Hava Tahmini Nasıl Hazırlanır?
Belirli bir ülke, bölge veya merkezde, bir zaman dilimi içinde görülebilecek meteorolojik olayların gözlem ve analizlere dayanılarak subjektif veya objektif yöntemler kullanılarak önceden öngörülme çalışmaları hava tahmini olarak adlandırılır.
Hava Tahmini Üç Aşamalıdır: Gözlem > Analiz > Tahmin
Gözlemler
Yer Gözlemleri
Meteorolojide SİNOPTİK ve KLİMATOLOJİK olmak üzere iki çeşit yer gözlemi yapılmaktadır. Hava tahmininde kullanılan gözlemler sinoptik gözlemlerdir. Sinoptik gözlemler bütün dünyada meteoroloji istasyonlarında GMT saatine göre aynı anda yapılır. Bu saate göre, İngiltere'deki Grinwich'ten geçen boylam derecesi başlangıç kabul edilir ve bu başlangıç boylamında 12.00 GMT'de yapılan bir sinoptik rasat mahalli olarak Türkiye'de öğleden sonra 15.00'de, Hindistan'da akşam 18.00'de, Avustralya'da gece 22.00'de ve Orta Amerika'da ise sabah 05.00'de yapılır. Bu gözlemlerin hepsi de 12.00 GMT gözlemi olarak isimlendirilir.
Sinoptik gözlemler GMT saati ile ve üçer saatlik aralıklarla günde 8 defa yapılır. 00.00, 06.00, 12,00, 18.00 GMT'de yapılan gözlemler Ana Sinoptik; 03.00, 09.00, 15.00, 21.00 GMT'de yapılan gözlemler de Ara Sinoptik Gözlem olarak isimlendirilir.
Sinoptik istasyon bir havaalanında bulunuyorsa, burada ayrıca havacılıkla ilgili olarak METAR veya AERO gözlemleri de yapılır.
Yer gözlemlerinde;
Rüzgar yönü, hızı ve hamlesi
Hava sıcaklığı
İşba sıcaklığı, ıslak termometre sıcaklığı, nisbi nem ve subuharı basıncı,
Toprak üstü minimum sıcaklığı
Hava basıncı; aktüel basınç, deniz seviyesine indirgenmiş basınç ve tandans durumu ile miktarı.
Hava hadiseleri; halihazır ve geçmiş hava
Yatay görüş uzaklığı
Bulutluluk; kapalılık miktarları, cinsleri ve taban yükseklikleri
Yerin hali, toplam ve taze kar kalınlığı
Günlük buharlaşma, güneşlenme ve radyasyon miktarları
Yağış miktarı ve günlük toplam yağış miktarı
Denizin hali ve denize doğrü görüş uzaklığı
Deniz suyu sıcaklığı
Ölçülen bu değerler kodlanarak milli meteoroloji merkezlerine buradan da uluslararası toplama merkezlerine gönderilir. Uluslararası merkezde toplanan bilgiler tekrar bütün ülkelere dağıtılır.
Hava Tahmini - Yer Gözlemleri
Gemi Gözlemleri
Yer gözlem istasyonlarında ölçülen meteorolojik olaylar ve elemanlar gemilerde yapılan gözlemlerde de ölçülür. Tek fark gemilerin hareketli olmalarıdır. Ölçülen değerler geminin bulunduğu yerin enlem ve boylamı ile birlikte bildirilir.
Yüksek Hava Gözlemleri
Atmosferin üst tabakaları için gözlem yapan istasyonlarda radyo vericili gözlem aleti, hidrojen veya benzeri hafiflikte gazla doldurulmuş bir balona bağlanarak atmosfere bırakılır. Bu balonlarla 30-40 km yüksekliğe kadar çıkabilen ölçüm cihazı; Belirli basınç seviyelerinin yüksekliğini, Bu seviyelerdeki sıcaklık ve nemi, Rüzgar yön ve şiddetini; Ölçerek radyo sinyalleri ile yer istasyonuna gönderir. Bu işlem 00:00 ve 12:00 UTC’de olmak üzere günde iki kez tekrarlanır. Türkiye'de 7 ve dünyada 1000 meteoroloji istasyonu tarafından yapılmaktadır.
Gözlemler
Radar Bilgileri
Meteorolojide radar 2 türlü kullanılır:
Uyarı: Kuvvetli yer rüzgarları, fırtınalar, microburst-macroburst, rüzgar shearleri, türbülans, hortum, şiddetli yağış, gibi hadiselerin yerlerinin ve şiddetlerinin tesbiti
Kısa vadeli tahmin: Rüzgar alanlarının ve bunların vektörel bileşenleri, yağış tahmini, cephe konumu, hamle, fırtına tahminleri.
Uydu Görüntüleri
Uydular sensörleri vasıtasıyla kaydettikleri verileri belirli aralıklarla yer istasyonlarına göndererek, hava olaylarının küresel olarak incelenmesini kolaylaştırırlar.
İlk meteoroloji uydusu 1960 yılında yörüngeye fırlatılmıştır. İki türlü meteoroloji uydusu vardır:
Sabit yörüngeli uydular:
Ekvator üzerinde 36.000 km yükseklikte bir yörüngede bulunup, dünyanın dönüş hızıyla aynı hıza sahip bulunduğundan dünya ilegöreceli olarak aynı konumda kalmaktadır. Sabit yörüngeli uydular bulunduğu yerde dünyanın görüntüsünü yaklaşık olarak 4-5 km çözünürlükte, kuzey ve güney yarım kürelerinde 65 enlem dereceleri arasında alırlar.
Kutupsal yörüngeli uydular:
Yaklaşık olarak 850 km yüksekliktedir. Güneşe göreceli olarak sabit bir pozisyonda bulunmaktadırlar ve sürekli olarak ekvator üzerinden yerel saatle aynı zamanda geçmektedirler. Kutupsal yörüngeli uydular dünya üzerindeki dönüşlerini 1 saat 42 dakikada tamamlamakta ve dünya üzerindeki herhangi bir noktadan 12 saatte bir geçmektedir. Sabit ve kutupsal yörüngeli uydular ile dünya üzerindeki herhangi bir noktanın 6 saatlik aralıklarla günde 4 defa görüntüsü alınabilmektedir.
Gözlemler
Otomatik Gözlem İstasyonları
Normal meteoroloji istasyonlarında yapılan ölçümlerin tamamı, otomatik olarak ölçülüp kodlanarak, hata oranı en aza indirilmiş halde ilgili yerlere iletilir.
Analiz
Toplanan gözlem verileri yer haritasına işlendikten sonra eşbasınç eğrileri oluşturulur. Alçak ve yüksek basınç alanları tesbit edilir. İki farklı hava kütlesini birbirinden ayıran hattı temsil eden cepheler analiz edilir.
Gözlemler
Cepheleriyle birlikte analiz edilmiş haritalardaki hava kütlelerinin yerleri uydu resimleri, prognostik haritaları ve radar bilgileri ile karşılaştırılır.
Hava Tahmini - Gözlemler
Yapılan bütün analizler; atmosferin durumunu gösteren değişkenlerin (sıcaklık, rüzgar, nem ve basınç) zamana ve yere bağlı değişimlerini ifade eden denklemlerin (hareket, termodinamik, süreklilik, hidrostatik eşitlik) matematik çözümleri yapılarak gelecekteki durumunu tahmin etme işlemi olan sayısal hava tahmini ile de mukayese edilir.
Tahmin
Yapılan bütün analizler son defa bütün uzman ve tecrübeli personelin katıldığı brifingde tekrar değerlendirilir. Hava kütlelerinin; tahmini yapılacak sahayı etkilemesi beklenen süre ve şiddeti hakkında son kararlar verilerek hava tahmin raporları oluşturulur.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nde Hazırlanan Raporlar:
Türkiye'de Hava: Sabah, öğle ve akşam olmak üzere günde üç defa tüm Türkiye için hazırlanır.
Sabah Hava Tahmin Raporu:Sabahtan akşama kadar tüm yurtta hava durumu, bazı illerde ölçülen en düşük hava sıcaklıkları ile o gün beklenen hava durumu ve en yüksek hava sıcaklıkları, Van Gölü'nde hava, denizlerimizde hava bilgileri bulunur. Periyodu 12 saattir. Her sabah 07:00'da hazırlanır.
Öğle Hava Tahmin Raporu:Tüm yurtta hava durumu ile bazı illerde o gün beklenen hava durumu ve en yüksek hava sıcaklıkları, son 24 saatte ölçülen yağış miktarları, Yaz mevsiminde deniz suyu sıcaklıkları, kış mevsiminde kar kalınlıkları, denizlerimizde hava bilgileri bulunur. Periyode 24 saattir. Her öğle 12:00'de hazırlanır.
Akşam Hava Tahmin Raporu:Tüm yurtta hava durumu ile bazı illerde o gece beklenen hava durumu ve en düşük hava sıcaklıkları, bazı illerde o gün ölçülen en yüksek hava sıcaklıkları, Van Gölü'nde hava bilgileri bulunur. Periyodu 24 saattir. Her akşam 18:00'de hazırlanır.
TV Bölgeler Hava Raporu: Coğrafi bölgelerimizin hava durumları ile bütün illerin gece en düşük ve bir sonraki gün en yüksek hava sıcaklık tahminleri yanında yurtdışından 53 merkezin hava durumu ve en yüksek hava sıcaklığı tahminleri bulunur. Periyodu 24 saattir. Her gün 18:00'de hazırlanır.
Basın Raporu:Coğrafi bölgelerimizin hava durumları ile bütün illerin gece en düşük ve bir sonraki gün en yüksek hava sıcaklık tahminleri yanında yurtdışından 53 merkezin hava durumu ve en yüksek hava sıcaklığı tahminleri, denizlerimizde rüzgar, varsa ölçülen kar kalınlıkları bulunur. Periyodu 24 saattir. Her gün saat 10:00'da hazırlanır.
Haftalık Hava Tahmin Raporu:Tüm yurtta bir hafta boyunca beklenen hava durumu gün gün harita üzerinde ve yazılı olarak anlatılır. Her gün Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanır.
3 Günlük Rüzgar Tahmini:Tüm yurtta önümüzdeki 3 gün boyunca beklenen rüzgar yön ve hız tahminleri gün gün harita üzerinde anlatılır. Her gün Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanır.
Deniz Tahmin Raporu:Tüm denizlerimize ait hava durumu, rüzgar yön ve hızı, dalga yüksekliği bilgileri bulunur. Her gün 06:00 ve 18:00'de olmak üzer iki defa Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanır.
Denizlerimizde 3 Günlük Hava:Tüm denizlerimize ait hava durumu, rüzgar yön ve hızı, dalga yüksekliği bilgileri gün gün harita üzerinde anlatılır. Her gün hazırlanır.
Meteorolojik İhbar:Önemli meteorolojik olaylar öncesinde tüm yurt için ya da bölgesel olarak hazırlanır. Tüm yurda ve tedbir almaları için ilgililere iletilir.
Bu raporların haricinde analiz merkezinde her gün 50'ye yakın değişik amaçlar için değişik formatlarda raporlar hazırlanır ve ilgili yerlere bildirilir.
