Kaşıntı Neden Olur?

Kaşıntının tıp dilindeki adı ‘pruritus‘tur. Vücudun genelinde ya da belli bir bölgede hissedilebilir ve inatçı kaşıntılar sinir bozucu bir seviyeye ulaşabilir. Bazı durumlarda kaşıntıyla birlikte ciltte kızarıklık ya da kabartı gibi başka belirtiler de görülür. Egzama benzeri cilt hastalıkları, alerjik reaksiyonlar, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonu, bağırsak parazitleri, sistematik hastalıklar ya da hormonal değişimler kaşıntının başlıca nedenleri arasındadır. Bağışıklık sistemindeki anormallikler, böbrek, karaciğer ya da tiroid bezi hastalıkları, tüm vücutta genel bir kaşıntıya neden olabilir. İsilik ya da kurdeşen dökmek de bilinen kaşıntı sebepleridir.

Çoğu vak’ada kaşıntının altında yatan rahatsızlık tedavi edildiğinde, kaşıntı da son bulur. Bu arada soğuk suyla yıkanmak, cildi nemlendirmek, cildi kaşındıracak türde giysiler giymemek, parfümsüz cilt bakım ürünleri kullanmak, kaşınan bölgeye kalamin losyonu sürmek veya soğuk kompres yapmak, biraz rahatlama sağlayabilir. Ayrıca antihistaminik ya da steroidli kremleri gibi, kaşıntı tedavisi için kullanılan ilaçların da faydası dokunabilir.

Alerji

Alerji nedeniyle oluşan kaşıntılardan genellikle, cildin temas ettiği bazı maddelere karşı tepki vermesi anlamına gelen ‘alerjik temas egzaması‘ sorumludur. Nikel takılar, dikenli bitkiler, kumaş boyası, lastik eldivenler ya da sabun, parfüm gibi kozmetik ürünlerin içindeki kimyasallar alerjiyi tetikleyebilir. Alerjenlere karşı harekete geçen bağışıklık sistemi nedeniyle yanma hissinin eşlik ettiği bir kaşıntı başlar.

Astım, egzama ya da saman nezlesine yatkınlığı olan kişilerde alerjik temas egzaması daha kolay gelişir. Tedavi için ilk önce cildin nelere tepki verdiği tespit edilmelidir. Cildi nemli tutmak ve anti-alerjik kozmetik ürünler kullanmak rahatlama sağlayacaktır.

Kuru Cilt

Ciltte sadece kaşıntı varsa ve bu belirtiye döküntü benzeri başka bir anormallik eşlik etmiyorsa, bu durumda genellikle cilt kuruluğundan şüphelenilir. Aslında ilerleyen yaşla birlikte cildin kuruması normaldir fakat kaşıntı işin içine girdiğinde, dış koşullar da etki ediyor olabilir. Havada nem oranının düşük olması, uzun süre klimaya maruz kalmak, merkezi ısıtma, klorlu su ya da çok fazla banyo yapmak gibi nedenlerden dolayı cilt kurumuş ve kaşıntı yapıyor olabilir. Bolca nemlendirici kullanmayı ihmal etmemek, iyi gelebilir.

Güneş Işınları

Güneş altında sadece 15 dakika klamak bile bağışıklık sisteminizin harekete geçmesi için yeterli olablir. Güneşe ilk çıkmanızdan sonra bir gün içerisinde ilk belirtileri görebilirsiniz. Özellikle göğüs ve kollarda küçük, kırmızı noktalar ve beraberinde kaşıntı, güneşe alerjik tepki verdiğiniz anlamına gelir. Oldukça yaygın görülen bir durumdur ve güneşe çıkarken dikkatli olmak en iyi çaredir.

Güneş alerjisi dışında, güneş yanıkları da cildin kızarmasına ve kaşınmasına neden olur.

Cilt Hastalıkları ve Enfeksiyonlar

Egzama, kepek, mantar, uyuz, sedef hastalığı, bit, kurdeşen, suçiçeği gibi pek çok cilt hastalığının belirtileri arasında kaşıntı da yer alır. Cilt hastalıkları nedeniyle meydana gelen kaşıntılarda, kaşıntı belli alanları etkiler ve kaşınan yerlerde kırmızı lekeler, deri tahrişi, pullanma ya da kabartılar görülebilir.

Kaşıntıyla birlikte deride bu tip anormallikler gördüğünüzde, mutlaka bir doktora görünerek rahatsızlığınızın ne olduğunu öğrenmek ilk adım olmalıdır. Cilt hastalığı için uygulanacak tedavi kaşıntıya da giderecektir.

Kurdeşen

Alerjenlere karşı vücut tarafından üretilen histamin adlı kimyasal, cilt hücreleri tarafından çok fazla salgılandığında kurdeşen ortaya çıkar. Ciltte beyaz ya da kırmızı, yaklaşık 1 cm büyüklüğünde kabarcıklar meydana gelir ve kaşıntı yapar. Akut ve kronik olmak üzere iki tür kurdeşene rastlanır.

Akut kurdeşen grip, soğuk algınlığı, böcek ısırığı ya da domates, ton balığı, muz benzeri bazı yiyeceklerdeki kimyasalların dokunması yüzünden oluşabilir.

Kronik kurdeşen ise 6 haftadan uzun sürer ve bağışıklı sistemindeki antikorların vücuda saldırıp histamin salgılanmasına yol açmasıyla meydana gelir. Alkol, stres ve yüksek tansiyon durumu kötüleştirecektir.

Menopoz

Hormonal değişimler sanki üzerinizde karıncılar dolaşıyormuş gibi, vücutta genel bir kaşıntıya neden olabilir. Bunun nedeniyle ilgili teorilerden biri, dalgalanan hormon seviyelerinin ciltteki sinir uçlarını etkilediği yönündedir. Beslenmenizde Omega-3 yağ asitlerini içeren gıdaları azaltmanız, bol su içerek ve nemlendirerek cildin kurumasını önlemeniz, stresten, güneş ışınlarından, sigaradan uzak durmanız ve uykunuzu almaya özen göstermeniz bu kaşıntıları dindirmede yardımcı olabilir.

Hamilelik

Bazı kadınlar hamilelik döneminde ortaya çıkan bir kaşıntı problemi yaşarlar. Özellikle karın, uyluklar, göğüs ve kollarda kaşıntı olur. Hamilelik ayrıca, egzama benzeri kaşıntıya neden olan cilt sorunlarını da tetikleyebilir. Hamilelikteki kaşıntılar genellikle doğumun ardından son bulur.

İlaçlar


Penisilin, ağrı kesiciler, mantar ilaçları, aspirin ya da antibiyotik gibi bazı ilaçlar kaşıntıya ve döküntüye neden olabilir. İlaçlar vücuda giren yabancı kimyasal maddeler olduğundan, vücut birkaç saat içinde alerjik bir tepkiyle yanıt verebilir. Bu durumda en iyi çare, doktorunuzla konuşarak ilacı değiştirmenizin mümkün olup olmadığını sormak olacaktır.

İç Hastalıkları

Karaciğer rahatsızlıkları, tiroid bezinin az ya da çok çalışması, Çölyak hastalığı, kronik böbrek hastalıkları, anemi (demir eksikliği), Hodgkin hastalığı (Hoçkin lenfoma) belirtileri arasında kaşıntıya da rastlanabilir. Bu tip hastalıklar söz konusu olduğunda kaşıntı genellikle bütün vücudu etkiler ve bölgesel değildir. Kaşımaktan dolayı tahriş olan yerler dışında, cilt normal görünür. Kaşıntıyla birlikte vücudun genelindeki diğer anormallikler de dikkate alınarak, bir doktora görünülmesi yerinde olur. Kaşıntının nedeni hakkında hiçbir tahmin yürütülemiyorsa, yine doktora başvurmak gerekir.