Uyuşturucu bağımlılığı ve kaçakçılığına dikkat çekmek amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ilan edilen 26 Haziran Dünya Uyuşturucu Kullanımı ve Kaçakçılığı ile Mücadele Günü’nde her yıl farkındalık sağlamaya yönelik etkinlikler düzenleniyor ve Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin hazırladığı Dünya Uyuşturucu Raporu da bu günde açıklanıyor. 26 Haziran’da açıklanan BM 2016 raporuna göre dünya genelinde uyuşturucu bağımlılarının sayısının 29 milyona ulaştığına dikkat çekildi.
6 kişiden sadece 1’i tedavi oluyor
Rapora göre, yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 5’i, bir başka deyişle 15-64 yaşları arasında yaklaşık 250 milyon kişinin 2014 yılında en az bir uyuşturucu madde kullandığı görülüyor. Madde kullanım bozukluğu olan kişilerin sayısı altı yıldan beri ilk defa artarak 27 milyondan 29 milyona ulaşmış bulunuyor. Rapora göre, 29 milyon kişi arasından yüzde 14’ü HIV’li olmak üzere, yaklaşık 12 milyon kişi damar içi uyuşturucu kullanıyor. 6 milyon kişi de Hepatit C virüsü taşıyor. Madde kullanım bozukluğu olan her 6 kişiden ancak 1’i tedavi oluyor.
Raporda, uyuşturucuya bağlı ölüm oranı önceki yıllara göre sabit kalarak 207 bin olarak kaydedildi. Cezaevinden çıktıktan sonraki zaman aralığı uyuşturucuya bağlı ölüm riskinin arttığı dönem olarak görülüyor; bu durum genel nüfus içinde diğer tüm ölüm sebeplerinden daha yüksek bir orana sahip.
Dünya çapında en yaygın kullanılan uyuşturucu olma özelliğini sürdüren esrarın kullanıcı sayısı 183 milyon olarak tahmin ediliyor. Özellikle Batı ülkelerinde uyuşturucunun kabul edilebilirliğinin artmasına paralel olarak esrar kullanımında da tırmanış görülüyor. Geçtiğimiz on yıl içinde birçok bölgede esrar kullanımı için tedavi olmaya başlayan kişi sayısında ise artış olduğu belirtiliyor.
Sıralamada, amfetaminler en yaygın kullanılan ikinci uyuşturucu olarak yer alıyor. 33 milyon kullanıcısı olduğu tahmin edilen opiat ve reçete edilen opioidlerin kullanımı daha az yaygın olmakla birlikte, opioidler olası zararı en yüksek olan uyuşturucu grubunda sayılıyor. Geçtiğimiz yıllarda azalma eğilimi gösteren eroin kullanımının son iki yılda Kuzey Amerika ve Batı ve Orta Avrupa’da hızla arttığı görülüyor.
Erkekler kokain, kadınlar sakinleştirici kullanıyor
Rapor, erkeklerin esrar, kokain veya amfetamin kullanma olasılıklarının kadınlara oranla 3 kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Bunun yanı sıra kadınlar, opioid ya da sakinleştiricileri tıbbi amaçlar dışında kullanılmaya daha eğilimliler. 2016 raporunda uyuşturucuya bağlı ölümler Asya’da 85.900, Amerika’da 52.500, Afrika’da 39.200 olarak kaydedildi.
Kuzey Amerika’da 1998 yılında 7 milyon olan kokain kullanıcısı sayısı, 2014 yılında 5 milyona düştü. Öte yandan, Güney Amerika’da 1998’de 3 milyon olan kokain kullanıcısı sayısı 2014 yılında 5 milyona yaklaştı. Avrupa’da ise bu sayılar 2 milyondan 4 milyona yükseldi.
Internet üzerinden uyuşturucu ticareti korkutuyor
2009-2014 yılları arasında en yaygın şekilde üretilen uyuşturucunun esrar olduğu tespit edilirken, 2015’te haşhaş üretimi düşüşe geçti, kokain üretimi ise arttı. Esrar dünya çapında en çok kaçakçılığı yapılan uyuşturucu olma özelliğini sürdürüyor. Bunun yanı sıra, sentetik uyuşturucu ele geçirme operasyonlarında gözle görülür bir artış izleniyor.
Rapor, “dark net” olarak bilinen internet üzerindeki gizli pazarda yapılan uyuşturucu ticaretinin son yıllarda arttığını gösteriyor. Bu durum, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde uyuşturucuya erişimi kolaylaştırarak yeni kullanıcıları cezbedebileceği düşüncesiyle endişe uyandırıyor. Esrarın yüzde 25’i ekstazi türü uyuşturucuların yaklaşık yüzde 40’ı, hallüsinojen türü olan LSD’lerin yüzde 30’u internet ortamında satılıyor.
Güneybatı Asya, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika başta olmak üzere küresel afyon üretimi ise 2015 yılında yüzde 38 oranında düşüş gösterdi ve 4770 tona geriledi. Bu düşüş büyük oranda Afganistan’da afyon üretiminin azalmasından kaynaklanıyor. Buna rağmen Afganistan halen 183 bin hektarla haşhaş üretimi yapılan toplam alanının üçte ikisini elinde tutuyor. Bu oran geçtiğimiz yıldan bu yana yüzde 11 azaldı.
Son yıllarda çok dikkat çeken bir konu olan sentetik uyuşturucular amfetamin türü uyarıcılardan 2014 yılında 170 tondan fazla ele geçirildi. Tüm dünyada 2009 yılından bu yana 20-46 ton arasında amfetamin ele geçirildi. Ele geçirilen ekstazi miktarı, 2009’da 4-5 ton arasında iken, 2014’te 9 tona ulaştı.
Genel olarak artışa dikkat çeken Birleşmiş Milletler, ülkelere uyuşturucu politikalarını cinsiyet farklılıkları dikkate alınarak belirlemelerini öneriyor. Ülkelerin ve STK’larının politikalarını belirlerken, bilimsel verilere dayandırmaları ve uyuşturucu kullanıcılarının damgalanmasının önlenmesi uyarısında bulunuyor.
6 kişiden sadece 1’i tedavi oluyor
Rapora göre, yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 5’i, bir başka deyişle 15-64 yaşları arasında yaklaşık 250 milyon kişinin 2014 yılında en az bir uyuşturucu madde kullandığı görülüyor. Madde kullanım bozukluğu olan kişilerin sayısı altı yıldan beri ilk defa artarak 27 milyondan 29 milyona ulaşmış bulunuyor. Rapora göre, 29 milyon kişi arasından yüzde 14’ü HIV’li olmak üzere, yaklaşık 12 milyon kişi damar içi uyuşturucu kullanıyor. 6 milyon kişi de Hepatit C virüsü taşıyor. Madde kullanım bozukluğu olan her 6 kişiden ancak 1’i tedavi oluyor.
Raporda, uyuşturucuya bağlı ölüm oranı önceki yıllara göre sabit kalarak 207 bin olarak kaydedildi. Cezaevinden çıktıktan sonraki zaman aralığı uyuşturucuya bağlı ölüm riskinin arttığı dönem olarak görülüyor; bu durum genel nüfus içinde diğer tüm ölüm sebeplerinden daha yüksek bir orana sahip.
Dünya çapında en yaygın kullanılan uyuşturucu olma özelliğini sürdüren esrarın kullanıcı sayısı 183 milyon olarak tahmin ediliyor. Özellikle Batı ülkelerinde uyuşturucunun kabul edilebilirliğinin artmasına paralel olarak esrar kullanımında da tırmanış görülüyor. Geçtiğimiz on yıl içinde birçok bölgede esrar kullanımı için tedavi olmaya başlayan kişi sayısında ise artış olduğu belirtiliyor.
Sıralamada, amfetaminler en yaygın kullanılan ikinci uyuşturucu olarak yer alıyor. 33 milyon kullanıcısı olduğu tahmin edilen opiat ve reçete edilen opioidlerin kullanımı daha az yaygın olmakla birlikte, opioidler olası zararı en yüksek olan uyuşturucu grubunda sayılıyor. Geçtiğimiz yıllarda azalma eğilimi gösteren eroin kullanımının son iki yılda Kuzey Amerika ve Batı ve Orta Avrupa’da hızla arttığı görülüyor.
Erkekler kokain, kadınlar sakinleştirici kullanıyor
Rapor, erkeklerin esrar, kokain veya amfetamin kullanma olasılıklarının kadınlara oranla 3 kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Bunun yanı sıra kadınlar, opioid ya da sakinleştiricileri tıbbi amaçlar dışında kullanılmaya daha eğilimliler. 2016 raporunda uyuşturucuya bağlı ölümler Asya’da 85.900, Amerika’da 52.500, Afrika’da 39.200 olarak kaydedildi.
Kuzey Amerika’da 1998 yılında 7 milyon olan kokain kullanıcısı sayısı, 2014 yılında 5 milyona düştü. Öte yandan, Güney Amerika’da 1998’de 3 milyon olan kokain kullanıcısı sayısı 2014 yılında 5 milyona yaklaştı. Avrupa’da ise bu sayılar 2 milyondan 4 milyona yükseldi.
Internet üzerinden uyuşturucu ticareti korkutuyor
2009-2014 yılları arasında en yaygın şekilde üretilen uyuşturucunun esrar olduğu tespit edilirken, 2015’te haşhaş üretimi düşüşe geçti, kokain üretimi ise arttı. Esrar dünya çapında en çok kaçakçılığı yapılan uyuşturucu olma özelliğini sürdürüyor. Bunun yanı sıra, sentetik uyuşturucu ele geçirme operasyonlarında gözle görülür bir artış izleniyor.
Rapor, “dark net” olarak bilinen internet üzerindeki gizli pazarda yapılan uyuşturucu ticaretinin son yıllarda arttığını gösteriyor. Bu durum, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde uyuşturucuya erişimi kolaylaştırarak yeni kullanıcıları cezbedebileceği düşüncesiyle endişe uyandırıyor. Esrarın yüzde 25’i ekstazi türü uyuşturucuların yaklaşık yüzde 40’ı, hallüsinojen türü olan LSD’lerin yüzde 30’u internet ortamında satılıyor.
Güneybatı Asya, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika başta olmak üzere küresel afyon üretimi ise 2015 yılında yüzde 38 oranında düşüş gösterdi ve 4770 tona geriledi. Bu düşüş büyük oranda Afganistan’da afyon üretiminin azalmasından kaynaklanıyor. Buna rağmen Afganistan halen 183 bin hektarla haşhaş üretimi yapılan toplam alanının üçte ikisini elinde tutuyor. Bu oran geçtiğimiz yıldan bu yana yüzde 11 azaldı.
Son yıllarda çok dikkat çeken bir konu olan sentetik uyuşturucular amfetamin türü uyarıcılardan 2014 yılında 170 tondan fazla ele geçirildi. Tüm dünyada 2009 yılından bu yana 20-46 ton arasında amfetamin ele geçirildi. Ele geçirilen ekstazi miktarı, 2009’da 4-5 ton arasında iken, 2014’te 9 tona ulaştı.
Genel olarak artışa dikkat çeken Birleşmiş Milletler, ülkelere uyuşturucu politikalarını cinsiyet farklılıkları dikkate alınarak belirlemelerini öneriyor. Ülkelerin ve STK’larının politikalarını belirlerken, bilimsel verilere dayandırmaları ve uyuşturucu kullanıcılarının damgalanmasının önlenmesi uyarısında bulunuyor.
