Yaşar Kemal - İnce Memed
Yaşar Kemal'in meşhur romanı İnce Memed. Harika bir anlatımla sunulan romanın sayfalarında kaybolacaksınız.
Kitabın Konusu
İnce Memed’in konusu, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında geçer. Anadolu halkının geri kalmışlığı, cahil bırakılmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların tüm yöreye tamamen hakim olması üzerine bu duruma karşı bir isyan öyküsüdür.
İnce Memed - Kitabın Özeti
Toroslar’dan Akdeniz’e köyünden Değirmenoluk köyünün insanları köylerinin dışına çıkmazlar. Onun için buranın kendine has kanun ve töreleriyle yaşamaktadırlar. Abdi Ağa bu kanun ve töreleri koyar ve uygular. Dışarıdan köye kimse gelemez ve karışamaz.
InceMemedKöyün çocuklarından İnce Memed, günlerdir Abdi Ağa’nın tarlasını sürmektedir, ancak Abdi Ağa sürekli annesini ve kendisini dövmektedir. Memed artık dayanamayacağını anlayınca her şeyi bırakıp Kesme Köyü’ne gider ve orada yaşayan bir köylü olan Süleyman’a sığınır. Memed’in yaptığı bu kaçma eylemi aslında bütün köy ahalisinin hayalidir. Memed kışı Kesme Köyü’nde geçirir. Orada çobanlık yapar. Anasını ve köyünü özlemiş olmasına rağmen dönmemekte kararlıdır. Bir gün köyden bir tanıdık onu görür ve bu haberi Memed’in annesi Döne’ye iletir. Ancak haber, köyde ağızdan ağıza yayılır ve Abdi Ağa durumu öğrenir. Daha sonra Abdi Ağa Süleyman’ın kapısına dikilir ve Memed’i alıp köye götürür. O yaz Memed hasadı yapar ve Abdi Ağa’nın topraklarını sürer. Abdi Ağa ise ceza olarak ona hasadın dörtte birini verir. O kış Memed ve anası çok zorluk çekerler.
Aradan birkaç sene geçtikten sonra Memed, arkadaşı Mustafa ile birlikte ilk defa kasabaya gider. Yolda, iyi ve mert bir eşkıya olan ve hayranlık duydukları Koca Ahmet’le karşılaşırlar. Kasabadaki yaşam Memed’i çok etkiler. Ağaların olmadığı, herkesin hür olduğu bu hayat Memed’i cezbeder. Memed, sevgilisi Hatçe’nin Abdi Ağa’nın yeğeni ile evlendiriliceğini öğrenince, Hatçe’yi kaçırmak için köye döner ve beraber kaçarlar. Hatçe ile Memed’in kaçmalarının ardından Ağa’nın adamları ve yeğeni onları yakalamak için izlerini sürerler ve bulurlar. Aralarında çatışma çıkar. Memed, Abdi Ağa’nın yeğenini öldürür, Abdi Ağa’yı yaralayıp kaçar. Hatçe ise yakalanır. Memed’in sığınacak bir yeri olmadığı için Deli Durdu denilen bir eşkıyanın çetesine katılır. Çetenin yaptığı haksızlıkları gören Memed Deli Durdu’dan nefret eder.
Bu sırada Abdi Ağa Hatçe’yi cezalandırmak için ona bir tuzak kurar. Yeğenini Hatçe’nin öldürdüğüne jandarmaları ikna eder ve Hatçe hapishaneye düşer.
Eşkıyalığa iyice alışan Memed zulmetmeye dayanamaz. Arkadaşları Recep Çavuş ve Cabbar ile Deli Durdu’nun çetesinden ayrılır. Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü ve Hatçe’nin başına gelenleri öğrenir. Ardından Abdi Ağa’nın izini sürmeye başlar.
Bu arada Abdi Ağa Memed’i ortadan kaldırmak için bir tuzak kurar. Memed ise kasabada Hatçe’yi bulur ve bir yolunu bulup onu ve arkadaşını hapishaneden kaçırmayı başarır. Köylüleri de Abdi Ağa’ya karşı gelmeleri konusunda yüreklendirir. O kış köylüler Abdi Ağa’ya hasatlarından bir buğday tanesi bile vermezler.
Abdi Ağa Ankara’ya telgraf çeker ve Memed’in gizlendiği yeri ihbar eder. Jandarmalar Memed’i kıstırırlar. Aralarında çatışma çıkar. Tam bu sırada Hatçe doğum yapar. Memed eşi ve çocuğu için teslim olur fakat bu esnada Hatçe vurulur. Memed’in dünyası yıkılır. Aylardır onu kovalayan Asım ÇAvuş onu böyle bir durumdayken tutuklayamaz ve askerleriyle giderek ona yeni bir şans verir. Doğan çocuğunu Hatçe’nin hapishane arkadaşı Iraz alır ve Gaziantep’in bir köyüne götürür.
Olaylardan Abdi Ağa’yı sorumlu tutan Memed köye gelir ve Abdi Ağa’yı vurur. Bu duruma sevinen köylü bayram eder. Memed ise atını dağlara doğru sürer ve o günden sonra Memed’den haber alınmaz.
O gün bu gündür Dikenlidüzü Köylüleri, çift koşmadan önce çakırdikenleri ateşe verirler. İşte tam o günlerde Alidağ’ın doruğunda bir top ışık patlar, üç gün üç gece yanar durur.
Ana Fikri
Zulme sessiz kalan bir gün zulme uğrar, haksızlığa karşı durmak insanın onurudur.
Kitaptaki Karakterler
İnce Memed: Değirmenoluk köyünden Sefil İbrahim ve Döne’nin tek oğlu. Küçük yaşta yetim kalmıştır ve annesiyle yaşamaktadır. Romana göre İnce Memed’in gerçek adı İnce Ufo’dur. Aslen Kahramanmaraş’ın Helete köyündendir. Gerçek yaşamı daha karışık ve zordur.
Döne: İnce Memed’in annesidir. Birçok cileler çekmiş, ağa tarafından çok işkenceler görmüştür. Ölmeden önce İnce Memed’ini görememiş, güçlü bir köy kadınıdır. İyi kalplidir, masum bir karakteri vardır.
Abdi Ağa: Dikenlidüzü’ndeki 5 köyün sahibidir, zalim bir karakterdir.
Hatçe: İnce Memed’in sevgilisi, daha sonra eşi. İnce Memed’in Abdi Ağa’yı ilk karşılaşmalarında yaralaması sonrasında, iftiraya uğramış ve hapishaneye atılmış, daha sonra İnce Memed tarafından Jandarma’nın elinden kurtarılmıştır. İnce Memed’den bir erkek çocuğu olmuştur. Dağda bir çatışma sırasında ölmüştür.
Cabbar: İnce Memed ile beraber Deli Durdu’nun çetesinde beraber bulunmuş ve İnce Memed bir olay karşısında Deli Durdu’ya karşı çıkınca haklı olan İnce Memed’in yanında yer almıştır. İnce Memed’in çılgınca bir girişiminde İnce Memed’in yanında yer almamış ve yolları ayrılmıştır. Hükümet genel af ilan edince dağdan inmiş, mütevazı bir yaşam sürmüştür.
Kesme Köylü Süleyman: İnce Memed’in köyden ilk kaçısında kaldığı köşkün sahibidir, bir baba gibi İnce Memed’i sahiplenmiş, saklamış ve Deli Durdu’nun çetesine katılmasını sağlamıştır. Roman serisinde okurun karşısına bolca çıkan önemli bir şahsiyettir. İnce Memed’i sahiplenişi, ona karşı yaptığı iyilikler ve onu çeteye sokuşu bu şahsın en önemli davranışlarıdır.
Recep Çavuş: Nerden geldiğini kimsenin bilmediği, ancak çok uzun yıllardır, birçok çetede eşkıyalık yapmış bir kişidir. Cabbar ile beraber İnce Memed’in çetesini oluşturmuş, birlikte birçok maceraya atılmışlardır. Sertliği ile dikkat çeker. Çatışmalar ve kayalıklarda aldığı yaralara daha fazla dayanamayan Recep Çavuş, bir ağacın altına gömülür.
Topal Ali: İzciliği ile ün yapmış bir ayağı topal olan, İnce Memed’in başına türlü dertler açmış, ancak daha sonra İnce Memed’in en güvenilir adamlarından olmuştur. Topal Ali kurnazlığı ve zekâsı ile öne çıkar.
Yaşar Kemal kimdir?
Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli. Van Gölü’ne yakın Ernis (bugün Ünseli) köyünden olan ailesinin Birinci Dünya Savaşı’ndaki Rus işgali yüzünden uzun bir göç süreci sonunda yerleştiği Osmaniye’nin Kadirli ilçesine bağlı Hemite köyünde 1926’da doğdu. Doğum yılı bazı biyografilerde 1923 olarak geçer.
Ortaokulu son sınıf öğrencisiyken terk ettikten sonra ırgat kâtipliği, ırgatbaşılık, öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı. 1940’lı yılların başlarında Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol eğilimli sanatçı ve yazarlarla ilişki kurdu; 17 yaşındayken siyasi nedenlerle ilk tutukluluk deneyimini yaşadı. 1943’te bir folklor derlemesi olan ilk kitabı Ağıtlar’ı yayımladı. Askerliğini yaptıktan sonra 1946’da gittiği İstanbul’da Fransızlara ait Havagazı Şirketi’nde gaz kontrol memuru olarak çalıştı. 1948’de Kadirli’ye döndü, bir süre yine çeltik tarlalarında kontrolörlük, daha sonra arzuhalcilik yaptı. 1950’de Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı, Kozan cezaevinde yattı. 1951’de salıverildikten sonra İstanbul’a gitti, 1951-63 arasında Cumhuriyet gazetesinde Yaşar Kemal imzası ile fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu arada 1952’de ilk öykü kitabı Sarı Sıcak’ı, 1955’te ise bugüne dek kırktan fazla dile çevrilen romanı İnce Memed’i yayımladı. 1962’de girdiği Türkiye İşçi Partisi’nde genel yönetim kurulu üyeliği, merkez yürütme kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Yazıları ve siyasi etkinlikleri dolayısıyla birçok kez kovuşturmaya uğradı. 1967’de haftalık siyasi dergi Ant’ın kurucuları arasında yer aldı. 1973’te Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kuruluşuna katıldı ve 1974-75 arasında ilk genel başkanlığını üstlendi. 1988’de kurulan PEN Yazarlar Derneği’nin de ilk başkanı oldu. 1995’te Der Spiegel’deki bir yazısı nedeniyle İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. Aynı yıl bu kez Index on Censorhip’teki yazısı nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis cezasına mahkûm edildiyse de cezası ertelendi.
Şaşırtıcı imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavrayışı, anlatımının şiirselliğiyle yalnızca Türk romanının değil dünya edebiyatının da önde gelen isimlerinden biri olan Yaşar Kemal’in yapıtları kırkı aşkın dile çevrilmiştir. Yaşar Kemal, Türkiye’de aldığı çok sayıda ödülün yanı sıra yurtdışında aralarında Uluslararası Cino del Duca ödülü, Légion d’Honneur nişanı Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurtdışında beşi Türkiye’de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi aldı.
Kaynak: wikipedia
Yaşar Kemal'in meşhur romanı İnce Memed. Harika bir anlatımla sunulan romanın sayfalarında kaybolacaksınız.
Kitabın Konusu
İnce Memed’in konusu, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında geçer. Anadolu halkının geri kalmışlığı, cahil bırakılmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların tüm yöreye tamamen hakim olması üzerine bu duruma karşı bir isyan öyküsüdür.
İnce Memed - Kitabın Özeti
Toroslar’dan Akdeniz’e köyünden Değirmenoluk köyünün insanları köylerinin dışına çıkmazlar. Onun için buranın kendine has kanun ve töreleriyle yaşamaktadırlar. Abdi Ağa bu kanun ve töreleri koyar ve uygular. Dışarıdan köye kimse gelemez ve karışamaz.
InceMemedKöyün çocuklarından İnce Memed, günlerdir Abdi Ağa’nın tarlasını sürmektedir, ancak Abdi Ağa sürekli annesini ve kendisini dövmektedir. Memed artık dayanamayacağını anlayınca her şeyi bırakıp Kesme Köyü’ne gider ve orada yaşayan bir köylü olan Süleyman’a sığınır. Memed’in yaptığı bu kaçma eylemi aslında bütün köy ahalisinin hayalidir. Memed kışı Kesme Köyü’nde geçirir. Orada çobanlık yapar. Anasını ve köyünü özlemiş olmasına rağmen dönmemekte kararlıdır. Bir gün köyden bir tanıdık onu görür ve bu haberi Memed’in annesi Döne’ye iletir. Ancak haber, köyde ağızdan ağıza yayılır ve Abdi Ağa durumu öğrenir. Daha sonra Abdi Ağa Süleyman’ın kapısına dikilir ve Memed’i alıp köye götürür. O yaz Memed hasadı yapar ve Abdi Ağa’nın topraklarını sürer. Abdi Ağa ise ceza olarak ona hasadın dörtte birini verir. O kış Memed ve anası çok zorluk çekerler.
Aradan birkaç sene geçtikten sonra Memed, arkadaşı Mustafa ile birlikte ilk defa kasabaya gider. Yolda, iyi ve mert bir eşkıya olan ve hayranlık duydukları Koca Ahmet’le karşılaşırlar. Kasabadaki yaşam Memed’i çok etkiler. Ağaların olmadığı, herkesin hür olduğu bu hayat Memed’i cezbeder. Memed, sevgilisi Hatçe’nin Abdi Ağa’nın yeğeni ile evlendiriliceğini öğrenince, Hatçe’yi kaçırmak için köye döner ve beraber kaçarlar. Hatçe ile Memed’in kaçmalarının ardından Ağa’nın adamları ve yeğeni onları yakalamak için izlerini sürerler ve bulurlar. Aralarında çatışma çıkar. Memed, Abdi Ağa’nın yeğenini öldürür, Abdi Ağa’yı yaralayıp kaçar. Hatçe ise yakalanır. Memed’in sığınacak bir yeri olmadığı için Deli Durdu denilen bir eşkıyanın çetesine katılır. Çetenin yaptığı haksızlıkları gören Memed Deli Durdu’dan nefret eder.
Bu sırada Abdi Ağa Hatçe’yi cezalandırmak için ona bir tuzak kurar. Yeğenini Hatçe’nin öldürdüğüne jandarmaları ikna eder ve Hatçe hapishaneye düşer.
Eşkıyalığa iyice alışan Memed zulmetmeye dayanamaz. Arkadaşları Recep Çavuş ve Cabbar ile Deli Durdu’nun çetesinden ayrılır. Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü ve Hatçe’nin başına gelenleri öğrenir. Ardından Abdi Ağa’nın izini sürmeye başlar.
Bu arada Abdi Ağa Memed’i ortadan kaldırmak için bir tuzak kurar. Memed ise kasabada Hatçe’yi bulur ve bir yolunu bulup onu ve arkadaşını hapishaneden kaçırmayı başarır. Köylüleri de Abdi Ağa’ya karşı gelmeleri konusunda yüreklendirir. O kış köylüler Abdi Ağa’ya hasatlarından bir buğday tanesi bile vermezler.
Abdi Ağa Ankara’ya telgraf çeker ve Memed’in gizlendiği yeri ihbar eder. Jandarmalar Memed’i kıstırırlar. Aralarında çatışma çıkar. Tam bu sırada Hatçe doğum yapar. Memed eşi ve çocuğu için teslim olur fakat bu esnada Hatçe vurulur. Memed’in dünyası yıkılır. Aylardır onu kovalayan Asım ÇAvuş onu böyle bir durumdayken tutuklayamaz ve askerleriyle giderek ona yeni bir şans verir. Doğan çocuğunu Hatçe’nin hapishane arkadaşı Iraz alır ve Gaziantep’in bir köyüne götürür.
Olaylardan Abdi Ağa’yı sorumlu tutan Memed köye gelir ve Abdi Ağa’yı vurur. Bu duruma sevinen köylü bayram eder. Memed ise atını dağlara doğru sürer ve o günden sonra Memed’den haber alınmaz.
O gün bu gündür Dikenlidüzü Köylüleri, çift koşmadan önce çakırdikenleri ateşe verirler. İşte tam o günlerde Alidağ’ın doruğunda bir top ışık patlar, üç gün üç gece yanar durur.
Ana Fikri
Zulme sessiz kalan bir gün zulme uğrar, haksızlığa karşı durmak insanın onurudur.
Kitaptaki Karakterler
İnce Memed: Değirmenoluk köyünden Sefil İbrahim ve Döne’nin tek oğlu. Küçük yaşta yetim kalmıştır ve annesiyle yaşamaktadır. Romana göre İnce Memed’in gerçek adı İnce Ufo’dur. Aslen Kahramanmaraş’ın Helete köyündendir. Gerçek yaşamı daha karışık ve zordur.
Döne: İnce Memed’in annesidir. Birçok cileler çekmiş, ağa tarafından çok işkenceler görmüştür. Ölmeden önce İnce Memed’ini görememiş, güçlü bir köy kadınıdır. İyi kalplidir, masum bir karakteri vardır.
Abdi Ağa: Dikenlidüzü’ndeki 5 köyün sahibidir, zalim bir karakterdir.
Hatçe: İnce Memed’in sevgilisi, daha sonra eşi. İnce Memed’in Abdi Ağa’yı ilk karşılaşmalarında yaralaması sonrasında, iftiraya uğramış ve hapishaneye atılmış, daha sonra İnce Memed tarafından Jandarma’nın elinden kurtarılmıştır. İnce Memed’den bir erkek çocuğu olmuştur. Dağda bir çatışma sırasında ölmüştür.
Cabbar: İnce Memed ile beraber Deli Durdu’nun çetesinde beraber bulunmuş ve İnce Memed bir olay karşısında Deli Durdu’ya karşı çıkınca haklı olan İnce Memed’in yanında yer almıştır. İnce Memed’in çılgınca bir girişiminde İnce Memed’in yanında yer almamış ve yolları ayrılmıştır. Hükümet genel af ilan edince dağdan inmiş, mütevazı bir yaşam sürmüştür.
Kesme Köylü Süleyman: İnce Memed’in köyden ilk kaçısında kaldığı köşkün sahibidir, bir baba gibi İnce Memed’i sahiplenmiş, saklamış ve Deli Durdu’nun çetesine katılmasını sağlamıştır. Roman serisinde okurun karşısına bolca çıkan önemli bir şahsiyettir. İnce Memed’i sahiplenişi, ona karşı yaptığı iyilikler ve onu çeteye sokuşu bu şahsın en önemli davranışlarıdır.
Recep Çavuş: Nerden geldiğini kimsenin bilmediği, ancak çok uzun yıllardır, birçok çetede eşkıyalık yapmış bir kişidir. Cabbar ile beraber İnce Memed’in çetesini oluşturmuş, birlikte birçok maceraya atılmışlardır. Sertliği ile dikkat çeker. Çatışmalar ve kayalıklarda aldığı yaralara daha fazla dayanamayan Recep Çavuş, bir ağacın altına gömülür.
Topal Ali: İzciliği ile ün yapmış bir ayağı topal olan, İnce Memed’in başına türlü dertler açmış, ancak daha sonra İnce Memed’in en güvenilir adamlarından olmuştur. Topal Ali kurnazlığı ve zekâsı ile öne çıkar.
Yaşar Kemal kimdir?
Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli. Van Gölü’ne yakın Ernis (bugün Ünseli) köyünden olan ailesinin Birinci Dünya Savaşı’ndaki Rus işgali yüzünden uzun bir göç süreci sonunda yerleştiği Osmaniye’nin Kadirli ilçesine bağlı Hemite köyünde 1926’da doğdu. Doğum yılı bazı biyografilerde 1923 olarak geçer.
Ortaokulu son sınıf öğrencisiyken terk ettikten sonra ırgat kâtipliği, ırgatbaşılık, öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı. 1940’lı yılların başlarında Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol eğilimli sanatçı ve yazarlarla ilişki kurdu; 17 yaşındayken siyasi nedenlerle ilk tutukluluk deneyimini yaşadı. 1943’te bir folklor derlemesi olan ilk kitabı Ağıtlar’ı yayımladı. Askerliğini yaptıktan sonra 1946’da gittiği İstanbul’da Fransızlara ait Havagazı Şirketi’nde gaz kontrol memuru olarak çalıştı. 1948’de Kadirli’ye döndü, bir süre yine çeltik tarlalarında kontrolörlük, daha sonra arzuhalcilik yaptı. 1950’de Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı, Kozan cezaevinde yattı. 1951’de salıverildikten sonra İstanbul’a gitti, 1951-63 arasında Cumhuriyet gazetesinde Yaşar Kemal imzası ile fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu arada 1952’de ilk öykü kitabı Sarı Sıcak’ı, 1955’te ise bugüne dek kırktan fazla dile çevrilen romanı İnce Memed’i yayımladı. 1962’de girdiği Türkiye İşçi Partisi’nde genel yönetim kurulu üyeliği, merkez yürütme kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Yazıları ve siyasi etkinlikleri dolayısıyla birçok kez kovuşturmaya uğradı. 1967’de haftalık siyasi dergi Ant’ın kurucuları arasında yer aldı. 1973’te Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kuruluşuna katıldı ve 1974-75 arasında ilk genel başkanlığını üstlendi. 1988’de kurulan PEN Yazarlar Derneği’nin de ilk başkanı oldu. 1995’te Der Spiegel’deki bir yazısı nedeniyle İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. Aynı yıl bu kez Index on Censorhip’teki yazısı nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis cezasına mahkûm edildiyse de cezası ertelendi.
Şaşırtıcı imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavrayışı, anlatımının şiirselliğiyle yalnızca Türk romanının değil dünya edebiyatının da önde gelen isimlerinden biri olan Yaşar Kemal’in yapıtları kırkı aşkın dile çevrilmiştir. Yaşar Kemal, Türkiye’de aldığı çok sayıda ödülün yanı sıra yurtdışında aralarında Uluslararası Cino del Duca ödülü, Légion d’Honneur nişanı Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurtdışında beşi Türkiye’de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi aldı.
Kaynak: wikipedia
