iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemesi çıktı. Güncellemeyle birlikte iPhone ve iPad'lere birçok yeni özellik eklenirken, cihazların çökmesine neden olan karakter sorunu da giderildi.
Önemli yenilikler ve çeşitli hata düzeltmeleri içeren iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemeleri yayınlandı. Güncellemeyle birlikte, iPhone ve iPad'lare birtakım yeni özellikler eklenirken, Apple cihazlarının çökmesine neden olan karakter uyumsuzluğu sorunu da gideriliyor.
Önemli yenilikler ve çeşitli hata düzeltmeleri içeren iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemeleri yayınlandı. Güncellemeyle birlikte, iPhone ve iPad'lare birtakım yeni özellikler eklenirken, Apple cihazlarının çökmesine neden olan karakter uyumsuzluğu sorunu da gideriliyor.
iOS 13.5 güncellemesiyle iPhone çökerten mesaj sorunu çözüldü
Yeni özellikler, çeşitli hata düzeltmeleri ve iyileştirmeler içeren iOS 13.5 güncellemesine ait Apple tarafından paylaşılan sürüm notları şöyle:
iOS 13.5, yüz maskesi takarken Face ID’li aygıtlarda parola alanına erişimi hızlandırır ve halk sağlığı yetkililerinin COVID-19 temas izleme uygulamalarını desteklemek için Maruz Kalma Bildirimi API’sını sunar. Bu güncelleme, Grup FaceTime görüşmelerinde video karelerinin otomatik öne çıkmasını denetleme seçeneğini de sunar ve hata düzeltmeleri ile başka iyileştirmeler içerir.
Face ID ve Parola
Maruz Kalma Bildirimi
Halk sağlığı yetkililerinin COVID-19 temas izleme uygulamalarını desteklemek için Maruz Kalma Bildirimi API’sı
FaceTime
Bu güncelleme hata düzeltmeleri ve başka iyileştirmeler de içerir.
Güncelleme alan cihazlar
iPhone ve iPod modelleri için iOS 13.5 güncellemesi, iPad için de iPadOS 13.5 güncellemesi yayınlanmış durumda. Ayrıca, iOS 13 işletim sistemine güncellenmeyen eski cihazlar için de çeşitli güvenlik yamaları içeren iOS 12.4.7 güncellemesi yayınlandı. İşte iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemesini alan cihazlar:
iOS 13.5 güncellemesi alan iPhone modelleri
COVID-19 maruz kalma bildirimi nedir?
Halk sağlığı yetkilileri için COVID-19 maruz kalma bildirimleri API'si yayınlandı. Bu özelliğinin aktif edilmesi ve COVID-19 maruz kalma API'sının kullanıldığı bir sağlık uygulamasının yüklü olması halinde, Bluetooth LE teknolojisiyle birlikte birbirlerinin Bluetooth menziline giren telefonlar, haberleşmeye başlıyor ve bu etkileşimi anonim olarak kayıt altına alıyor. Daha sonra şayet bu kişilerden biri COVID-19'a yakalanırsa, enfekte olan kişinin telefonunda kaydedilen anahtarlar sunucuya yükleniyor ve bu kişinin temasta bulunduğu herkese bilgilendirme mesajı gönderiliyor.
Gizlilik ve güvenliğin merkeze oturtulduğu projede, AES (Advanced Encryption Standard – Gelişmiş Şifreleme) standardı ile güçlendirilen kriptolama algoritması tarafından, her telefonu temsilen tanımlayıcı anahtarlar oluşturulup, bu anahtarlar şifreleniyor. Örneğin: 9I8VPeQeWDofj39c8dPySoUXLqh2
Rastgele oluşturulan anahtarlar, ortalama her 15 dakikada bir sistem tarafından değiştiriliyor ve her telefonun kendi içerisinde anonim olarak saklanıyor. Alınan bu güvenlik önlemleri ise kullanıcıların konumunun herhangi bir şekilde izlenmesine müsamaha göstermemek için uygulanıyor.
Kullanılıp kullanılmaması tamamen kullanıcı inisiyatifinde olan temas bildirimi özelliğini örnek bir senaryo ile izah edecek olursak;
Örnek Olay
Alice ve Bob’un COVID-19’dan daha iyi korunmak ve hükümetin koronavirüsü yayılmasını azaltmasına yardımcı olmak için, kullanım şartları ve gizlilik metnini okuyup kabul ederek, temas bildirimi özelliğini aktif ettiğini varsayalım. Ardından temas bildirimi özelliğini kullanabilmek için Bluetooth bağlantılarını açan ikilinin bir gün buluştuğunu düşünelim.
İlginizi Çekebilir iOS 13.5 için geri sayım başladı: İşte tüm yenilikler
Her ikisinin telefonu da birbirlerinin Bluetooth menziline girince, telefonlar karşılıklı olarak Bluetooth sinyalleri aracılığıyla haberleşiyor. Her iki telefon da içerisinde şifreli bir şekilde bulunan tarih, bağlı kalma süresi ve sinyal gücünden oluşan Bluetooth meta verilerinin yer aldığı tanımlayıcı anahtarları, karşılıklı olarak birbirine gönderiyor. Yani o an Bob’un telefonunu temsil eden ve içerisinde şifreli olarak tutulan Bluetooth meta verilerinin yer aldığı anahtar, Alice’ın telefonuna gönderiliyor, Alice’ınki de Bob’un telefonuna gönderiliyor.
Böylece veriler telefonlarda anonim bir şekilde saklanmış oluyor. Yani resmi kuruluşlar da dahil herhangi bir kişi ya da kurumla veri paylaşımı söz konusu değil. Ancak etkileşime giren taraflardan biri COVID-19’a yakalanırsa işler değişiyor.
Alice ve Bob’un buluşmasından 9 gün sonra, Bob’un COVID-19 testinin pozitif sonuçlandığı ve ilgili halk sağlığı kuruluşunun da bu test sonucunu, sağlık sistemine (Örneğin: e-Nabız) kaydettiğini düşünelim.
Bu noktada sistem; halk sağlığı kuruluşundan aldığı onayla (doğrulama) birlikte, şimdiye kadar Bob’un telefonunu temsil eden bütün tanımlayıcı anahtarları (bu anahtarlar güvenlik gerekçesiyle ortalama 15 dakikada bir değiştiriliyor) bir sunucuya yüklüyor.
Alice’ın telefonu da sistemin çalışma mantalitesinin bir gereği olarak her 24 saatte bir, sunucuya bağlanıyor ve Bob gibi yalnızca COVID-19 testi pozitif olan vakaların tanımlayıcı anahtarlarının yer aldığı listeyi indiriyor. Ardından telefonda saklanan anahtarlar -şimdiye kadar etkileşime girilen kişilerin tanımlayıcı anahtarları- ile sunucudan indirilen anahtarlar, telefonun içerisinde karşılaştırılıyor. (Burada karşılaştırma işlemi sona erdikten sonra sunucudan indirilen anahtar listesinin telefondan silinip silinmediği belirtilmemiştir.)
Herhangi bir eşleşme bulunmuyorsa zaten sorun yok demektir. Ancak Bob, enfekte olduğu için bir eşleşme yakalanıyor ve Alice’ın telefonuna şuna benzer bir mesaj gönderiliyor:
“Son zamanlarda COVID-19 testi pozitif olan birine maruz kaldınız. Daha fazla bilgi için
COVID-19 maruz kalma bildirimleri nasıl kapatılır?
Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümünden maruz kalma günlüğünü kapat seçeneğine dokunarak, maruz kalma günlüğünü etkisizleştirebilirsiniz. Henüz ülkemizde kullanılmayan maruz kalma bildirimleri özelliği, kapalı bir şekilde iPhone'lara ekleniyor.
Merak edenler için bu özellikle ilgili Apple tarafından paylaşılan notlar ise şöyle:
Onayınız alındıktan sonra, Maruz Kalma Bildirimleri, bir kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin uygulaması tarafından COVID-19 taşıdığı belirtilen bir kişiyle yakın temas hâlinde olup olmadığınızı size bildirmek için kullanılabilir. Maruz Kalma Bildirimleri’ni etkinleştirmeyi seçerseniz uygulama, rasgele kimlikleri toplamak ve paylaşmak için izninizi ister. Bu, aygıtınızın her 10-20 dakikada bir değişen rasgele bir sayı dizgisi olan rasgele tanıtıcıyı (“Bluetooth tanıtıcıları”) yayımlamak için Bluetooth kullanmasını sağlar. Bu tanıtıcılar, gizliliğinizi daha iyi korumak için aygıtınızda en az 24 saatte bir değişen, rasgele oluşturulmuş bir anahtardan (“rasgele aygıt anahtarı”) şifreli bir şekilde oluşturulur. Bluetooth tanıtıcıları ve rasgele aygıt anahtarları konumunuz veya kimliğinizle ilgili bilgi içermez.
Bu özelliğin etkinleştirilmiş olduğu diğer iOS ve Android aygıtları, bu Bluetooth tanıtıcılarını dinler ve kendilerininkini de yayımlar. Aygıtınız; en az 5 dakikadır Bluetooth kapsama alanında olan bu diğer aygıtların tanıtıcılarıyla birlikte tarih, tahmini maruz kalma süresi ve Bluetooth sinyal gücü (hep birlikte “İlişkili Üst Veriler”) bilgilerini de kaydeder ve güvenli bir şekilde saklar. Gizliliğinizi daha iyi korumak için, tahmini süre kaydı 30 dakikayı aşmaz. Bluetooth sinyal gücü, aygıtların yakınlığını anlamaya yardımcı olur; genellikle aygıtlar ne kadar yakınsa kaydedilen sinyal gücü o kadar yüksek olur. Aygıtınızın Bluetooth tanıtıcılarını alan diğer aygıtlar, bunları İlişkili Üst Veriler ile birlikte benzer şekilde kaydeder ve saklar.
Uygulama, kamu veya toplum sağlığı yetkilisi tarafından belirlenen pozitif COVID-19 tanısı koyulmuş veya COVID-19’a maruz kalma riski taşıyan ve kendi rasgele aygıt anahtarlarını paylaşmayı seçmiş bireylerden bir rasgele aygıt anahtarları listesi indirebilir. Uygulama, indirme işleminden sonra aygıtınızın diğer aygıtlardan toplayıp sakladığı Bluetooth tanıtıcılarının bu listede olup olmadığını görmek için listeyi denetlemesini sağlayabilir. Eşleşme varsa İlişkili Üst Veriler (eşleşen tanıtıcı değil) uygulamanın kullanımına sunulur, uygulama da sizi bir maruz kalma olayı olduğu konusunda bilgilendirir ve izleyeceğiniz adımlarla ilgili yönlendirmelerde bulunur.
Size bir maruz kalma olayı bildirilirse uygulama, kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin yönlendirmeleri size uyarlamak ve COVID-19 pandemisini yönetmeye yardımcı olmak amacıyla kullanabileceği bir Maruz Kalma Risk Değeri oluşturabilir. Maruz Kalma Risk Değeri, İlişkili Üst Veriler’in yanı sıra kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin eşleşen rasgele aygıt anahtarları için tanımlayabileceği Bulaştırma Risk Değeri’ne (aşağıda açıklanan) bağlı olarak tanımlanır ve hesaplanır. Maruz Kalma Risk Değeri veya Bulaştırma Risk Değeri Apple ile paylaşılmaz.
Size COVID-19 tanısı koyulduysa veya olası maruz kalma riski taşıyorsanız kamu veya toplum sağlığı yetkiliniz uygulamanızda bunu bildirmeye yönelik yönergeler sağlar. Bildirmeyi seçerseniz uygulama sizden rasgele kimliklerinizi paylaşmanızı ister. Onay verirseniz son 14 güne ait rasgele aygıt anahtarlarınız uygulama ile paylaşılır. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisi de her bir rasgele aygıt anahtarı ile bir Bulaştırma Risk Değeri tanımlayıp gönderebilir. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin kendi Bulaştırma Risk Değeri için kullandığı parametreler, onlara sağladığınız bilgileri (bildirdiğiniz semptomlar veya tanınızın test ile onaylanıp onaylanmadığı bilgisi gibi) ya da kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin bulaştırma riskinize etki edebileceğini düşündüğü, mesleğiniz gibi diğer bilgileri içerebilir. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisine vermeyi seçtiğiniz bilgiler, uygulamanın gizlilik politikası hükümleri ve yasal yükümlülükleri kapsamında toplanır.
Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümüne giderek ve Maruz Kalma Günlüğü’nü kapatmak için dokunarak Maruz Kalma Günlüğü’nü etkisizleştirebilirsiniz. Bu, diğer aygıtlardan kaydedilen Bluetooth tanıtıcılarını, İlişkili Üst Veriler’i veya rasgele aygıt anahtarlarınızı silmez. Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü’ne veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü’ne giderek ve Maruz Kalma Günlüğünü Sil’e dokunarak Bluetooth tanıtıcılarını, İlişkili Üst Veriler’i ve rasgele aygıt anahtarlarını silebilirsiniz. Aygıtınızda Bluetooth kapatıldığında diğer aygıtlardan rasgele Bluetooth tanıcılarının toplanması ve paylaşılması da etkisizleştirilir. Bu, Bluetooth kapalıyken COVID-19 taşıyan bir kişiyle yakın temas hâlinde olduğunuzda uygulamanın sizi uyaramayacağı anlamına gelir. Maruz Kalma Bildirimleri’nin kalan özellikleri, Bluetooth’u kapattığınızda da işlevsel olmaya devam eder. Bluetooth’un yeniden açılması, diğer aygıtlardan rasgele Bluetooth tanıtıcılarının toplanmasını ve paylaşılmasını yeniden etkinleştirir.
Aygıtınızda Maruz Kalma Bildirimleri’ni kullanan birden fazla uygulama yüklü olabilir ancak aynı anda yalnızca biri etkin olabilir. Etkin uygulamanızı seçmek veya değiştirmek için Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümüne gidin ve etkin olmasını istediğiniz uygulamayı seçin.
Apple, artık ihtiyaç kalmadığında Maruz Kalma Bildirimi sistemini bölgesel olarak etkisizleştirir.
Sistem Türkiye'de kullanılacak mı?
T.C. Sağlık Bakanlığı ve uygulamanın geliştirici ortaklarından olan Türk Telekom yetkililerinden edindiğimiz bilgilere göre; geliştirilen bu sistem Türkiye'de de kullanılmak isteniyor. Öyle ki yurt dışı temaslarının başladığı ve bakanlığın ilgili mercilerle iletişim halinde olduğu bilgisine ulaştık.
Bakanlıkta görevli üst düzey bir bürokrattan edindiğimiz bilgi, Mayıs ayında yayınlanacak olan API için Hayat Eve Sığar uygulamasına entegrasyon planlarının yapıldığı yönünde oldu. Bu bağlamda verilerin gizliğinin ve güvenliğinin kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında değerlendirildiği tarafımıza iletildi. Ayrıca sistem kapsamında, enfekte olmuş kişileri temsil eden anahtarların 14 gün boyunca merkezi bir sunucuda tutulacağını size aktarmıştık. Buna ilişkin paylaşılan bilgi ise verilerin, T.C. Sağlık Bakanlığı'nın Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında bulunan sunucularında tutulacağı şeklinde.
Ayrıca bu hafta itibariyle Hayat Eve Sığar uygulamasına, Bluetooth tabanlı kişiler arası etkileşim durum takibi özelliği eklendiğini de belirtelim. Ancak bakanlık yetkilileri, salgının küresel olduğunu dolayısıyla buna karşı geliştirilen çözümün de küresel olması gerektiği düşüncesiyle Apple ve Google'ın geliştirmiş olduğu sisteme dahil olmak istediklerini açık bir şekilde ifade ediyor.
Önemli yenilikler ve çeşitli hata düzeltmeleri içeren iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemeleri yayınlandı. Güncellemeyle birlikte, iPhone ve iPad'lare birtakım yeni özellikler eklenirken, Apple cihazlarının çökmesine neden olan karakter uyumsuzluğu sorunu da gideriliyor.
Önemli yenilikler ve çeşitli hata düzeltmeleri içeren iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemeleri yayınlandı. Güncellemeyle birlikte, iPhone ve iPad'lare birtakım yeni özellikler eklenirken, Apple cihazlarının çökmesine neden olan karakter uyumsuzluğu sorunu da gideriliyor.
iOS 13.5 güncellemesiyle iPhone çökerten mesaj sorunu çözüldü
Yeni özellikler, çeşitli hata düzeltmeleri ve iyileştirmeler içeren iOS 13.5 güncellemesine ait Apple tarafından paylaşılan sürüm notları şöyle:
iOS 13.5, yüz maskesi takarken Face ID’li aygıtlarda parola alanına erişimi hızlandırır ve halk sağlığı yetkililerinin COVID-19 temas izleme uygulamalarını desteklemek için Maruz Kalma Bildirimi API’sını sunar. Bu güncelleme, Grup FaceTime görüşmelerinde video karelerinin otomatik öne çıkmasını denetleme seçeneğini de sunar ve hata düzeltmeleri ile başka iyileştirmeler içerir.
Face ID ve Parola
- Yüz maskesi takarken Face ID’li aygıtlarda kilit açma işlemi basitleştirilmiştir
- Yüz maskesi takarken kilitli ekranın en altından yukarı kaydırdığınızda parola alanı otomatik olarak sunulur
- App Store, Apple Books, Apple Pay, iTunes ve Face ID ile girişi destekleyen diğer uygulamalardaki kimlik doğrulama sırasında da kullanılabilir
Maruz Kalma Bildirimi
Halk sağlığı yetkililerinin COVID-19 temas izleme uygulamalarını desteklemek için Maruz Kalma Bildirimi API’sı
FaceTime
- Grup FaceTime görüşmelerinde bir katılımcı konuşurken video karesi boyutlarının değişmemesini sağlamak amacıyla otomatik öne çıkmayı denetleme seçeneği
Bu güncelleme hata düzeltmeleri ve başka iyileştirmeler de içerir.
- Kullanıcıların bazı web sitelerindeki video yayınlarını oynatmaya çalışırken siyah ekran görmesine neden olan bir sorunu düzeltir
- Paylaşma sayfasında önerilerin ve eylemlerin yüklenmemesine neden olan bir sorunu giderir
Güncelleme alan cihazlar
iPhone ve iPod modelleri için iOS 13.5 güncellemesi, iPad için de iPadOS 13.5 güncellemesi yayınlanmış durumda. Ayrıca, iOS 13 işletim sistemine güncellenmeyen eski cihazlar için de çeşitli güvenlik yamaları içeren iOS 12.4.7 güncellemesi yayınlandı. İşte iOS 13.5 ve iPadOS 13.5 güncellemesini alan cihazlar:
iOS 13.5 güncellemesi alan iPhone modelleri
- iPhone 11 Pro Max
- iPhone 11 Pro
- iPhone 11
- iPhone XS Max
- iPhone XS
- iPhone XR
- iPhone X
- iPhone 8 Plus
- iPhone 8
- iPhone 7 Plus
- iPhone 7
- iPhone 6S Plus
- iPhone 6S
- iPhone SE (1. nesil)
- iPhone SE (2. nesil)
- iPod Touch (7. nesil)
- 12.9 inç iPad Pro
- 11 inç iPad Pro
- 10.5 inç iPad Pro
- 9.7 inç iPad Pro
- iPad (7. nesil)
- iPad (6. nesil)
- iPad (5. nesil)
- iPad mini (5. nesil)
- iPad mini 4
- iPad Air (3. nesil)
- iPad Air 2
COVID-19 maruz kalma bildirimi nedir?
Halk sağlığı yetkilileri için COVID-19 maruz kalma bildirimleri API'si yayınlandı. Bu özelliğinin aktif edilmesi ve COVID-19 maruz kalma API'sının kullanıldığı bir sağlık uygulamasının yüklü olması halinde, Bluetooth LE teknolojisiyle birlikte birbirlerinin Bluetooth menziline giren telefonlar, haberleşmeye başlıyor ve bu etkileşimi anonim olarak kayıt altına alıyor. Daha sonra şayet bu kişilerden biri COVID-19'a yakalanırsa, enfekte olan kişinin telefonunda kaydedilen anahtarlar sunucuya yükleniyor ve bu kişinin temasta bulunduğu herkese bilgilendirme mesajı gönderiliyor.
Gizlilik ve güvenliğin merkeze oturtulduğu projede, AES (Advanced Encryption Standard – Gelişmiş Şifreleme) standardı ile güçlendirilen kriptolama algoritması tarafından, her telefonu temsilen tanımlayıcı anahtarlar oluşturulup, bu anahtarlar şifreleniyor. Örneğin: 9I8VPeQeWDofj39c8dPySoUXLqh2
Rastgele oluşturulan anahtarlar, ortalama her 15 dakikada bir sistem tarafından değiştiriliyor ve her telefonun kendi içerisinde anonim olarak saklanıyor. Alınan bu güvenlik önlemleri ise kullanıcıların konumunun herhangi bir şekilde izlenmesine müsamaha göstermemek için uygulanıyor.
Kullanılıp kullanılmaması tamamen kullanıcı inisiyatifinde olan temas bildirimi özelliğini örnek bir senaryo ile izah edecek olursak;
Örnek Olay
Alice ve Bob’un COVID-19’dan daha iyi korunmak ve hükümetin koronavirüsü yayılmasını azaltmasına yardımcı olmak için, kullanım şartları ve gizlilik metnini okuyup kabul ederek, temas bildirimi özelliğini aktif ettiğini varsayalım. Ardından temas bildirimi özelliğini kullanabilmek için Bluetooth bağlantılarını açan ikilinin bir gün buluştuğunu düşünelim.
İlginizi Çekebilir iOS 13.5 için geri sayım başladı: İşte tüm yenilikler
Her ikisinin telefonu da birbirlerinin Bluetooth menziline girince, telefonlar karşılıklı olarak Bluetooth sinyalleri aracılığıyla haberleşiyor. Her iki telefon da içerisinde şifreli bir şekilde bulunan tarih, bağlı kalma süresi ve sinyal gücünden oluşan Bluetooth meta verilerinin yer aldığı tanımlayıcı anahtarları, karşılıklı olarak birbirine gönderiyor. Yani o an Bob’un telefonunu temsil eden ve içerisinde şifreli olarak tutulan Bluetooth meta verilerinin yer aldığı anahtar, Alice’ın telefonuna gönderiliyor, Alice’ınki de Bob’un telefonuna gönderiliyor.
Böylece veriler telefonlarda anonim bir şekilde saklanmış oluyor. Yani resmi kuruluşlar da dahil herhangi bir kişi ya da kurumla veri paylaşımı söz konusu değil. Ancak etkileşime giren taraflardan biri COVID-19’a yakalanırsa işler değişiyor.
Alice ve Bob’un buluşmasından 9 gün sonra, Bob’un COVID-19 testinin pozitif sonuçlandığı ve ilgili halk sağlığı kuruluşunun da bu test sonucunu, sağlık sistemine (Örneğin: e-Nabız) kaydettiğini düşünelim.
Bu noktada sistem; halk sağlığı kuruluşundan aldığı onayla (doğrulama) birlikte, şimdiye kadar Bob’un telefonunu temsil eden bütün tanımlayıcı anahtarları (bu anahtarlar güvenlik gerekçesiyle ortalama 15 dakikada bir değiştiriliyor) bir sunucuya yüklüyor.
Alice’ın telefonu da sistemin çalışma mantalitesinin bir gereği olarak her 24 saatte bir, sunucuya bağlanıyor ve Bob gibi yalnızca COVID-19 testi pozitif olan vakaların tanımlayıcı anahtarlarının yer aldığı listeyi indiriyor. Ardından telefonda saklanan anahtarlar -şimdiye kadar etkileşime girilen kişilerin tanımlayıcı anahtarları- ile sunucudan indirilen anahtarlar, telefonun içerisinde karşılaştırılıyor. (Burada karşılaştırma işlemi sona erdikten sonra sunucudan indirilen anahtar listesinin telefondan silinip silinmediği belirtilmemiştir.)
Herhangi bir eşleşme bulunmuyorsa zaten sorun yok demektir. Ancak Bob, enfekte olduğu için bir eşleşme yakalanıyor ve Alice’ın telefonuna şuna benzer bir mesaj gönderiliyor:
“Son zamanlarda COVID-19 testi pozitif olan birine maruz kaldınız. Daha fazla bilgi için
Bağlantıyı görüntüleme izniniz yok, görüntülemek için:
Giriş yapın veya üye olun.
adresini ziyaret ediniz “COVID-19 maruz kalma bildirimleri nasıl kapatılır?
Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümünden maruz kalma günlüğünü kapat seçeneğine dokunarak, maruz kalma günlüğünü etkisizleştirebilirsiniz. Henüz ülkemizde kullanılmayan maruz kalma bildirimleri özelliği, kapalı bir şekilde iPhone'lara ekleniyor.
Merak edenler için bu özellikle ilgili Apple tarafından paylaşılan notlar ise şöyle:
Onayınız alındıktan sonra, Maruz Kalma Bildirimleri, bir kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin uygulaması tarafından COVID-19 taşıdığı belirtilen bir kişiyle yakın temas hâlinde olup olmadığınızı size bildirmek için kullanılabilir. Maruz Kalma Bildirimleri’ni etkinleştirmeyi seçerseniz uygulama, rasgele kimlikleri toplamak ve paylaşmak için izninizi ister. Bu, aygıtınızın her 10-20 dakikada bir değişen rasgele bir sayı dizgisi olan rasgele tanıtıcıyı (“Bluetooth tanıtıcıları”) yayımlamak için Bluetooth kullanmasını sağlar. Bu tanıtıcılar, gizliliğinizi daha iyi korumak için aygıtınızda en az 24 saatte bir değişen, rasgele oluşturulmuş bir anahtardan (“rasgele aygıt anahtarı”) şifreli bir şekilde oluşturulur. Bluetooth tanıtıcıları ve rasgele aygıt anahtarları konumunuz veya kimliğinizle ilgili bilgi içermez.
Bu özelliğin etkinleştirilmiş olduğu diğer iOS ve Android aygıtları, bu Bluetooth tanıtıcılarını dinler ve kendilerininkini de yayımlar. Aygıtınız; en az 5 dakikadır Bluetooth kapsama alanında olan bu diğer aygıtların tanıtıcılarıyla birlikte tarih, tahmini maruz kalma süresi ve Bluetooth sinyal gücü (hep birlikte “İlişkili Üst Veriler”) bilgilerini de kaydeder ve güvenli bir şekilde saklar. Gizliliğinizi daha iyi korumak için, tahmini süre kaydı 30 dakikayı aşmaz. Bluetooth sinyal gücü, aygıtların yakınlığını anlamaya yardımcı olur; genellikle aygıtlar ne kadar yakınsa kaydedilen sinyal gücü o kadar yüksek olur. Aygıtınızın Bluetooth tanıtıcılarını alan diğer aygıtlar, bunları İlişkili Üst Veriler ile birlikte benzer şekilde kaydeder ve saklar.
Uygulama, kamu veya toplum sağlığı yetkilisi tarafından belirlenen pozitif COVID-19 tanısı koyulmuş veya COVID-19’a maruz kalma riski taşıyan ve kendi rasgele aygıt anahtarlarını paylaşmayı seçmiş bireylerden bir rasgele aygıt anahtarları listesi indirebilir. Uygulama, indirme işleminden sonra aygıtınızın diğer aygıtlardan toplayıp sakladığı Bluetooth tanıtıcılarının bu listede olup olmadığını görmek için listeyi denetlemesini sağlayabilir. Eşleşme varsa İlişkili Üst Veriler (eşleşen tanıtıcı değil) uygulamanın kullanımına sunulur, uygulama da sizi bir maruz kalma olayı olduğu konusunda bilgilendirir ve izleyeceğiniz adımlarla ilgili yönlendirmelerde bulunur.
Size bir maruz kalma olayı bildirilirse uygulama, kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin yönlendirmeleri size uyarlamak ve COVID-19 pandemisini yönetmeye yardımcı olmak amacıyla kullanabileceği bir Maruz Kalma Risk Değeri oluşturabilir. Maruz Kalma Risk Değeri, İlişkili Üst Veriler’in yanı sıra kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin eşleşen rasgele aygıt anahtarları için tanımlayabileceği Bulaştırma Risk Değeri’ne (aşağıda açıklanan) bağlı olarak tanımlanır ve hesaplanır. Maruz Kalma Risk Değeri veya Bulaştırma Risk Değeri Apple ile paylaşılmaz.
Size COVID-19 tanısı koyulduysa veya olası maruz kalma riski taşıyorsanız kamu veya toplum sağlığı yetkiliniz uygulamanızda bunu bildirmeye yönelik yönergeler sağlar. Bildirmeyi seçerseniz uygulama sizden rasgele kimliklerinizi paylaşmanızı ister. Onay verirseniz son 14 güne ait rasgele aygıt anahtarlarınız uygulama ile paylaşılır. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisi de her bir rasgele aygıt anahtarı ile bir Bulaştırma Risk Değeri tanımlayıp gönderebilir. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin kendi Bulaştırma Risk Değeri için kullandığı parametreler, onlara sağladığınız bilgileri (bildirdiğiniz semptomlar veya tanınızın test ile onaylanıp onaylanmadığı bilgisi gibi) ya da kamu veya toplum sağlığı yetkilisinin bulaştırma riskinize etki edebileceğini düşündüğü, mesleğiniz gibi diğer bilgileri içerebilir. Kamu veya toplum sağlığı yetkilisine vermeyi seçtiğiniz bilgiler, uygulamanın gizlilik politikası hükümleri ve yasal yükümlülükleri kapsamında toplanır.
Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümüne giderek ve Maruz Kalma Günlüğü’nü kapatmak için dokunarak Maruz Kalma Günlüğü’nü etkisizleştirebilirsiniz. Bu, diğer aygıtlardan kaydedilen Bluetooth tanıtıcılarını, İlişkili Üst Veriler’i veya rasgele aygıt anahtarlarınızı silmez. Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü’ne veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü’ne giderek ve Maruz Kalma Günlüğünü Sil’e dokunarak Bluetooth tanıtıcılarını, İlişkili Üst Veriler’i ve rasgele aygıt anahtarlarını silebilirsiniz. Aygıtınızda Bluetooth kapatıldığında diğer aygıtlardan rasgele Bluetooth tanıcılarının toplanması ve paylaşılması da etkisizleştirilir. Bu, Bluetooth kapalıyken COVID-19 taşıyan bir kişiyle yakın temas hâlinde olduğunuzda uygulamanın sizi uyaramayacağı anlamına gelir. Maruz Kalma Bildirimleri’nin kalan özellikleri, Bluetooth’u kapattığınızda da işlevsel olmaya devam eder. Bluetooth’un yeniden açılması, diğer aygıtlardan rasgele Bluetooth tanıtıcılarının toplanmasını ve paylaşılmasını yeniden etkinleştirir.
Aygıtınızda Maruz Kalma Bildirimleri’ni kullanan birden fazla uygulama yüklü olabilir ancak aynı anda yalnızca biri etkin olabilir. Etkin uygulamanızı seçmek veya değiştirmek için Ayarlar > Gizlilik > Sağlık > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü veya Ayarlar > Gizlilik > Bluetooth > COVID-19’a Maruz Kalma Günlüğü bölümüne gidin ve etkin olmasını istediğiniz uygulamayı seçin.
Apple, artık ihtiyaç kalmadığında Maruz Kalma Bildirimi sistemini bölgesel olarak etkisizleştirir.
Sistem Türkiye'de kullanılacak mı?
T.C. Sağlık Bakanlığı ve uygulamanın geliştirici ortaklarından olan Türk Telekom yetkililerinden edindiğimiz bilgilere göre; geliştirilen bu sistem Türkiye'de de kullanılmak isteniyor. Öyle ki yurt dışı temaslarının başladığı ve bakanlığın ilgili mercilerle iletişim halinde olduğu bilgisine ulaştık.
Bakanlıkta görevli üst düzey bir bürokrattan edindiğimiz bilgi, Mayıs ayında yayınlanacak olan API için Hayat Eve Sığar uygulamasına entegrasyon planlarının yapıldığı yönünde oldu. Bu bağlamda verilerin gizliğinin ve güvenliğinin kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında değerlendirildiği tarafımıza iletildi. Ayrıca sistem kapsamında, enfekte olmuş kişileri temsil eden anahtarların 14 gün boyunca merkezi bir sunucuda tutulacağını size aktarmıştık. Buna ilişkin paylaşılan bilgi ise verilerin, T.C. Sağlık Bakanlığı'nın Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında bulunan sunucularında tutulacağı şeklinde.
Ayrıca bu hafta itibariyle Hayat Eve Sığar uygulamasına, Bluetooth tabanlı kişiler arası etkileşim durum takibi özelliği eklendiğini de belirtelim. Ancak bakanlık yetkilileri, salgının küresel olduğunu dolayısıyla buna karşı geliştirilen çözümün de küresel olması gerektiği düşüncesiyle Apple ve Google'ın geliştirmiş olduğu sisteme dahil olmak istediklerini açık bir şekilde ifade ediyor.
