Jean-Philippe Rameau
(d. 25 Eylül, 1683, Dijon, Fransa – ö. 12 Eylül,1764 Paris).
Hayatı
Rameau'nun Paris dışında taşrada geçirdiği çalışma hayatının ilk yılları hakkında elimizde ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Ama Paris'e geldikten hemen sonra 1722de yayınlamış olduğu klasik harmoni üzerine monagrafi "Traité de l'harmonie réduite à ses principes naturels" ile hemen kendine isim yapmış ve bu eser günümüze kadar klasik batı müziğinin en önemli ana teorik kitaplardan biri olma niteliğini korumuştur. Elli yaşına geldiği zaman opera besteciliği kariyerine girmesi ile (özellikle Hippolyte et Aricie (1733), Les Indes galantes (Yürekli Hintliler) (1735), Castor et Pollux (1737), Dardanus (1739) ve Plate (1745) klasik operalarıyla) büyük bir opera bestecisi olarak ün yapmıştır.
Rameau'nun müziği 18. yüzyılda çok popüler olmakla beraber; bu yüzyıl sonunda unutulmaya başlanmış; 19. yüzyılda tamamen unutulmuş ve 20. yüzyıllarda akademisyen müzikcilerce gösterilen ciddi çalışmalarla tekrar popülerlik kazanmıştır. Günümüzde Rameau'nun müziksel eserlerinin temsilleri, konserleri ve ses kayıtlarıyle onun müzisiyen olarak üstün yetenekliğinin yeniden kabul edildiğini açıkca ortaya çıkarmaktadir.
Müziği
Rameau, François Couperin ile birlikte 18. yüzyıl Fransız klavsen ekolünün öncülerinden biridir. Fakat bu iki müzisiyenin çok farklı tarzları vardır.
Rameau'nun müziği çok istisnai şekilde ileri muzik teorisini iyi bilen bir bestecinin bestelerinde bu bilgisini göstermeye çalışması, yani hüner gösterme, niteliklidir. Bu şekilde besteler teoricilere ve entelektüellere hitap etme ile tenkit edilebilmektedir. Halbuki, Rameau muzik sanatı ile hislere de hitap etmeye hedef almış ve bunda da başarılı olmuştur. Rameau'nun kendi sözleriyle "sanatını sanat içinde saklamayı" başarmıştır. Rameau'nun müziği daha önce hiç kullanılmamış teknikleri kullanmasi dolayisiyla cok yenilik getirmiştir ama bu yenilikler eski moda şekiller ve bünye içinde saklanmıştır. Bu nedenle Rameau'nun eserleri besteci Lully'nin takipçilerini çok karmaşık harmonilerinden dolayı rahatsız etmekte idi ve bunlar onu bir müziksel devrimci olarak görmekteydiler; diğer taraftan Fransa'da sosyal ve politik devrime önayak olan müziğinin sadece içerigine bakan ve ortaya çıkarılan sesleri hiç önemli saymayan "philosophelar" tarafından reaksiyoner olarak görülmekte idi. Zamanının müzikçilerinden gördüğü anlayışsızlık dolayısıyla Rameau muziksel deneyler yapmaktan kaçınmıştır. Örnegin "Hippolyte et Aricie" adlı operasinin ikinci "Trio des Parque" uclusunun ilk bestesi, şarkicıların bu şarkıyı ya bestelenen şekilde soylemeye yanasmamalari ya da soylemeye yetenekleri olmadığı icin iki temsilden sonra Rameau tarafından temsil edilen verziyondan çıkartılmıştır.
Eserleri
Rameau'nun eserlerinin kataloglanma ve dizin numaralanması Sylvie Bouissou ve Denis Herlin tarafından hazırlanan Rameau Catalogue Thématique adlı eserde verilen CT rumuzlarıyla verilmiştir:
Enstrümental eserleri
Pièces de clavecin. Trois livres (Klavsen icin parcalar. Uc kitap), yay 1706, 1724, 1726/27(?). bu ses hakkında Tambourin (yardım·bilgi)
RCT 1 - Premier livre de Clavecin (1706)
RCT 2 - Pièces de clavecin (1724) - Suite E minor
RCT 3 - Pièces de clavecin (1724) - Suite D majör
RCT 4 - Pièces de clavecin (1724) - Menuet in C major
RCT 5 - Nouvelles suites de pièces de clavecin (1726/27) - Suite in A minor
RCT 6 - Nouvelles suites de pièces de clavecin (1726/27) - Suite in G minor
Pieces de Clavecin en Concerts Klavsen, keman ve viol icin karakter parcalardan olusan 5 album (1741)
RCT 7 - Concert I in C minor
RCT 8 - Concert II in G major
RCT 9 - Concert III in A major
RCT 10 - Concert IV in B flat major
RCT 11 - Concert V in D minor
RCT 12 - La Dauphine klavsen icin. (1747)
RCT 12bis - Les petits marteaux klavsen icin.
Operalarinda bulunan birkac orkestra icin dans suiti
Motetler
RCT 13 - Deus noster refugium (yak.1713-1715)
RCT 14 - In convertendo (olasılıkla 1720den önce)
RCT 15 - Quam dilecta (yak. 1713-1715)
RCT 16 - Laboravi (Notaları Traité de l'harmonie kitabı içinde, 1722)
Kanonlar
RCT 17 - Ah! loin de rire, pleurons (soprano, alto, tenor, bas) (yay. 1722)
RCT 18 - Avec du vin, endormons-nous (2 soprano, Tenor) (1719)
RCT 18bis - L'épouse entre deux draps (3 soprano) (önceden François Couperin'in eseri olduğu kabul edilmekteydi.)
RCT 18ter - Je suis un fou Madame (3 voix égales) (1720)
RCT 19 - Mes chers amis, quittez vos rouges bords (3 soprano, 3 bas) (yay. 1780)
RCT 20 - Réveillez-vous, dormeur sans fin (5 voix égales) (yay. 1722)
RCT 20bis - Si tu ne prends garde à toi (2 soprano, bas) (1720)
Şarkılar
RCT 21.1 - L'amante préoccupée veya A l'objet que j'adore (soprano, continuo) (1763)
RCT 21.2 - Lucas, pour se gausser de nous (soprano, bas, continuo) (yay. 1707)
RCT 21.3 - Non, non, le dieu qui sait aimer (soprano, continuo) (1763)
RCT 21.4 - Un Bourbon ouvre sa carrière veya Un héros ouvre sa carrière (alto, continuo) (1751, Acante et Céphise icin bir arya; ama temsilden once sansure takilip kaybolmustur).
Kantatalar
RCT 23 - Aquilon et Orithie (1715 ve 1720 arasi)[2]
RCT 28 - Thétis (same period)
RCT 26 - L’impatience (same period)
RCT 22 - Les amants trahis (around 1720)
RCT 27 - Orphée (same period)
RCT 24 - Le berger fidèle (1728)
RCT 25 - Cantate pour le jour de la Saint Louis (1740)
Operalar ve sahne eserleri
Muzikli Trajediler
RCT 43 - Hippolyte et Aricie (1733; revizyon 1742)
RCT 32 - Castor et Pollux (1737; revizyon 1754)
RCT 35 - Dardanus (1739; revizyon 1744 ve 1760), Notalar
RCT 62 - Zoroastre (1749; revizyon 1756, II., III. ve V. perdeler icin yeni muzik)
RCT 31 - Les Boréades veya Abaris (sahnelenmedi; 1763de prova edildi)
Baleli Operalar
RCT 44 - Les Indes galantes (1735; revizyon 1736)
RCT 41 - Les fêtes d'Hébé veya les Talens Lyriques (1739)
RCT 39 - Les fêtes de Polymnie (1745)
RCT 59 - Le temple de la gloire (1745; revizyon 1746)
RCT 38 - Les fêtes de l'Hymen et de l'Amour veya Les Dieux d'Egypte (1747)
RCT 58 - Les surprises de l'Amour (1748; revizyon 1757)
Pastoral kahramanli eserler
RCT 60 - Zaïs (1748)
RCT 49 - Naïs (1749)
RCT 29 - Acante et Céphise veyaLa sympathie (1751)
RCT 34 - Daphnis et Eglé (1753)
Lirik Komediler
RCT 53 - Platée veya Junon jalouse (1745), Notalar
RCT 51 - Les Paladins veya Le Vénitien (1760)
Komedi Bale
RCT 54 - La princesse de Navarre (1744)
Baleler
RCT 33 - Les courses de Tempé (1734)
RCT 40 - Les fêtes de Ramire (1745)
RCT 52 - Pigmalion (1748)
RCT 42 - La guirlande veya Les fleurs enchantées (1751)
RCT 57 - Les sibarites veya Sibaris (1753)
RCT 48 - La naissance d'Osiris veya La Fête Pamilie (1754)
RCT 30 - Anacréon (1754) (1754)
RCT 58 - Anacréon (1757) (Bir onceki eserden tumuyle degisik, 1757, Les surprises de l'Amour icin Entrée)
RCT 61 - Zéphire (bilinmeyen tarihli)
RCT 50 - Nélée et Myrthis (bilinmeyen tarihli)
RCT 45 - Io (bitmemis, bilinmeyen tarihli)
Kayip eserleri
RCT 56 - Samson (muzikli trajedi') (1734de kismen temsil edildi)
RCT 46 - Linus (muzikli trajedi) (1752, notalar bir provadan sonra calindi)
RCT 47 - Lysis et Délie (pastoral) (6 Kasim 1753 de temsil icin hazilandi)
Opera Komik icin ek muzik
Notalari kaybolmustur.
RCT 36 - L'endriague (3 perde, 1723)
RCT 37 - L'enrôlement d'Arlequin (1 perde, 1726)
RCT 55 - La robe de dissension veya Le faux prodige (i2 perde, 1726)
RCT 55bis - La rose eya Les jardins de l'Hymen (prolog ve 1 perde, 1744)
Yazili teorik eserleri
Traité de l’harmonie réduite à ses principes naturels (Paris, 1722)
Nouveau système de musique théorique (Paris, 1726)
Dissertation sur les différents méthodes d'accompagnement pour le clavecin, ou pour l'orgue (Paris, 1732)
Génération harmonique, ou Traité de musique théorique et pratique (Paris, 1737)
Mémoire où l'on expose les fondemens du Système de musique théorique et pratique de M. Rameau (1749)
Démonstration du principe de l'harmonie (Paris, 1750)
Nouvelles réflexions de M. Rameau sur sa 'Démonstration du principe de l'harmonie' (Paris, 1752)
Observations sur notre instinct pour la musique (Paris, 1754)
Erreurs sur la musique dans l'Encyclopédie (Paris, 1755)
Suite des erreurs sur la musique dans l'Encyclopédie (Paris, 1756)
Reponse de M. Rameau à MM. les editeurs de l'Encyclopédie sur leur dernier Avertissement (Paris, 1757)
Nouvelles réflexions sur le principe sonore (1758-9)
Code de musique pratique, ou Méthodes pour apprendre la musique...avec des nouvelles réflexions sur le principe sonore (Paris, 1760)
Lettre à M. Alembert sur ses opinions en musique (Paris, 1760)
Origine des sciences, suivie d'un controverse sur le même sujet (Paris, 1762)
