İtiraz nedir?
İtiraz, Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından verilen kararlara karşı kanun tarafından verilmiş olan bir kanun yolu hakkıdır. İtiraza başvurulması kararın kesinleşmesini engeller.
İtiraza kimler başvurabilir?
Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık ve katılan itiraz yoluna gidebilir.
Cumhuriyet savcısının kararlarına karşı da mağdur, suçtan zarar gören ve şüpheli itiraz yoluna gidebilir.
Avukat, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişilerin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla itiraza başvurabilir.
Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi, şüpheli veya sanığa açık olan itiraz süresi içinde kendiliklerinden başvurabilirler. Şüphelinin veya sanığın başvurusuna ilişkin hükümler, bunlar tarafından yapılacak başvuru ve onu izleyen işlemler için de geçerlidir.
Tutuklu kişinin kanun yoluna başvurması
Tutuklu bulunan şüpheli veya sanık, zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle veya bu hususta bir dilekçe vererek itiraz yoluna başvurabilir.
Zabıt kâtibine başvuru hâlinde, kanun yollarına başvuru beyanı veya dilekçesi ilgili deftere kaydedildikten sonra bu hususları belirten bir tutanak düzenlenerek tutuklu bulunan şüpheli veya sanığa bir örneği verilir.
Kurum müdürüne başvuru hâlinde aynı şekilde işlem yapılarak, tutanak ve dilekçe derhâl ilgili mahkemeye gönderilir. Zabıt kâtibi başvuruyu ilgili deftere kaydeder.
Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar.
Zabıt kâtibi veya kurum müdürü tarafından işlem yapıldığı zaman kanun yolları için Kanunda belirlenen süreler kesilmiş sayılır.
İtiraz yoluna hangi sürede başvurulabilir?
Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, kural olarak ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren 7 gündür.
Cumhuriyet savcısının “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar”ı ile “kamu davasının açılmasının ertelenmesine” ilişkin kararlarına karşı itiraz süresi 15 gündür.
İtiraz dilekçesi nereye verilir.
Kural olarak itiraz dilekçesi ve başvurusu kararı veren hakime veya mahkemeye verilir. Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar.
Kararına itiraz edilen hâkim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararını düzeltir; yerinde görmezse en çok 3 gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mahkemeye gönderir.
Cumhuriyet savcısının kararlarına karşı itiraz ise doğrudan sulh ceza hâkimliğine yapılır.
İtiraz dilekçesinde itiraz sebepleri yazılmalı mıdır?
İtiraz dilekçesinde her hangi bir gerekçe belirtmek zorunlu değildir. İtiraz ediyorum, yeniden incelenmesini istiyorum demek suretiyle, kararı veren mahkemeye hitaben dilekçe yazılabilir.
İtirazları incelemeye yetkili merciler nerelerdir?
Sulh ceza hâkimliğinin kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, numara olarak kendisini izleyen sulh ceza hâkimliği tarafından yapılır. Son numaralı hâkimliğin kararını bir numaralı hâkimlik inceler.
O yerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği itirazı inceler.
Ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği itirazı inceler.
Tutuklamaya ilişkin itirazlarda ilk tutuklama talebini reddeden sulh ceza hâkimliği, tutuklama kararını itiraz mercii olarak inceleyemez.
Asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi ise yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesi tarafından yapılır.
Ağır ceza mahkemesinin ve başkanının kararları hakkındaki itirazların incelenmesini, numara olarak kendisini izleyen ağır ceza mahkemesi yapar. Son numaralı ağır ceza mahkemesinin kararını birinci ağır ceza mahkemesi inceler.
O yerde tek ağır ceza mahkemesi varsa en yakın ağır ceza mahkemesi itirazı inceler.
Naip hâkim kararlarına yapılacak itirazların incelenmesi, mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanına, istinabe olunan mahkeme kararlarına karşı bulundukları yerdeki mahkeme başkanı veya mahkemeye aittir.
Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda; üyenin kararını görevli olduğu dairenin başkanı, daire başkanı ile ceza dairesinin kararını numara itibarıyla izleyen ceza dairesi; son numaralı daire söz konusu ise birinci ceza dairesi inceler.
İtirazın kararın yerine getirilmesinde etkisi
İtiraz, kararın yerine getirilmesinin geri bırakılması sonucunu doğurmaz.
Ancak, kararına itiraz edilen makam veya kararı inceleyecek merci, geri bırakılmasına karar verebilir.
Tutuklamaya itirazda Cumhuriyet savcısının görüşünün tebliği
Tutuklama kararına karşı yapılan itiraz üzerine Cumhuriyet savcısından görüş alınması durumunda, bu görüş şüpheli, sanık veya müdafiine bildirilir. Şüpheli, sanık veya müdafii üç gün içinde görüşünü bildirebilir.
İtirazın incelenmesi
İtirazı inceleyecek merci, yazı ile cevap verebilmesi için itirazı, Cumhuriyet savcısı ve karşı tarafa bildirebilir. Merci, inceleme ve araştırma yapabileceği gibi gerekli gördüğünde bunların yapılmasını da emredebilir.
Kanunda yazılı olan hâller saklı kalmak üzere, itiraz hakkında duruşma yapılmaksızın karar verilir. Ancak, gerekli görüldüğünde Cumhuriyet savcısı ve sonra müdafi veya vekil dinlenir.
İtiraz yerinde görülürse merci, aynı zamanda itiraz konusu hakkında da karar verir.
Karar mümkün olan en kısa sürede verilir.
Merciin, itiraz üzerine verdiği kararları kesindir; ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.
İtiraz, Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından verilen kararlara karşı kanun tarafından verilmiş olan bir kanun yolu hakkıdır. İtiraza başvurulması kararın kesinleşmesini engeller.
İtiraza kimler başvurabilir?
Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık ve katılan itiraz yoluna gidebilir.
Cumhuriyet savcısının kararlarına karşı da mağdur, suçtan zarar gören ve şüpheli itiraz yoluna gidebilir.
Avukat, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişilerin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla itiraza başvurabilir.
Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi, şüpheli veya sanığa açık olan itiraz süresi içinde kendiliklerinden başvurabilirler. Şüphelinin veya sanığın başvurusuna ilişkin hükümler, bunlar tarafından yapılacak başvuru ve onu izleyen işlemler için de geçerlidir.
Tutuklu kişinin kanun yoluna başvurması
Tutuklu bulunan şüpheli veya sanık, zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle veya bu hususta bir dilekçe vererek itiraz yoluna başvurabilir.
Zabıt kâtibine başvuru hâlinde, kanun yollarına başvuru beyanı veya dilekçesi ilgili deftere kaydedildikten sonra bu hususları belirten bir tutanak düzenlenerek tutuklu bulunan şüpheli veya sanığa bir örneği verilir.
Kurum müdürüne başvuru hâlinde aynı şekilde işlem yapılarak, tutanak ve dilekçe derhâl ilgili mahkemeye gönderilir. Zabıt kâtibi başvuruyu ilgili deftere kaydeder.
Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar.
Zabıt kâtibi veya kurum müdürü tarafından işlem yapıldığı zaman kanun yolları için Kanunda belirlenen süreler kesilmiş sayılır.
İtiraz yoluna hangi sürede başvurulabilir?
Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, kural olarak ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren 7 gündür.
Cumhuriyet savcısının “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar”ı ile “kamu davasının açılmasının ertelenmesine” ilişkin kararlarına karşı itiraz süresi 15 gündür.
İtiraz dilekçesi nereye verilir.
Kural olarak itiraz dilekçesi ve başvurusu kararı veren hakime veya mahkemeye verilir. Tutanakla tespit edilen beyanı ve imzayı mahkeme başkanı veya hâkim onaylar.
Kararına itiraz edilen hâkim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararını düzeltir; yerinde görmezse en çok 3 gün içinde, itirazı incelemeye yetkili olan mahkemeye gönderir.
Cumhuriyet savcısının kararlarına karşı itiraz ise doğrudan sulh ceza hâkimliğine yapılır.
İtiraz dilekçesinde itiraz sebepleri yazılmalı mıdır?
İtiraz dilekçesinde her hangi bir gerekçe belirtmek zorunlu değildir. İtiraz ediyorum, yeniden incelenmesini istiyorum demek suretiyle, kararı veren mahkemeye hitaben dilekçe yazılabilir.
İtirazları incelemeye yetkili merciler nerelerdir?
Sulh ceza hâkimliğinin kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, numara olarak kendisini izleyen sulh ceza hâkimliği tarafından yapılır. Son numaralı hâkimliğin kararını bir numaralı hâkimlik inceler.
O yerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği itirazı inceler.
Ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği itirazı inceler.
Tutuklamaya ilişkin itirazlarda ilk tutuklama talebini reddeden sulh ceza hâkimliği, tutuklama kararını itiraz mercii olarak inceleyemez.
Asliye ceza mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi ise yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesi tarafından yapılır.
Ağır ceza mahkemesinin ve başkanının kararları hakkındaki itirazların incelenmesini, numara olarak kendisini izleyen ağır ceza mahkemesi yapar. Son numaralı ağır ceza mahkemesinin kararını birinci ağır ceza mahkemesi inceler.
O yerde tek ağır ceza mahkemesi varsa en yakın ağır ceza mahkemesi itirazı inceler.
Naip hâkim kararlarına yapılacak itirazların incelenmesi, mensup oldukları ağır ceza mahkemesi başkanına, istinabe olunan mahkeme kararlarına karşı bulundukları yerdeki mahkeme başkanı veya mahkemeye aittir.
Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları ile Yargıtay ceza dairelerinin esas mahkeme olarak baktıkları davalarda verdikleri kararlara yapılan itirazlarda; üyenin kararını görevli olduğu dairenin başkanı, daire başkanı ile ceza dairesinin kararını numara itibarıyla izleyen ceza dairesi; son numaralı daire söz konusu ise birinci ceza dairesi inceler.
İtirazın kararın yerine getirilmesinde etkisi
İtiraz, kararın yerine getirilmesinin geri bırakılması sonucunu doğurmaz.
Ancak, kararına itiraz edilen makam veya kararı inceleyecek merci, geri bırakılmasına karar verebilir.
Tutuklamaya itirazda Cumhuriyet savcısının görüşünün tebliği
Tutuklama kararına karşı yapılan itiraz üzerine Cumhuriyet savcısından görüş alınması durumunda, bu görüş şüpheli, sanık veya müdafiine bildirilir. Şüpheli, sanık veya müdafii üç gün içinde görüşünü bildirebilir.
İtirazın incelenmesi
İtirazı inceleyecek merci, yazı ile cevap verebilmesi için itirazı, Cumhuriyet savcısı ve karşı tarafa bildirebilir. Merci, inceleme ve araştırma yapabileceği gibi gerekli gördüğünde bunların yapılmasını da emredebilir.
Kanunda yazılı olan hâller saklı kalmak üzere, itiraz hakkında duruşma yapılmaksızın karar verilir. Ancak, gerekli görüldüğünde Cumhuriyet savcısı ve sonra müdafi veya vekil dinlenir.
İtiraz yerinde görülürse merci, aynı zamanda itiraz konusu hakkında da karar verir.
Karar mümkün olan en kısa sürede verilir.
Merciin, itiraz üzerine verdiği kararları kesindir; ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.
