyüzü hakımıyeti varsa, kırmızı filtresiz çekmeyiz o kareyi..
Bu anlamda Kırmızı, yeşil, sarı , turuncu filtreler hep bu kontrast değerlerini lehimize açmak ve son baskımızın daha kuvvetli olmasını sağlamak adına bize çekim esnasında yardımcı olurlar..
Siyah beyaz negatifle çekim yapan arkadaşlar için kısaca şu özet bilgiyi vermek sanırım hangı renk filtreyi ne zaman kullanmalıyım sorusuna cevap verir:
Her renk filtre kendi rengindeki ışığı içeri alırken zıt renkteki ışıkları durdurur. Mesela Yeşil filtre yeşil renkli ışığı içeri alırken, kırmızı ve mavi renkli ışığı keser. Bu nedenle yeşil filtre kullandığımızda son baskıda nesnelerin üzerindeki yeşil renkli alanlar açık çıkar.
Aynı şekilde kırmız filtreyi kullandığımızda, kırmızı ışık içeriye girer (objektiften) , yeşil ve mavi ışık ise filtrede takılır. Bu nedenle mavi gökyüzü son baskımızda koyu renkli çıkar, bu da beyaz bulutlarla mavi gökyüzü arasındaki kontrastı arttırarak beyaz bulutları fotoğrafımızda vurgulamamızı sağlar..
Pus: Deniz seviyelerinden yükseklerde ve geniş manzaraların fotoğrafını çekerken, hava açık olsa bile , gökyüzünde perde şeklinde bir pus oluşur. Pus havanın içindeki kuçuk toz parçacıkları ve su buharından meydana gelir. Pus insan gözüyle görülmeyen morötesi ışık yayar. Film morötesi ışığa çok duyarlı olduğu için pus gözle görüldüğünden çok daha yoğun olarak fotoğrafta ortaya çıkar. Siyah beyaz fotoğrafta pusun ortaya çıkartığı mavi ve morötesi ışıklar , pus filtresi kullanılarak azaltılabilir. Pus filtresi olarak , morötesi (UV) filtre, sarı ve kırmızı filtreler kullanılabilir
Filtre kullanarak gerçek hayattan uzak bir görüntü elde edebilirsiniz. Gerçeğin filme olduğu gibi yansıması gereken çekimlerde filtreler yardımcı araçların başında yerini alır.
Filtreler yapım malzemesine göre cam, organik cam, asetat, plastik, jelatin, selofan, ... gibi çok farklı maddelerden yapılabilir. Cam tabanlı filtreler yapımlarında kullanılan yüksek sıcaklık nedeniyle çok sınırlı renklerde üretilmektedir. Plastikten yapılan filtreler ucuz ve bol üretilmektedir. Profesyonellerin kullandığı jelain filtreler çok hassas üretilebilir. Organik camdan üretilen filtreler bol çeşitli ve hafifdirler. Tüm filtrelerde ortak olan nokta boyaların zamanla değişebildiğidir. Alımından bir kaç sene geçmiş veya vitrinde senelerce güneşlenmiş bir filtre doğum gününde gösterdiği performansı göstermeyebilir. Filtre alımında coated filtrelerin normal şartlarda performansı diğer filtreler ile aynıdır. Ancak ters ışıkta kaplanmış filtrelerin mutlak üstünlüğü var.
SİYAH -BEYAZ FOTOĞRAFÇILIKTA KULLANILAN FİLTRELER
Açık Sarı Filtre:
Düzeltme filtresidir, az kullanılır. Ortokromatik emülsiyonlarda maviler üzerindeki etkisi azdır. Pankromatik emülsiyonlarda hiç bir etki sağlamazlar. Baskılarda görüntü üzerinde mavi renk karşıtı olan kısımları daha koyu nüanslarla belirtirler. Bulutlu gökyüzü manzaraları, sabah erken ve akşam geç saatlerde plaj ve kar manzaraları fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Poz değerleri üzerine etkileri x 1.5, x 2 dir.
Orta Sarı Filtre:
Düzeltme filtreleridir. Manzara fotoğraflarının çekiminde ortokromatik emülsiyonlarla en çok kullanılan filtrelerdir. Ortakromatlk emülsiyonlarda renk tonlarının doğru bir şekilde çıkmasına yardım ederler. Pankromatik emülsiyonlarda ise kusursuz bir renk tonu değerlendirmesi yaparlar. Yeşilleri aydınlatır, ayrıntıları daha belirli hale getirirler. Mavi rengin yoğunluğunu arttırırlar. Bulutlu gökyüzü manzaraları, plaj ve kar manzaraları, çok renkli konuların ve çiçek fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Poz değerleri üzerine etkileri x 2; x 3'dür.
Koyu Sarı Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi rengin çok daha kuvvetli bir şekilde belirmesini sağlar. Kullanılma alanı daha etkili olarak orta sarı ve açık sarı filtreler gibidir. Bütün sarı filtreler kontrastı artırırlar. Poz değerleri üzerindeki etkileri x 3 ve x 4'dür.
Açık ve orta Sarı-Yeşil Filtreler:
Düzeltme filtreleridir. Pankromatik emülsiyonlarda manzara fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Orta sarı filtre etkisi gösterirler. Yeşiller üzerindeki etkisi biraz daha fazladır. Sonuç görüntü üzerindeki etkisi, mavilerin daha belirli hale gelmesi, yeşillerin daha fazla açılmasıdır. Kırmızıları, özellikle sarı kapsayan kırmızıları daha güzelleştirir. Gökyüzü manzaraları, plaj ve kar manzaraları, bahar manzaraları fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Çok duyarlı emülsiyonların portre çekimlerinde meydana gelen çok beyaz ten rengi ve mat dudaklar verme hatasını düzeltirler. Poz değerleri üzerindeki etkileri. x 3, x 4'dür.
Yeşil Filtreler:
Düzeltme filtresidir .Yeşil filtre bulmak zordur. Bunlar çoğu zaman maviye çalarlar. Hızlı pankromatlk emülsiyonlarla yeşilliklerin ve yaprakların çekiminde başarılı sonuç verirler ve bunları oldukça hoş açık gri şeklinde yansıtırlar, kontrastı azaltırlar. Kırmızıları daha koyu bir şekilde belirtirler. Ağaç ve bitki fotoğraflarının çekimi için en iyi filtrelerdir. Poz değerleri üzerine etkileri x 3. x 4'dür.
Koyu Yeşil Filtre:
Yeşil filtreler için söylenenler geçerlidir.
Turuncu Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi rengi ve daha az olarak da yeşil rengi emerler. Buna karşılık kırmızı ve turuncu renkleri ve bir oran dahilinde de sarı rengi geçirirler. Ortokromatik emülsiyonlarda bir etkileri olmaz, yalnız pankromatik emülsiyonlarla kullanılırlar. Pankromatik emülsiyonlarla çok net ve çok parlak bir görüntü verirler. Havanın sisli halini ortadan kaldırır ve görüşü arttırır. Mavileri ve yeşile bakan mavileri çok koyu, sarıya çalan yeşil ve kırmızıları çok açık renk olarak gösterir.
Bu filtreler sarı ve maviler arasındaki bütün kontrastları belirtmek için, mavi gökyüzü manzaraları ve portre fotoğrafçılığında cilt bozukluklarını kaybettirmek için kullanılırlar, fakat solgun dudaklar verir. Sarı saçların rengini canlandırır, elbise renklerini bozar. Turuncu filtreler, aşırı derecede kullanılmayacak olursa güzel sonuçlar verirler. En büyük sakıncaları poz süresinin 4-8 kez daha arttırmalarıdır. Bu arttırma yapılmayacak olursa kontrast fazlalaşır ve güneşli havada fotoğraf çekildiği halde geceleyin çekilmiş gibi bir sonuç elde edilir.
Mavi Filtre:
Kontrast filtresidir. Mavi renk ışınlara öncelik tanıyıp, kırmızı ve turuncu renk ışınlara engel olur. Bu filtreler sarı filtrelerin tam tersi bir etki yaparlar. Kırmızıları koyulaştırır ve mavileri daha çok soluklaştırırlar. Gün ışığında çok az kullanılırlar. Mavi renge az duyarlı bir emülsiyonla mavi yüzeylerin, örneğin su yüzeylerinin fotoğrafını çekmek için kullanılırlar.
Mavi filtreler yapay ışıkta ve kırmızı renge duyarlı pankromatik emülsiyonlarda fotoflud tipi lambaların kırmızı ışınlarını önlemek amacıyla kullanılır. Yapay ışık altında cilt görünüşünü güzelleştirir, dudakların kırmızılığını belirgin hale getirir, fakat mavi renkteki gözler beyaz gibi çıkarlar. Poz değerleri üzerindeki etkileri x 2, x3'dür.
Kırmızı Filtre:
Kontrast filtreleridir. Kırmızı ışınları ve biraz da turuncu ışınları durdururlar, Kontrast yapmak için kullanılan bu filtrelerle poz süresini 8-10 kez arttırmak gerekir. Bu filtreler çok özel etkiler elde edilmek istenildiğinde kullanılmalıdır. Pankromatik emülsiyonlarla kullanılırlar ve açık kırmızı ile Orta kırmızı renkte yapılırlar. Sonuç görüntü üzerindeki etkileri mavi ve yeşil renkler siyah, kırmızı ve sarı renkler açık tonda belirir. Çekilen fotoğraflarda gece manzarası, fırtına, koyu gökyüzü ve puslu bulutlu havalar görüntüsü elde edilmek istenildiğinde ve sisli havaya karşın çok net uzak manzara fotoğraflarının çekiminde kullanılırlar.
Siyah beyaz fotoğrafçılıkta üç temel amaçla filtre kullanılır:
Düzeltme,
Kontrastlık
Pus filtreleri
Düzeltme: Siyah beyaz fotoğrafçılıkta kullanılan panchromatic (negatif) filmler beyaz ışık içindeki bütün renklere duyarlıdır. Ancak panchromatic filmler insan gözü gibi renkler arasındaki ışık farkını algılayamaz.. Örneğin mavi ve mor renkler, insan gözünde yeşilden daha koyu görünürken, film bu renklere karşı daha duyarlıdır. Siyah beyaz baskıda mavi ve mor renkler yeşilden daha açık çıkar. Düzeltme filtresi kullanıldığında belli renkler azaltılarak , renkler arsındaki ışıklılık oranı insan gözüne uygunm hale getirilir. Böyle durumlarda düzeltme filtresi olarak sarı filtre kullanmak gereklidir.
Kontraslık: Fotoğrafımıza hakim olan bir mavi ve bulutlu gökyüzü olduğu durumlarda ise mavi renk ile beyaz renk arasındaki konrtastı arttırmamız, beyaz bulutların daha etkileyici bir halde ortaya çıkmasına neden olacaktır..
Görüldüğü üzere ilk fotoğrafta, gökyüzündeki beyaz bulutlar ile gökyüzünün mavisi arasındaki kontrast azdır. Bu nedenle bulutlar tam gücüyle ortaya çıkmamaktadır, oysa 2. karede kırmızı filtre kullanılmış ve gökyüzü karartılarak, beyaz bulutlar ile arasındaki kontrast farkı açılmış ve beyaz bulutlar fotoğrafa daha güçlü bir doku etkisi katmışlardır
Siyah beyazcıların en sevdiği filtrelerden biri kırmızı filtredir. Özellikle karelerimizde beyaz bulutlarla doku yaratan bir gökyüzü hakımıyeti varsa, kırmızı filtresiz çekmeyiz o kareyi..
Bu anlamda Kırmızı, yeşil, sarı , turuncu filtreler hep bu kontrast değerlerini lehimize açmak ve son baskımızın daha kuvvetli olmasını sağlamak adına bize çekim esnasında yardımcı olurlar..
Siyah beyaz negatifle çekim yapan arkadaşlar için kısaca şu özet bilgiyi vermek sanırım hangı renk filtreyi ne zaman kullanmalıyım sorusuna cevap verir:
Her renk filtre kendi rengindeki ışığı içeri alırken zıt renkteki ışıkları durdurur. Mesela Yeşil filtre yeşil renkli ışığı içeri alırken, kırmızı ve mavi renkli ışığı keser. Bu nedenle yeşil filtre kullandığımızda son baskıda nesnelerin üzerindeki yeşil renkli alanlar açık çıkar.
Aynı şekilde kırmız filtreyi kullandığımızda, kırmızı ışık içeriye girer (objektiften) , yeşil ve mavi ışık ise filtrede takılır. Bu nedenle mavi gökyüzü son baskımızda koyu renkli çıkar, bu da beyaz bulutlarla mavi gökyüzü arasındaki kontrastı arttırarak beyaz bulutları fotoğrafımızda vurgulamamızı sağlar..
Pus: Deniz seviyelerinden yükseklerde ve geniş manzaraların fotoğrafını çekerken, hava açık olsa bile , gökyüzünde perde şeklinde bir pus oluşur. Pus havanın içindeki kuçuk toz parçacıkları ve su buharından meydana gelir. Pus insan gözüyle görülmeyen morötesi ışık yayar. Film morötesi ışığa çok duyarlı olduğu için pus gözle görüldüğünden çok daha yoğun olarak fotoğrafta ortaya çıkar. Siyah beyaz fotoğrafta pusun ortaya çıkartığı mavi ve morötesi ışıklar , pus filtresi kullanılarak azaltılabilir. Pus filtresi olarak , morötesi (UV) filtre, sarı ve kırmızı filtreler kullanılabilir