Gerçek esasa göre vergilendirme
Kanunun 54’üncü maddesinde belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşanlar ile, bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip çiftçiler, defter tutmak suretiyle kazançlarını gerçek usulde tespit etmek ve yıllık beyanname ile beyan etmek zorundadırlar. Zirai kazançlara ait yıllık beyanname ertesi yılın Mart ayının 25’nci günü akşamına kadar verilir ve hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
İşletme büyüklüğü ölçüleri 54’üncü maddede, yapılan faaliyetin türüne göre bentler halinde tek tek sayılmış olmakla birlikte genel olarak, ekim yapılmak suretiyle elde edilen mahsullerde ekili arazinin yüzölçümü, meyve ziraatinde ağaç sayısı, hayvancılıkta yetiştirilen hayvan sayısı, deniz balıkçılığı ile iç su balıkları yetiştiriciliğinde toplam tekne boyu veya alan ölçüleri işletme büyüklüğünün tespitinde kriter olarak dikkate alınmıştır.
Çiftçilerin şahsi işletmeleri ve ortaklıklarının her biri müstakilen işletme büyüklüğü sınırlarının altında kalmakla birlikte, şahsi işletme ve ortaklık payları toplamının, hadleri aşması durumunda ölçülerin toplamı dikkate alınmak suretiyle gerçek usulde vergilendirilirler. Hadleri aşmayan diğer ortaklar ise kesinti yolu ile vergilendirilmeye devam olunur.
Eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler ile ortaklık halindeki işletmelerde işletme büyüklüğü toplu olarak dikkate alınmaktadır.
Defter tutan çiftçiler esas itibariyle zirai işletme defteri tutarlar, ancak isteyenler bilanço esasına göre defter tutabilirler. Diğer bir deyişle bilanço esasına göre defter tutmak isteğe bağlı bulunmaktadır. Bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler bunu yazı ile bildirmek zorundadırlar. Bu suretle bilanço esasına göre defter tutanlar iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. Yetiştirilmesi uzun zaman alan ve kesilip satılmak amacıyla ağaç yetiştiren çiftçilerden söz konusu ağaçların giderlerini her yıl yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle gider yazmak isteyenler kazançlarını bilanço esasına göre tespit etmek zorundadır.
Kanunun 54’üncü maddesinde belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşanlar ile, bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip çiftçiler, defter tutmak suretiyle kazançlarını gerçek usulde tespit etmek ve yıllık beyanname ile beyan etmek zorundadırlar. Zirai kazançlara ait yıllık beyanname ertesi yılın Mart ayının 25’nci günü akşamına kadar verilir ve hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
İşletme büyüklüğü ölçüleri 54’üncü maddede, yapılan faaliyetin türüne göre bentler halinde tek tek sayılmış olmakla birlikte genel olarak, ekim yapılmak suretiyle elde edilen mahsullerde ekili arazinin yüzölçümü, meyve ziraatinde ağaç sayısı, hayvancılıkta yetiştirilen hayvan sayısı, deniz balıkçılığı ile iç su balıkları yetiştiriciliğinde toplam tekne boyu veya alan ölçüleri işletme büyüklüğünün tespitinde kriter olarak dikkate alınmıştır.
Çiftçilerin şahsi işletmeleri ve ortaklıklarının her biri müstakilen işletme büyüklüğü sınırlarının altında kalmakla birlikte, şahsi işletme ve ortaklık payları toplamının, hadleri aşması durumunda ölçülerin toplamı dikkate alınmak suretiyle gerçek usulde vergilendirilirler. Hadleri aşmayan diğer ortaklar ise kesinti yolu ile vergilendirilmeye devam olunur.
Eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler ile ortaklık halindeki işletmelerde işletme büyüklüğü toplu olarak dikkate alınmaktadır.
Defter tutan çiftçiler esas itibariyle zirai işletme defteri tutarlar, ancak isteyenler bilanço esasına göre defter tutabilirler. Diğer bir deyişle bilanço esasına göre defter tutmak isteğe bağlı bulunmaktadır. Bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler bunu yazı ile bildirmek zorundadırlar. Bu suretle bilanço esasına göre defter tutanlar iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. Yetiştirilmesi uzun zaman alan ve kesilip satılmak amacıyla ağaç yetiştiren çiftçilerden söz konusu ağaçların giderlerini her yıl yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle gider yazmak isteyenler kazançlarını bilanço esasına göre tespit etmek zorundadır.
