Kalsiyum ve Yararları
Kalsiyum kemiklerimizin oluşumunu ve sağlamlığını sağlayan vücudumuz için zorunlu minerallerden biridir. Tüm vücut ağırlığımızın % 1,5 - 2,0 sini oluşturur.Bu kalsiyumun % 98 i kemiklerimizde, % 1 i dişlerimizde, diğer % 1 i ise kan dolaşımı ve yumuşak dokularda bulunmakta ve bu %1 lik kısım hayati rol oynamaktadır. Çünkü bu küçük miktarlardaki kalsiyum azaldığında vücut kasları düzgün olarak kasılamaz, kan pıhtılaşamaz ve sinir iletimi düzgün olarak yapılamaz. Bu kalsiyum düzeyi diyetle dışarıdan alınarak veya kemikteki kalsiyum kullanılarak vücut tarafından dengelenmeye çalışılır.
Kalsiyum dengesi özellikle kalp fonksiyonları için önemlidir. Normal kan kalsiyum düzeyi % 10 mg dır. Bunun 5,5 mg ı Ca++ iyonu şeklinde, 4 mg ı taşıyıcı protein şeklinde, 0,5 mg ı da fosfat ve sitratlarla kombine şekildedir.
D vitamini kalsiyum ve fosforun sindirim sisteminden emilmesine yardımcı olur. Diyetle yeterince kalsiyum alınmaması durumunda vücut otomatik olarak kemiklerde depolanan kalsiyumu kullanmaya başlar ve bu uzun yıllar boyunca sürer, eksilen kalsiyum yerine konmazsa kemikler güçsüzleşir ve kolay kırılır bir hal alırlar. Bu osteoporoz adlı kemik hastalığını oluşturur.
Kalsiyum emiliminde, metabolizmasında ve fonksiyonlarında birçok besin, D vitamini ve bazı hormonlar rol oynamaktadır.Kemik gelişiminde kalsiyum gibi fosfor da rol oynayan bir mineraldir. Kemiklerdeki kalsiyum fosfor oranı 2,5/1 civarındadır.
Kalsiyum magnezyumla birlikte kalp ve diğer kasların kasılmasında, sinir iletisinin sağlanmasında düzenleyici rol oynar.
Günlük Kalsiyum İhtiyacı
0-6 ay bebek 360 mg
6 ay - 1 yaş 540 mg
1 - 10 yaş 800 mg
11 - 18 yaş 1000 mg
Erişkin kadın - erkek 800 mg
Hamile kadın 1200 mg
Emziren kadın 1200 mg
Menapozdaki kadın (östrojen almayan) 1200 mg
Kalsiyum emilimini arttıran faktörler:
* Büyüme, hamilelik, emzirme gibi doğal ihtiyaç artışı
* Vitamin D
* Sütteki laktoz
* Hidroklorik asit, sitrik asit, askorbik asid (vitamin C)
* Egzersiz
* Fosfor dengesi
Kalsiyum emilimini azaltan faktörler:
* D vitamini eksikliği
* Mide barsak sistemi hastalıkları
* Düşük mide asidi
* Stres
* Hareketsizlik
* Çok yüksek oranda protein ve yağ alımı
* Ispanak, pazı, pancar, kakao gibi ogzalik asitli yiyecekler.
* Yüksek fosfor alımı.
Kalsiyum içeren yiyecekler:
En iyi kalsiyum kaynağı süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleridir. Yeşil yapraklı sebzeler de iyi birer kalsiyum kaynağıdırlar ancak ıspanak gibi yüksek ogzalik asid içerenlerinde kalsiyum emilimi azalmıştır. Karnıbahar, brokoli, kurubaklagiller, kurutulmuş meyveler, susam, fındık, pekmez kalsiyum içeriği yüksek gıdalardandır. Limon, portakal, çilek, yumurta gibi besinlerde orta derecede, etler ve diğer taze sebze ve meyvelerde ise daha az derecede kalsiyum bulunmaktadır.
İstenmeyen Etkiler:
Kalsiyum içeren ilaçların kullanımı ile bazen kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi şikayetler oluşabilmektedir. Süt ve süt ürünleri ile birlikte yüksek miktarda kalsiyum alındığında süt alkali sendromu adlı bir tablo ortaya çıkabilmektedir. hiperparatiroidi ve kronik böbrek hastalığı olanlar kalsiyum içeren ilaçları almadan önce mutlaka doktorlarına danışmalılardır.Böbrek taşı hikayesi olan hastaların kalsiyum içeren ilaçları kullanması ile taş oluşumu riski artabilir.
Kalsiyum kemiklerimizin oluşumunu ve sağlamlığını sağlayan vücudumuz için zorunlu minerallerden biridir. Tüm vücut ağırlığımızın % 1,5 - 2,0 sini oluşturur.Bu kalsiyumun % 98 i kemiklerimizde, % 1 i dişlerimizde, diğer % 1 i ise kan dolaşımı ve yumuşak dokularda bulunmakta ve bu %1 lik kısım hayati rol oynamaktadır. Çünkü bu küçük miktarlardaki kalsiyum azaldığında vücut kasları düzgün olarak kasılamaz, kan pıhtılaşamaz ve sinir iletimi düzgün olarak yapılamaz. Bu kalsiyum düzeyi diyetle dışarıdan alınarak veya kemikteki kalsiyum kullanılarak vücut tarafından dengelenmeye çalışılır.
Kalsiyum dengesi özellikle kalp fonksiyonları için önemlidir. Normal kan kalsiyum düzeyi % 10 mg dır. Bunun 5,5 mg ı Ca++ iyonu şeklinde, 4 mg ı taşıyıcı protein şeklinde, 0,5 mg ı da fosfat ve sitratlarla kombine şekildedir.
D vitamini kalsiyum ve fosforun sindirim sisteminden emilmesine yardımcı olur. Diyetle yeterince kalsiyum alınmaması durumunda vücut otomatik olarak kemiklerde depolanan kalsiyumu kullanmaya başlar ve bu uzun yıllar boyunca sürer, eksilen kalsiyum yerine konmazsa kemikler güçsüzleşir ve kolay kırılır bir hal alırlar. Bu osteoporoz adlı kemik hastalığını oluşturur.
Kalsiyum emiliminde, metabolizmasında ve fonksiyonlarında birçok besin, D vitamini ve bazı hormonlar rol oynamaktadır.Kemik gelişiminde kalsiyum gibi fosfor da rol oynayan bir mineraldir. Kemiklerdeki kalsiyum fosfor oranı 2,5/1 civarındadır.
Kalsiyum magnezyumla birlikte kalp ve diğer kasların kasılmasında, sinir iletisinin sağlanmasında düzenleyici rol oynar.
Günlük Kalsiyum İhtiyacı
0-6 ay bebek 360 mg
6 ay - 1 yaş 540 mg
1 - 10 yaş 800 mg
11 - 18 yaş 1000 mg
Erişkin kadın - erkek 800 mg
Hamile kadın 1200 mg
Emziren kadın 1200 mg
Menapozdaki kadın (östrojen almayan) 1200 mg
Kalsiyum emilimini arttıran faktörler:
* Büyüme, hamilelik, emzirme gibi doğal ihtiyaç artışı
* Vitamin D
* Sütteki laktoz
* Hidroklorik asit, sitrik asit, askorbik asid (vitamin C)
* Egzersiz
* Fosfor dengesi
Kalsiyum emilimini azaltan faktörler:
* D vitamini eksikliği
* Mide barsak sistemi hastalıkları
* Düşük mide asidi
* Stres
* Hareketsizlik
* Çok yüksek oranda protein ve yağ alımı
* Ispanak, pazı, pancar, kakao gibi ogzalik asitli yiyecekler.
* Yüksek fosfor alımı.
Kalsiyum içeren yiyecekler:
En iyi kalsiyum kaynağı süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleridir. Yeşil yapraklı sebzeler de iyi birer kalsiyum kaynağıdırlar ancak ıspanak gibi yüksek ogzalik asid içerenlerinde kalsiyum emilimi azalmıştır. Karnıbahar, brokoli, kurubaklagiller, kurutulmuş meyveler, susam, fındık, pekmez kalsiyum içeriği yüksek gıdalardandır. Limon, portakal, çilek, yumurta gibi besinlerde orta derecede, etler ve diğer taze sebze ve meyvelerde ise daha az derecede kalsiyum bulunmaktadır.
İstenmeyen Etkiler:
Kalsiyum içeren ilaçların kullanımı ile bazen kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi şikayetler oluşabilmektedir. Süt ve süt ürünleri ile birlikte yüksek miktarda kalsiyum alındığında süt alkali sendromu adlı bir tablo ortaya çıkabilmektedir. hiperparatiroidi ve kronik böbrek hastalığı olanlar kalsiyum içeren ilaçları almadan önce mutlaka doktorlarına danışmalılardır.Böbrek taşı hikayesi olan hastaların kalsiyum içeren ilaçları kullanması ile taş oluşumu riski artabilir.
