Kendini İfade Etme Rehberi

Bazı insanlar içe dönük, bazılarıysa dışa dönük bir kişiliğe sahiptir. Bazıları mümkün olduğunca az ve öz insandan oluşan bir sosyal çevreyi tercih eder, kimi insanlar ise kalabalık gruplarda vakit geçirmekten hoşlanır. Her insanın kişiliği, huyları, hassasiyetleri, beklentileri, hayalleri ve hedefleri bir diğerinden farklıdır. Farklı insanların içinde bulunduğu bu sonsuz yelpaze, birbirinden çok farklı iletişimleri ve diyalogları da ortaya çıkarır. Çünkü her insanın hayatta izlediği yol, kendini ifade etmek için kullandığı sözcükler ve tarz bir diğerinden farklıdır.
Hal böyleyken kendini ifade edememek birçok insanın yaşamını doğrudan etkileyen bir soruna dönüşür. Kendini anlatamamak ve duygularını ya da düşüncelerini karşısındaki insanlara ifade edememek gibi problemler yaşayan insanlar, gitgide içlerine kapanabilir ya da kendilerinde bir sorun aramaya başlayabilir. Oysa kendini ifade etme yolları, tıpkı insanların kişilikleri gibi sonsuz ve sınırsızdır. Siz de “Kendimi ifade edemiyorum!” diye düşünüyorsanız, aşağıda yer alan ipuçlarına göz atabilirsiniz. Gelin beraberce inceleyelim: Kendini ifade etme becerisi nasıl kazanılır?

Duygularınızın Temelini Araştırın​

Kendini ifade etmek için yapılması gerekenler listesindeki ilk maddeye, öncelikle kendi hissettiklerinizi ve düşündüklerinizi doğru şekilde analiz etmeyi yazabilirsiniz. Çünkü kendinizi karşınızdaki insanlara dilediğiniz gibi ifade edebilmeniz için öncelikle kendinizle iletişiminizin güçlü olması gerekir. Bir düşünün: Çok sinirli ya da mutsuz hissettiğiniz bir anda duygularınızın hangi nedene bağlı olduğunu tanımlamakta güçlük çektiğiniz oldu mu? Böyle bir durumda, sizi kızdıran ya da üzen unsurları karşınızdaki insana açıklamakta zorlanmanız oldukça doğal. Çünkü aslında yaşadığınız duyguların nedenini siz de bilmiyorsunuz. Kendinizi ifade etmeden önce yaşadığınız hislerin temeline inmek kendinizi çok daha iyi anlatabilmenizi sağlayabilir.

Duygusal Kelime Haznenizi Geliştirin​

Kendini dinlemek, iletişim becerisi kazanmak için yapılması gereken ilk eylemdir. Ancak kendinizi kendinize yeterince doğru ifade ettiğiniz halde, halen karşınızdaki insanlarla iletişim kurmakta zorlanıyor olabilirsiniz. Bu sorunun nedeni, doğru kelimeleri seçememeniz ya da belleğinizde yaşadığınız hisleri karşılayabilecek bir sözcük bulamamanız da olabilir. Kendini ifade etme teknikleri başlığı altında değerlendirilebilecek tüm iletişim ipuçları, geniş bir kelime haznesi edinmeyi temel alır. Kelimelere ve ana dilinize ne kadar hakim olursanız, kendinizi o kadar detaylı ve açık bir şekilde ifade edebilirsiniz.
Kitap okumak, insanlarla daha çok diyalog kurmak, kendinizi dinleyerek zihninizin derinliklerini keşfetmek, film izlemek, müzik dinlemek… Gündelik hayatın olağan akışında yaptığınız birçok eylem, kelime haznenizi genişletmenize yardımcı olur. Kendinizi çok daha doğru ve kolay bir şekilde ifade etmek için duygusal kelime haznenizi de zenginleştirmeye odaklanmalısınız. Örneğin sizi üzen bir durum karşısında yalnızca üzgün olduğunuzu belirtmek yerine, yaşadığınız hissi temellendirebilen ve detaylandırabilen kelimeler seçmeniz iletişim becerinizi de büyük ölçüde kuvvetlendirir.

Ben Dili”ni Tercih Edin​

Çevrenizdeki insanlarla iletişim kurmakta ve kendinizi ifade etmekte zorlanmanızın bir diğer nedeni, kullandığınız dil ve üslup olabilir. Dilerseniz bir örnek verelim: En yakın arkadaşınızın her zor durumunda yanında olduğunuz halde, siz bir sorun yaşadığınızda ondan yeterli ölçüde ilgi göremediğiniz için çok kırıldınız. Kırgınlığınızı ona anlatabilmek için hangi cümleyi seçerdiniz? “Sen beni yeterince önemsemiyorsun, ben her ihtiyaç duyduğunda yanında olduğum halde sen bana aynı ölçüde ilgi ve sevgi göstermiyorsun” demek mi istersiniz? Yoksa “Sana ihtiyaç duyduğum bir anda senden destek göremedim ve bu durum beni çok kırdı, yanımda olsaydın içinde bulunduğum durumu çok daha kolay bir şekilde atlatabilirdim” demeyi mi tercih edersiniz?
Örnek verdiğimiz ilk cümle, iletişimde “sen dili” kullanılarak kuruldu. İkinci cümle ise, “ben dili” kullanılarak… “Sen dili” kullanarak kurduğunuz cümlelerde, karşınızdaki insan hakkında yargılarda bulunur ve kendi duygularınızı ifade etmek yerine onun davranışlarını tanımlarsınız. “Ben dili” kullanarak kurduğunuz cümleler ise doğrudan sizin duygularınızı ve hissettiklerinizi anlatır.
Karşınızdaki insanı yargılamak ya da onun davranışlarını anlamlandırmaya çalışmak, kendinizi ifade etme amacınızın önüne geçer ve yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebilir. Yalnızca kendi hislerinizi açıkladığınız cümlelerde ise karşınızdaki kişiye kendini anlatma şansı tanır, böylelikle çok daha doğru bir iletişim kurabilirsiniz. Bu nedenle iletişiminizde “ben dili” kullanmaya özen gösterebilir, kendinizi çok daha iyi ve doğru şekilde ifade edebilirsiniz.

Açık Konuşmaktan Kaçınmayın​

Kendinizi ifade etmek istediğiniz bir konu ya da durum hakkında duygularınızı içinize atmak, sineye çekmek ve açık konuşmaktan kaçınmak; gitgide içinize kapanmanıza neden olabilir. Elbette söylemek istediğiniz her şeyi doğru zamanda ve yerde söylemenizde fayda var. Ancak uygun ortam ve an oluştuğu halde duygularınızı içinize atmak, kendinizi ifade etmenizi giderek zorlaştırır. Çünkü açık konuşmadığınız sürece, duygularınız zihninizde iyice birbirine karışabilir. Uzun vadede, aslında ne hissettiğinizi ve neler söylemek istediğinizi siz bile belirlemekte zorlanabilirsiniz.
Bazen, size nasıl davranılması gerektiğini ya da karşınızdaki insanla nasıl bir iletişim kurmayı tercih ettiğinizi belirtmeniz gerekebilir. Diğer insanların size karşı olan kötü davranışlarını, hiçbir şekilde hoş görmek ya da sineye çekmek zorunda değilsiniz. Böyle bir durumla karşılaştığınızda, isteklerinizi karşınızdaki insana basit ve açık bir şekilde ifade etmeniz yeterlidir. Örneğin “Bana lütfen sesini yükseltme” ya da “Bu davranışından rahatsız oldum” demenizde hiçbir sakınca yok. Siz karşınızdaki insana açık olduğunuz ve ondan da aynı açıklıkta bir iletişim beklediğiniz sürece çok daha sağlıklı diyaloglar kurabilirsiniz.

Farklı İletişim Yollarını Deneyin​

Bir insanla doğru ve sağlıklı iletişim kurmak, kendinizi en iyi şekilde ifade etmek için ille de konuşmak zorunda değilsiniz. Aksine, konuşarak iletişim kurmakta bazı zamanlarda zorlandığınızı düşünüyorsanız farklı iletişim kanallarını denemek çok daha eğlenceli ve kolay bir yola dönüşebilir. Yazabilirsiniz, çizebilirsiniz; bir müzik aleti çalarak ya da yalnızca farklı bir giyim tarzı deneyerek bile duygularınızı karşınızdaki insana geçirebilirsiniz. Özellikle yazmak, yazmaya karşı hiçbir ilginiz ya da yeteneğiniz olduğunu düşünmeseniz bile iletişim kurmak için oldukça etkili bir yoldur.
Kendinizi konuşarak ifade etmekte zorlanıyor ya da doğru kelimeleri seçmeye çalışırken paniğe kapıldığınızı düşünüyorsanız yazmayı tercih edebilirsiniz. Çünkü siz elinizden kalemi bırakana kadar yazdığınız cümleler karşınızdaki insana ulaşmayacak. Haliyle metninizin üstünden dilediğiniz kadar geçebilir, doğru cümleleri bulmak için yeterince düşünebilir, karşınızdaki insanın bir çırpıda söylemek istediğiniz tüm sözleri öğrendikten sonra size yanıt vermesini sağlayabilirsiniz. Eğer duygularınızı anlamlandırmakta zorlanıyorsanız, yalnızca kendinizi daha iyi anlamak ve tanımak için de yazabilirsiniz. Her halükarda iletişim becerinizi kuvvetlendirebilir, daha keyifli ve verimli iletişim kurabilirsiniz.

İyi Bir Dinleyici Olun​

Son olarak, kendinizi en iyi şekilde ifade etmeniz için karşınızdaki insanların kendilerini ifade ediş şekillerini de dikkatle takip etmeniz gerektiğini söylemekte fayda var. Bu yöntem belki size ilk bakışta ilginç gelebilir, ancak diyalog kurduğunuz insanları gerçekten içten bir şekilde ve dikkatle dinlerseniz karşınızdaki kişilerin de size aynı özen ve içtenlikle yaklaşmasını sağlayabilirsiniz. Kurduğunuz samimiyet, kendinizi ifade etme becerinizi de olumlu anlamda etkiler. Tüm bu ipuçlarını göz önünde bulundurarak kendinizi çok daha iyi ifade edebilir, iletişim becerinizi güçlendirebilirsiniz.

Kendini daha iyi ifade etmek, hem kişisel ilişkilerimizi güçlendirmemiz hem de iş hayatımızda daha başarılı olmamız için oldukça önemli bir beceridir. İşte bu konuda size yardımcı olabilecek bazı öneriler:

Kisaca özetliyecek olursak

1. Duygularını Anla: Ne hissettiğini belirlemek ve bu duygulara uygun kelimeler bulmak, kendini ifade etmenin ilk adımıdır.
2. Değerlerini Belirle: Hayatındaki önceliklerin neler? Bu değerler, kararlarını ve iletişim şeklini etkiler.
3. Güçlü ve Zayıf Yanlarını Kabul Et: Herkesin güçlü ve zayıf yanları vardır. Kendini olduğu gibi kabul etmek, özgüvenini artırır.

İletişim Becerilerini Geliştir

"Ben" Dili Kullan: Suçlayıcı bir dil yerine "Ben" dili kullanmak, daha yapıcı bir iletişim sağlar. Örneğin, "Sen beni hiç anlamıyorsun" yerine "Ben şu konuda kendimi anlaşılamadığımı hissediyorum" demek daha etkilidir.

1. Aktif Dinleme: Karşındakini dikkatlice dinlemek, onun mesajını doğru anlamak için önemlidir.
2. Açık ve Net Ol: Ne demek istediğini net bir şekilde ifade et. Karmaşık cümlelerden kaçın.
3. Vücut Diline Dikkat Et: Göz teması kurmak, başını sallamak gibi beden dilin, söylediklerini destekler.
4. Empati Kur: Karşındakinin perspektifinden bakmaya çalışmak, daha iyi anlaşılmanı sağlar.

Özgüveni Artır

1. Kendi Başına Zaman Geçir: Kendini tanımak ve iç sesini dinlemek için yalnız kalmaya özen göster.
2. Yeni Şeyler Dene: Konfor alanından çıkmak, özgüvenini artırır.
3. Başarılarını Kutla: Küçük başarıları bile kutlamak, motivasyonunu artırır.
4. Pozitif Düşün: Kendine olumlu telkinlerde bulunmak, özgüvenini güçlendirir.

Pratik Yap

1. Günlük Tut: Düşüncelerini ve duygularını yazmak, kendini ifade etme becerini geliştirir.
2. Konuşma Gruplarına Katıl: Başkalarıyla konuşmak, iletişim becerilerini geliştirmenin en iyi yollarından biridir.
3. Ayna Karşısında Konuş: Konuşma yaparken nasıl göründüğünü ve seslendiğini gözlemlemek, kendine güvenini artırır.

Kelime Hazneni Genişlet: Yeni kelimeler öğrenmek, kendini daha iyi ifade etmeni sağlar.
Profesyonel Yardım Al: İhtiyaç duyarsan bir uzmandan destek alabilirsin.

Unutma: Kendini ifade etmek bir süreçtir. Sabırlı ol ve sürekli olarak kendini geliştirmeye çalış.​