Kedilerde Böbrek Yetmezliği
Böbreklerde vücuttaki işe yaramaz ya da zararlı maddelerin atılımını ve vücudun elektrolit dengesini sağlayan nefronlar bulunur. Bu nefronların işlevlerini yitirmesi, elektrolit dengesinin bozulmasına ve zararlı maddelerin vücutta birikmesine yol açar ve böbreklerin filtreleyemediği atık maddeler nedeniyle vücut zehirlenmeye başlar. Böbrek harabiyetine bağlı olarak elektrolit dengesizliği, anemi ve yüksek tansiyon sorunları da ortaya çıkabilir.
Böbrekler vücutta başlıca dört görevi yerine getirirler:
* Vücuttaki zararlı/gereksiz maddelerin atılımını sağlamak (örneğin üre ve kreatinin),
* Elektrolit dengesini, yani potasyum, kalsiyum, fosfor, sodyum dengesini sağlamak,
* Kemik iliğinin alyuvar üretmesini sağlayan eritropoyetini üretmek,
* Kan basıncını kontrol eden bir enzim olan renini üretmek.
Kronik ve Akut Böbrek Yetmezliği
Böbrek yetmezliği kronik ya da akut olabilir. Kronik böbrek yetmezliği geriye dönüşü olmayan bir böbrek harabiyetidir. Kediler böbrek yetmezliğinin ilk safhalarında belirgin bir semptom göstermediklerinden, hastalık çoğunlukla ancak ileri safhalarda, böbreklerin % 70'i işlevini yerine getiremez hale geldiğinde fark edilir. Bu nedenle ansızın ortaya çıkmış gibi görünen semptomların altında çoğu zaman ilerlemiş kronik böbrek yetmezliği yatar. Akut böbrek yetmezliğinin başlıca nedenleri idrar yollarında tıkanıklık, enfeksiyon, travma ya da zehirlenmedir (en sık rastlanan, antifrizlerde bulunan etilen glikol zehirlenmesidir). Akut böbrek yetmezliği son derece ciddi bir durumdur ve derhal veteriner hekim müdahalesi sağlanmadığı takdirde ölümle sonuçlanabilir. Zamanında teşhis ve yoğun tedaviyle akut böbrek yetmezliğini yenmek ve böbreklerin normal işlevlerine dönmelerini sağlamak mümkündür.
Yaşa Bağlı Böbrek Harabiyeti
Kronik böbrek yetmezliği ileri yaştaki kedilerin ölüm nedenleri arasında ilk sıralardadır. Eğer kediniz yedi yaş veya üzerindeyse, her yıl böbrek fonksiyonlarının normal olup olmadığını anlamaya yarayan kan ve idrar tahlillerini yaptırmalı ve kan basıncını ölçtürmelisiniz. Erken teşhis, uygun bir beslenme biçimi ve yeterli su tüketimi ile böbrek yetmezliği olan bir kedi uzun süre mutlu ve hareketli bir yaşam sürebilir.
Kronik Böbrek Yetmezliğinin Nedenleri
Kronik böbrek yetmezliğine yol açan faktörler arasında yaş, kalıtım, çevre koşulları ve enfeksiyonlar sayılabilir. Son yıllarda yüksek tansiyon, düşük potasyum seviyesi, asitlendirici madde içeren mamalarla beslenme ve diş-dişeti hastalıklarının da kronik böbrek yetmezliğinde rol oynadığı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar bazı kedi cinslerinin (Maine Coon, Habeş kedisi, Siyam, Russian Blue, Birmanya ve Balinese) kronik böbrek yetmezliğine daha yatkın olduğunu göstermiştir. Kronik böbrek yetmezliği her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, ileri yaşlarda daha sık görülür. Kronik böbrek yetmezliğinin tek bir nedeni olmadığı için, korunma amaçlı bir yöntem de önermek mümkün değildir. Yine de istatistiksel araştırmalar bu yönde yararlı olabilecek bazı bilgiler sunmaktadır.
Kronik Böbrek Yetmezliği Belirtileri
Kronik böbrek yetmezliği tanısı ancak klinik testler sonucunda konulabilir. Bununla birlikte, hastalığa işaret eden bazı semptomlar görüldüğü takdirde derhal veteriner hekime başvurulmalı ve gerekli testlerin yapılması sağlanmalıdır. En sık görülen belirtiler aşırı su tüketimi ve çok sık ve bol miktarda idrar yapmadır. Hastalık ilerledikçe bu belirtilere iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, kilo kaybı, tüylerde matlaşma ve aşırı tüy dökme eşlik eder. Böbrek kapasitesinin % 30'u hayati fonksiyonların yerine getirilmesi için yeterli olduğundan, hastalık çoğunlukla böbrek harabiyeti %70lere vardığında fark edilir. Bu nedenle ilk belirtiler gözlemlendiği anda veteriner hekime başvurmak ve tedaviye başlamak hayati önem taşır.
Teşhis ve Bakım
Kronik böbrek yetmezliğiyle benzer belirtiler gösteren pek çok başka hastalık olduğu için hastalığın teşhis edilebilmesinin tek yolu gerekli testlerin yapılmasıdır. Kronik böbrek yetmezliğini geriye döndürmek ya da tamamen iyileştirmek olanaksız olsa da, böbreklerdeki çalışır durumda olan nefronların üzerindeki yükü hafifletmeye yönelik tedavilerle hasta ömrü önemli ölçüde uzatılabilir. Erken teşhis ve doğru tedavi (uygun bir beslenme biçimi bu tedaviye eşlik etmelidir) böbrek yetmezliği olan bir kedinin ömrünü uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmek açısından son derece önemlidir
Böbreklerde vücuttaki işe yaramaz ya da zararlı maddelerin atılımını ve vücudun elektrolit dengesini sağlayan nefronlar bulunur. Bu nefronların işlevlerini yitirmesi, elektrolit dengesinin bozulmasına ve zararlı maddelerin vücutta birikmesine yol açar ve böbreklerin filtreleyemediği atık maddeler nedeniyle vücut zehirlenmeye başlar. Böbrek harabiyetine bağlı olarak elektrolit dengesizliği, anemi ve yüksek tansiyon sorunları da ortaya çıkabilir.
Böbrekler vücutta başlıca dört görevi yerine getirirler:
* Vücuttaki zararlı/gereksiz maddelerin atılımını sağlamak (örneğin üre ve kreatinin),
* Elektrolit dengesini, yani potasyum, kalsiyum, fosfor, sodyum dengesini sağlamak,
* Kemik iliğinin alyuvar üretmesini sağlayan eritropoyetini üretmek,
* Kan basıncını kontrol eden bir enzim olan renini üretmek.
Kronik ve Akut Böbrek Yetmezliği
Böbrek yetmezliği kronik ya da akut olabilir. Kronik böbrek yetmezliği geriye dönüşü olmayan bir böbrek harabiyetidir. Kediler böbrek yetmezliğinin ilk safhalarında belirgin bir semptom göstermediklerinden, hastalık çoğunlukla ancak ileri safhalarda, böbreklerin % 70'i işlevini yerine getiremez hale geldiğinde fark edilir. Bu nedenle ansızın ortaya çıkmış gibi görünen semptomların altında çoğu zaman ilerlemiş kronik böbrek yetmezliği yatar. Akut böbrek yetmezliğinin başlıca nedenleri idrar yollarında tıkanıklık, enfeksiyon, travma ya da zehirlenmedir (en sık rastlanan, antifrizlerde bulunan etilen glikol zehirlenmesidir). Akut böbrek yetmezliği son derece ciddi bir durumdur ve derhal veteriner hekim müdahalesi sağlanmadığı takdirde ölümle sonuçlanabilir. Zamanında teşhis ve yoğun tedaviyle akut böbrek yetmezliğini yenmek ve böbreklerin normal işlevlerine dönmelerini sağlamak mümkündür.
Yaşa Bağlı Böbrek Harabiyeti
Kronik böbrek yetmezliği ileri yaştaki kedilerin ölüm nedenleri arasında ilk sıralardadır. Eğer kediniz yedi yaş veya üzerindeyse, her yıl böbrek fonksiyonlarının normal olup olmadığını anlamaya yarayan kan ve idrar tahlillerini yaptırmalı ve kan basıncını ölçtürmelisiniz. Erken teşhis, uygun bir beslenme biçimi ve yeterli su tüketimi ile böbrek yetmezliği olan bir kedi uzun süre mutlu ve hareketli bir yaşam sürebilir.
Kronik Böbrek Yetmezliğinin Nedenleri
Kronik böbrek yetmezliğine yol açan faktörler arasında yaş, kalıtım, çevre koşulları ve enfeksiyonlar sayılabilir. Son yıllarda yüksek tansiyon, düşük potasyum seviyesi, asitlendirici madde içeren mamalarla beslenme ve diş-dişeti hastalıklarının da kronik böbrek yetmezliğinde rol oynadığı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar bazı kedi cinslerinin (Maine Coon, Habeş kedisi, Siyam, Russian Blue, Birmanya ve Balinese) kronik böbrek yetmezliğine daha yatkın olduğunu göstermiştir. Kronik böbrek yetmezliği her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, ileri yaşlarda daha sık görülür. Kronik böbrek yetmezliğinin tek bir nedeni olmadığı için, korunma amaçlı bir yöntem de önermek mümkün değildir. Yine de istatistiksel araştırmalar bu yönde yararlı olabilecek bazı bilgiler sunmaktadır.
Kronik Böbrek Yetmezliği Belirtileri
Kronik böbrek yetmezliği tanısı ancak klinik testler sonucunda konulabilir. Bununla birlikte, hastalığa işaret eden bazı semptomlar görüldüğü takdirde derhal veteriner hekime başvurulmalı ve gerekli testlerin yapılması sağlanmalıdır. En sık görülen belirtiler aşırı su tüketimi ve çok sık ve bol miktarda idrar yapmadır. Hastalık ilerledikçe bu belirtilere iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, kilo kaybı, tüylerde matlaşma ve aşırı tüy dökme eşlik eder. Böbrek kapasitesinin % 30'u hayati fonksiyonların yerine getirilmesi için yeterli olduğundan, hastalık çoğunlukla böbrek harabiyeti %70lere vardığında fark edilir. Bu nedenle ilk belirtiler gözlemlendiği anda veteriner hekime başvurmak ve tedaviye başlamak hayati önem taşır.
Teşhis ve Bakım
Kronik böbrek yetmezliğiyle benzer belirtiler gösteren pek çok başka hastalık olduğu için hastalığın teşhis edilebilmesinin tek yolu gerekli testlerin yapılmasıdır. Kronik böbrek yetmezliğini geriye döndürmek ya da tamamen iyileştirmek olanaksız olsa da, böbreklerdeki çalışır durumda olan nefronların üzerindeki yükü hafifletmeye yönelik tedavilerle hasta ömrü önemli ölçüde uzatılabilir. Erken teşhis ve doğru tedavi (uygun bir beslenme biçimi bu tedaviye eşlik etmelidir) böbrek yetmezliği olan bir kedinin ömrünü uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmek açısından son derece önemlidir
