NOMEX KUMAŞI : Nomex ( Meta – ARAMİD ) ve KEVLER ( Para – ARAMİD ) gibi iki maddenin değişik oranlarda karışımından elde edilmiştir.
Nomex elbiseler en dıştaki kumaşın karışım oranına göre isim alırlar.
Nomex elbiseler ceket ve pantolondan oluşmaktadır. Her ne kadar yangına dayanıklı bu elbiseler tek katlı ve çok katlı olabilmekte ise de içinde bulunduğumuz modern dünya standartlarında ( en, nfpa v.b. ) bir itfaiyeci elbisesinin aşağıdaki şekilde 4 ( Dört ) katmanlı olması daha isabetlidir.
NOMEX ELBİSE ÇEŞİTLERİ:
• NOMEX III ELBİSE: % 95 Nomex, % 5 Kevler içerir.
• NOMEX DELTA – A ELBİSE: % 93 Nomex, % 5 Kevler, % 2 Pl40( Antistatik ) İçerir.
• NOMEX DELTA – T ELBİSE: % 77 Nomex, % 23 Kevler( İsteğe bağlı % 2 Pl4O ) içerir. Pl4O olmasıhalinde Nomex oranı % 75 olur.
• NOMEX DELTA – C ELBİSE: % 93 Nomex, % 5 Kevler , % 2 Pl4O içerir.
• NOMEX DELTA FF ELBİSE: % 100 Nomex ( Meta – ARAMİD ) içerir.
• NOMEX/FR VİSCOSE ELBİSE: % 50 Nomex, % 50 FR VİSCOSE
( Yanması geçirtirilmiş viscose ) içerir.
Yukarıdaki her altı nomex elbisenin yangın riskinin büyüklüğüne göre kullanım alanları vardır. Artık yangına dayanıklı itfaiyeci elbisesi denildiği zaman bunların içerisinde NOMEX – III ‘ ü de saymak mümkün ise de akla NOMEX DELTA – T ( Antistatik ) gelmelidir. Zaten Nomex ürünleri içinde yangına en dayanıklısı NOMEX DELTA T YANGINA DAYANIKLI İTFAİYECİ ELBİSESİDİR.
İtfaiyeci elbiseleri satik elektriklenmeye sebep olmayacak şekilde imal edilmelidir. Aksi halde yanıcı ve patlayıcı gazların bulunduğu mekanlarda statik elektriklenme sonucu yanma ve patlamalara sebep olunacaktır.
Yangına dayanıklı Nomex eldivenler de elbiseler gibi genellikle dört katmandan oluşmakta olup, nem bariyeri genellikle dış kumaşa lamine ( presle yapıştırma ) edilmiştir.
Eldivenleri avuç kısımları ile parmakların iç yüzeylerine gelen kısımlarda DELME VE KESİLMEYİ önleyen ISIYA VE AŞINMAYA DAYANIKLI özel neopren veya nitril kaucuk grubundan bir malzeme ile kapalıdır.
YANGINA DAYANIKLI NOMEX BAŞLIK:
İtfaiyecinin başına taktığı gözlerin ve yüzünün bir kısmının açıkta kaldığı boyun ve enseye kadar uzanan nomex’ ten mamül başlıktır.
BİR İTFAİYECİ KIYAFETİ OLARAK NOMEX ELBİSE VE ELDİVENLERDE ARANACAK TEMEL ÖZELLİKLER.
* Elbise dört katmanlı olmalı ( Dış kumaş + Nem Bariyeri + Isı Bariyeri + İç Astar ) Bazı katmanlar birbirine lamine edilebilir ve birleştirilebilir.
* Elbise ceket ve pantolon olarak iki kısımdan oluşmaktadır.
* Ceketin yakası kaldırıldığı zaman enseyi ve boğazı koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
* Elbise Antistatik olmalıdır. ( Statik elektriklenmeyi önlemelidir. )
* Rahatça giyilip çıkartılmalıdır.
* Pantolon paçaları çizme üzerine rahatça geçecek genişlikte olmalıdır.
* Nem bariyerlerinin dikiş yerlerinin kaynak bant ile muayyen sıcaklıkta kaynak yapılarak sıvıların dikiş yerlerinden içeriye girmesi engellenmelidir.
* Ceket; itfaiyeci personel eğildiği zaman itfaiyecinin belini koruyacak uzunlukta; İtfaiyecinin sürünerek ilerlemesi halinde ise sürünmesini engellemeyecek kısalıkta olmalıdır.
* Elbise teneffüs cihazlarını rahatlıkla taşıyacak ve kullanacak şekilde tasarlanmalıdır.
* Ceket ve pantolonun önemli yerlerine reflektör bant ( yansıtıcı ) dikilmeli veya presle yapıştırılmalıdır.
* Elbise itfaiyecinin rahat taşıyabileceği ağırlıkta olmalıdır.
* Elbisede aranan EN – 469 standardına ilaveten elbise ile ilgili YAĞMURLAMA TESTİ , THERMO – MAN ( Manken ) testi ayrıca istenebilir.
( 2 ) YANGINA DAYANIKLI PBI ELBİSE VE ELDİVENLER
PBI Elbise ve eldivenler de Nomex elbise ve eldivenler gibi aşağı yukarı aynı katmanlardan oluşmuştur.
PBI yangına dayanıklı itfaiye elbiseleri de ismini dış kumaşından almaktadır.
PBI ELBİSENİN DIŞ KUMAŞINDA
% 60 Kevler + % 40 PBI ( Özel Madde ) mevcuttur.
PBI ELBİSEDE KEVLER ORANININ YÜKSEK OLMASI; ONUN MUKAVEMETİNİ DAHA DA ARTIRMIŞTIR.
PBI elbiselerin mukavemetinin yüksek olmasına karşın dış kumaşları daha kaba ve serttir. Ayrıca kevler oranının yüksek olması güneş ışınlarına karşı hassasiyetini artırmaktadır.
Nomex yangına dayanıklı elbiselerde de olduğu gibi ; PBI yangına dayanıklı elbiselerde de değişik karışım oranlarında ve farklı adlarda elbise bulmak mümkündür.
Bizim bahsettiğimiz elbise isimlendirmeleri ise genellikle dünya itfaiyecilerinin % 80 oranında kullandıkları ve standart isimlerin verildiği elbiselerdir.
1. DIŞ KAT KUMAŞ : İtfaiyeciyi ilk koruma katmanıdır. Bu kat elbisenin en dışında bulunur, ateşe ve ısıya karşı direnç sağlar, kesiklere, yırtılmalara ve aşınmalara karşı korur.
2. NEM BARİYERİ : Koruyucu kıyafetin ikinci katıdır. Bu bariyer nefes alabilme özelliğindedir. Nem bariyerlerinin de değişik kalite ve özellikte olanlarını bulmak mümkündür. Bu katmanın asıl fonksiyonu yangın yerindeki sıvıların itfaiye erinin cildine erişmesine engel olmaktadır. Vücutta oluşan nemin dışarıya atılması da bu katmanın diğer bir özelliğidir. Nem bariyerindeki kalite en az dış kumaş kadar önemlidir.
İki türlü nem bariyeri vardır; POLİÜRETAN FİLM teknoloji kökenliler ( Vapra, Breathe Tek ) ve POLİ TETRAFLOUR ETHİLEN ( PTFE ) film teknolojisi kökenliler ( Gore – Tex, Cross Tech ) Her iki türlü nem bariyeri de nefes alma özelliğine sahiptir.
3. ISI BARİYERİ : Genellikle nem bariyerinin altında bulunan keçe ve örgü türünde bulunan ısı taneciklerini tutabilen katmandır. Farklı cins ve kalitede olanlarını bulmak mümkündür.
Bu katman ARAMİD maddeden imal edilmiştir.
4. İÇ ASTAR : Elbisenin en iç kısmında bulunur. Genellikle yanması geçiktirilmiş bir kumaştır. Isı bariyerleri prensip olarak iç astar üzerine dikilir. İç astar vücut ile temasta kolaylık sağlar.
PBI ELDİVENLER DE ELBİSELER GİBİ GENELLİKLE AYNI KATMANLARDAN veya birkaç katmanı eksik olarak imal edilmiş yangına dayanıklı koruma malzemesidir.
Eldivenlerde ayrıca elleri kesici ve delici cisimlerden korumak için avuç içi ve parmak içi bölümleri özel maddelerle takviye edilmiştir.
YANGINA DAYANIKLI PBI BAŞLIK : İtfaiyecinin başına taktığı göz ve yüzün bir kısmının açıkta kaldığı yangına dayanıklı koruyucudur.
YANGINA DAYANIKLI PBI ELBİSE VE ELDİVENLERDE ARANACAK
TEMEL ÖZELLİKLER
Elbise dört katmanlı olmalıdır.
Ceketin yakası boyun ve enseyi korumalıdır.
Giyimi ve çıkartılması rahat olmalıdır.
Pantolon paçaları çizme üzerine rahat geçebilecek genişlikte olmalıdır.
Nem bariyerinin dikiş noktaları kaynak bant ile bantlanmış olmalıdır.
Elbise üzerine yeterli miktarda reflektör ( yansıtıcı ) şeritler bulunmalıdır.
Elbisenin itfaiyecilerin taşıyabilmesini zorlaştıracak ağırlıkta olmamasına dikkat edilmelidir.
Elbise ile ilgili NFPA standardında yapılması gereken test belgeleri kontrol edilmelidir.
Nomex ve PBI elbiselerin birbirinin alternatifi olduğu unutulmamalıdır.
