İnsanı Kararından Vazgeçirip Pes Ettiren Nedir?
Başarılı olmak için irade sahibi olunmalı, ne olursa olsun pes edilmemelidir. Peki insanlar neden aldıkları bir karardan vazgeçip pes eder? İşte pes etmenin bilimi…
Neden pes ederiz? Kararlılığımız neye bağlıdır? Neden bazen erken pes eder bazen sonuna kadar gideriz? Özdenetim Nedir? Tüm bu soruları daha iyi anlamanızı sağlayacak bir deney yapılmış.
Sosyal bir deney için bir grup üniversite öğrencisinden o gün laboratuvara gelmelerinden en az 3 saat öncesine kadar hiçbir şey yememeleri istendi. Öğrenciler laboratuvara geldiklerinde içerisi mis gibi kokmaktaydı. Odanın ortasında iki koca tabak vardı. Tabaklardan birisinde enfes, yeni pişmiş, sıcacık çikolatalı kurabiyeler diğerinde ise kırmızı turp vardı.
Araştırmacılar asıl testin amacı anlaşılmasın diye göstermelik bir hikaye hazırlamışlardı. Sözde onlara birbirine zıt bu besinler tattırılacak ve ertesi gün onları yerken hissettikleri tat duyularına dair sorular sorulacaktı.
Katılımcıların yarısından kurabiye yemeleri ve diğer yarısından ise turp yemeleri istenmişti. Ayrıca araştırmacılar kasıtlı ve gruptakileri kışkırtma amaçlı olarak denekleri birbirlerine karşılıklı yemek yedirtti. Böyle o kadar süre aç kaldıktan sonra turp yemek zorunda kalan denekler kurabiye yiyenlere kıskançlıkla bakıyorlardı ve durumlarından memnuniyetsizlerdi
Böylece denek öğrencilere tat alma araştırmasının sona erdiği söylendi ve yeni bir araştırmacı grubu odaya girerek görünüşte ilgisiz olan ikinci bir teste başladılar. Bu testte lise öğrencilerinin mi yoksa üniversite öğrencilerinin mi sorun çözmede daha başarılı oldukları test edilecekti. Bu şekilde tamamı üniversite öğrencisi olan denekler baştan gaza getirilmişti bile. Lise öğrencilerini yenmeleri gerekti.
Denek üniversite öğrencilerinden ellerini kağıt üzerinden kaldırmadan bir şekil yapmaları istendi fakat bu başarmaları mümkün olmayan bir görevdi. Tekrar tekrar denemeleri serbestti ve onlara bunun için sayısız kağıt verildi. Asıl amaç bu zor ve sinir bozucu göreve pes etmeden ne kadar devam edeceklerini gözlemlemekti.
Sonuç ise şu şekilde;
– Başlangıçta çikolatalı kurabiye yiyerek motivasyon ve dirençleri kırılmayan denekler 34 iyi niyetli denemede bulunmuş ve ortalama 19 dakikayı denemeler yaparak harcamışlardı.
– Kırmızı turp yiyen grup ise çok daha az ısrarcıydı. Ortalama 19 deneme ile 8 dakika boyunca deneme yapmışlardı. Yani çikolatalı kurabiye yiyen grubun yarsından daha kısa sürede pes etmişlerdi.
Neden Pes Ettiler?
Bu sorunun cevabını araştırmacılar “Denekler özdenetimlerini kaybettiler” diye açıklıyor. Bu sayede psikologlar özdenetimin tüketilebilir bir kaynak olduğu kanısına vardılar. Kırmızı turp yiyen deneklerin iradeleri veya motivasyonları yemek yeme faslında bir miktar tüketilmişti.
Özdenetim, otokontrol ya da motivasyon veya nasıl tanımlamak isterseniz bu tip irade yükselten özelliklerimizin bir sınırı vardır. Zaten bu sınırlarımızın, gündelik hayatta sabrım taşıyor, tahammülü aşmak gibi cümleler ile limit olduklarının yüzeysel bir biçimde farkında olduğumuzu da gözlemleyebiliyoruz.
Aynı ağırlık çalışmak gibi, ilk setlerde kaslar dinçken çalışmak daha kolaydır fakat yoruldukça idman yapmak zorlaşır. Ya da bir şeyi monte ederken, bir işi yaparken ya da dans etmeyi öğrenirken yanımızda birisi olsun olmasın zihninizin nasıl çalıştığını düşünün. Kelimeleriniz ya da hareketlerinizde dikkatli ve ölçülü olursunuz. Sanki bir gözetmen varmış gibi. İşte bu özdenetimdir. Yine hayatınızı düşünün kimi zaman daha erken pes edersiniz ama bunun nedeni önünüzdeki konunun zorluğu değil son zamanlar yaşadıklarınızdır. Kimi zaman aileniz, kimi zaman ruhsal durumunuz, kimi zaman ise beslenme durumunuzdur. Asıl sorunun farkına varmak bile verimi arttıracak bir unsurdur. Başarı için de aynı şekilde iç dünyamızı da dinlendirmemiz ve zinde tutmamız gerekir. Bu şekilde irade güçlü olur.
Başarılı olmak için irade sahibi olunmalı, ne olursa olsun pes edilmemelidir. Peki insanlar neden aldıkları bir karardan vazgeçip pes eder? İşte pes etmenin bilimi…
Neden pes ederiz? Kararlılığımız neye bağlıdır? Neden bazen erken pes eder bazen sonuna kadar gideriz? Özdenetim Nedir? Tüm bu soruları daha iyi anlamanızı sağlayacak bir deney yapılmış.
Sosyal bir deney için bir grup üniversite öğrencisinden o gün laboratuvara gelmelerinden en az 3 saat öncesine kadar hiçbir şey yememeleri istendi. Öğrenciler laboratuvara geldiklerinde içerisi mis gibi kokmaktaydı. Odanın ortasında iki koca tabak vardı. Tabaklardan birisinde enfes, yeni pişmiş, sıcacık çikolatalı kurabiyeler diğerinde ise kırmızı turp vardı.
Araştırmacılar asıl testin amacı anlaşılmasın diye göstermelik bir hikaye hazırlamışlardı. Sözde onlara birbirine zıt bu besinler tattırılacak ve ertesi gün onları yerken hissettikleri tat duyularına dair sorular sorulacaktı.
Katılımcıların yarısından kurabiye yemeleri ve diğer yarısından ise turp yemeleri istenmişti. Ayrıca araştırmacılar kasıtlı ve gruptakileri kışkırtma amaçlı olarak denekleri birbirlerine karşılıklı yemek yedirtti. Böyle o kadar süre aç kaldıktan sonra turp yemek zorunda kalan denekler kurabiye yiyenlere kıskançlıkla bakıyorlardı ve durumlarından memnuniyetsizlerdi
Böylece denek öğrencilere tat alma araştırmasının sona erdiği söylendi ve yeni bir araştırmacı grubu odaya girerek görünüşte ilgisiz olan ikinci bir teste başladılar. Bu testte lise öğrencilerinin mi yoksa üniversite öğrencilerinin mi sorun çözmede daha başarılı oldukları test edilecekti. Bu şekilde tamamı üniversite öğrencisi olan denekler baştan gaza getirilmişti bile. Lise öğrencilerini yenmeleri gerekti.
Denek üniversite öğrencilerinden ellerini kağıt üzerinden kaldırmadan bir şekil yapmaları istendi fakat bu başarmaları mümkün olmayan bir görevdi. Tekrar tekrar denemeleri serbestti ve onlara bunun için sayısız kağıt verildi. Asıl amaç bu zor ve sinir bozucu göreve pes etmeden ne kadar devam edeceklerini gözlemlemekti.
Sonuç ise şu şekilde;
– Başlangıçta çikolatalı kurabiye yiyerek motivasyon ve dirençleri kırılmayan denekler 34 iyi niyetli denemede bulunmuş ve ortalama 19 dakikayı denemeler yaparak harcamışlardı.
– Kırmızı turp yiyen grup ise çok daha az ısrarcıydı. Ortalama 19 deneme ile 8 dakika boyunca deneme yapmışlardı. Yani çikolatalı kurabiye yiyen grubun yarsından daha kısa sürede pes etmişlerdi.
Neden Pes Ettiler?
Bu sorunun cevabını araştırmacılar “Denekler özdenetimlerini kaybettiler” diye açıklıyor. Bu sayede psikologlar özdenetimin tüketilebilir bir kaynak olduğu kanısına vardılar. Kırmızı turp yiyen deneklerin iradeleri veya motivasyonları yemek yeme faslında bir miktar tüketilmişti.
Özdenetim, otokontrol ya da motivasyon veya nasıl tanımlamak isterseniz bu tip irade yükselten özelliklerimizin bir sınırı vardır. Zaten bu sınırlarımızın, gündelik hayatta sabrım taşıyor, tahammülü aşmak gibi cümleler ile limit olduklarının yüzeysel bir biçimde farkında olduğumuzu da gözlemleyebiliyoruz.
Aynı ağırlık çalışmak gibi, ilk setlerde kaslar dinçken çalışmak daha kolaydır fakat yoruldukça idman yapmak zorlaşır. Ya da bir şeyi monte ederken, bir işi yaparken ya da dans etmeyi öğrenirken yanımızda birisi olsun olmasın zihninizin nasıl çalıştığını düşünün. Kelimeleriniz ya da hareketlerinizde dikkatli ve ölçülü olursunuz. Sanki bir gözetmen varmış gibi. İşte bu özdenetimdir. Yine hayatınızı düşünün kimi zaman daha erken pes edersiniz ama bunun nedeni önünüzdeki konunun zorluğu değil son zamanlar yaşadıklarınızdır. Kimi zaman aileniz, kimi zaman ruhsal durumunuz, kimi zaman ise beslenme durumunuzdur. Asıl sorunun farkına varmak bile verimi arttıracak bir unsurdur. Başarı için de aynı şekilde iç dünyamızı da dinlendirmemiz ve zinde tutmamız gerekir. Bu şekilde irade güçlü olur.
