Geven; ülkemizde kıymeti pek bilinmeyen ekolojik flora açısından zengin, derin kökü ve geniş dalları olan, erozyonu önleyen 1200m rakımda yetişen bir bitkidir. Biyoçeşitlilik açısından önemli, kökleri 3-5 m derine inebilen ve geniş dalları olan, eğimli yamaçların erozyon bekçileri olan gevenler, yayıldığı alanın 2-4 katı büyüklüğündeki araziyi kaymalara karşı tutan, yastık biçiminde küme küme sık dikenli çok yıllık otsu bir bitkidir.
Bu bitkinin rakım farkına göre olgunlaşması değişmektedir. Zap vadisinde (1200 m rakımda) Mayıs'ın son haftasında çiçek açmaktadır. Berçelan ve Karadağ yamaçlarında (3000 m ve üzeri rakımlarda) 15 Haziran'dan sonra çiçek açmaktadır. Geven bitkisi nitelikli nektar veren bir bitkidir. Arıcılık için büyük önem taşır. Ülkemizde çok sayıda geven türü doğal olarak yetişmektedir. Hakkari'de tarafımızdan yapılan araştırmalar sonucunda 8 türüne rastlanmıştır. En yaygın türler olarak sarı, siyah, top ve pamuklu gevene rastlanmıştır. Bazı gevenlerin 4 ila 6 adedi bir katır yükü hacminde olup, geniş yer kapladıklarından sağanak yağışlardan toprağı korumakta ve toprağın sürüklenmesini önlemektedir. Hakkari yöresinin çorak ve ormansız olduğu göz önüne alındığında, kökleri 3-5 m derinliğe kadar inen gevenin erozyonu önleyici, şiddetli rüzgâr ve sellerde toprağı örterek koruduğu söylenebilir. Ayrıca yayla ve meralarımız için son derece gerekli bir bitkidir. Çünkü aşırı otlatma sebebiyle meralarımız ve otlaklarımız fakirleşmektedir, Hakkari'de kış aylarında yoğun yağışlar nedeniyle çığ ve seller sonucu toprak kayıpları da hızlanmaktadır.
Ahtapot misali kökleriyle çaprazlama toprağı koruyan, eğimli dağ yamaçlarının zayıf bitkilerini hayvanlara karşı muhafaza eden gevenler, köy halkının yakacağı, çobanların sonbahar ve ilkbahar aylarında üşüdüklerinde dağ başında yaktıkları yakacaktır. Ayrıca halkımız tarafından geven dumanının hastalanan küçükbaş hayvanlara iyi geldiği söylenilmektedir. Bundan yola çıkarak gribal ve solunum hatalıklarında faydalarının araştırılması gerekmektedir. Çünkü yörede çiçeğin önemini bilen arıcılar çiçek mevsiminde Berçelan yaylalarına akın akın gelmektedirler. Hatta Karadeniz bölgesindeki arıcılar da bu bölgeye şifalı bal elde etmek için akın etmektedirler. Geven balı kokusu, damak tadı açısından zengin olduğu için arıcıların da en gözde kaynağıdır. Çünkü dünyaca ünlü Anzer balının kalitesindedir. Üstün özelliklere sahip Şemdinli balının kokusu, kendine has tadı ve kalitesinin ana maddelerinden birinin geven bitkisi olduğu arıcılar tarafından da ifade edilmektedir. Geven bitkisi çiçeklerinin etrafa yaydığı kokudan bunun doğruluğunu anlamak mümkündür.
Geven bitkisi yörede yaşayan canlı türlerinin yaşam alanlarını koruyucu bir öneme sahiptir. Bu bitki hayvan yemi olarak da kullanıldığından gevenin bilimsel bir şekilde araştırılması gerekmektedir, Ayrıca ebru sanatında da kullanılmaktadır.
Geven bitkisinin köklerindeki kitreye ihracatta büyük talep olduğundan bu bitkinin tanıtımının yapılması, yöre halkı için büyük bir ekonomik gelir olabilir.
Geven bitkisinin bilinçsizce yerinden sökülmesi, erozyonu önleyici bu doğal koruyucunun hızla tahribi, yayıldığı alanın 3 katı ve daha fazla bir alanı sel, çığ, toprak kaymasına karşı koruyan bu bitkinin yok edilmesi erozyona davetiye çıkarmaktadır. Bütün bu faktörler dikkate alındığında bu bitkinin bilinçli bir şekilde koruma altına alınması gerekmektedir.
Bu bitkinin rakım farkına göre olgunlaşması değişmektedir. Zap vadisinde (1200 m rakımda) Mayıs'ın son haftasında çiçek açmaktadır. Berçelan ve Karadağ yamaçlarında (3000 m ve üzeri rakımlarda) 15 Haziran'dan sonra çiçek açmaktadır. Geven bitkisi nitelikli nektar veren bir bitkidir. Arıcılık için büyük önem taşır. Ülkemizde çok sayıda geven türü doğal olarak yetişmektedir. Hakkari'de tarafımızdan yapılan araştırmalar sonucunda 8 türüne rastlanmıştır. En yaygın türler olarak sarı, siyah, top ve pamuklu gevene rastlanmıştır. Bazı gevenlerin 4 ila 6 adedi bir katır yükü hacminde olup, geniş yer kapladıklarından sağanak yağışlardan toprağı korumakta ve toprağın sürüklenmesini önlemektedir. Hakkari yöresinin çorak ve ormansız olduğu göz önüne alındığında, kökleri 3-5 m derinliğe kadar inen gevenin erozyonu önleyici, şiddetli rüzgâr ve sellerde toprağı örterek koruduğu söylenebilir. Ayrıca yayla ve meralarımız için son derece gerekli bir bitkidir. Çünkü aşırı otlatma sebebiyle meralarımız ve otlaklarımız fakirleşmektedir, Hakkari'de kış aylarında yoğun yağışlar nedeniyle çığ ve seller sonucu toprak kayıpları da hızlanmaktadır.
Ahtapot misali kökleriyle çaprazlama toprağı koruyan, eğimli dağ yamaçlarının zayıf bitkilerini hayvanlara karşı muhafaza eden gevenler, köy halkının yakacağı, çobanların sonbahar ve ilkbahar aylarında üşüdüklerinde dağ başında yaktıkları yakacaktır. Ayrıca halkımız tarafından geven dumanının hastalanan küçükbaş hayvanlara iyi geldiği söylenilmektedir. Bundan yola çıkarak gribal ve solunum hatalıklarında faydalarının araştırılması gerekmektedir. Çünkü yörede çiçeğin önemini bilen arıcılar çiçek mevsiminde Berçelan yaylalarına akın akın gelmektedirler. Hatta Karadeniz bölgesindeki arıcılar da bu bölgeye şifalı bal elde etmek için akın etmektedirler. Geven balı kokusu, damak tadı açısından zengin olduğu için arıcıların da en gözde kaynağıdır. Çünkü dünyaca ünlü Anzer balının kalitesindedir. Üstün özelliklere sahip Şemdinli balının kokusu, kendine has tadı ve kalitesinin ana maddelerinden birinin geven bitkisi olduğu arıcılar tarafından da ifade edilmektedir. Geven bitkisi çiçeklerinin etrafa yaydığı kokudan bunun doğruluğunu anlamak mümkündür.
Geven bitkisi yörede yaşayan canlı türlerinin yaşam alanlarını koruyucu bir öneme sahiptir. Bu bitki hayvan yemi olarak da kullanıldığından gevenin bilimsel bir şekilde araştırılması gerekmektedir, Ayrıca ebru sanatında da kullanılmaktadır.
Geven bitkisinin köklerindeki kitreye ihracatta büyük talep olduğundan bu bitkinin tanıtımının yapılması, yöre halkı için büyük bir ekonomik gelir olabilir.
Geven bitkisinin bilinçsizce yerinden sökülmesi, erozyonu önleyici bu doğal koruyucunun hızla tahribi, yayıldığı alanın 3 katı ve daha fazla bir alanı sel, çığ, toprak kaymasına karşı koruyan bu bitkinin yok edilmesi erozyona davetiye çıkarmaktadır. Bütün bu faktörler dikkate alındığında bu bitkinin bilinçli bir şekilde koruma altına alınması gerekmektedir.
