Kentsel Alanda Yaşayan Yatay Ve Dikey Hareketliliği Etkileyen Faktörler Nelerdir
Tarihsel Düzlemde Kent Olgusu Insanoğlunun Yerleşik Hayata Geçmesiyle Birlikte Tartışma Konusu Olmuştur. Kent Kavramı, Her Toplumun Kendi Tecrübeleri Sonucunda, özelliklerine Uygun Olarak Oluştuğu Için Toplumdan Topluma Semantik Açıdan Farklılık Göstermektedir. Bununla Beraber Kent Kavramı Aynı Toplum Içerisinde Gelişimsel Niteliklere Bağlı Olarak Farklı Anlamlar Kazanmaktadır.
Kent Kavramının özellikle Sosyolojide önem Arz Eder Duruma Gelmesi Ile Birlikte, Kentsel Mekan Içinde Yaşanan Ilişkiler, Bireylerin Davranış örüntüleri Ve Kentte Yaşama Bilincine Sahip Olma Durumu Kentleşme Ve Kentlileşme Kavramları Literatüre Katılmıştır. Kentleşme, Genel Anlamda Kent Olma Niteliğine Atıfta Bulunurken, Kentlileşme Ise Bireylerin Kentte Yaşama Anlamında Bilişsel Düzeylerinin Altını çizmektedir.
Kentleşme Olgusunu Doğuran Ve Onun En Fazla Kullanılan Kavramlardan Biri Olmasını Sağlayan Etken, Sanayileşme Süreci Olarak Genel Kabul Görmektedir. özellikle Sanayi Devrimi Ile Birlikte Kentsel Mekanda Bulunan Fabrikalara Yapılan Akın Göç Olgusunu Da Kentleşmeyle Birlikte Anılır Duruma Getirmektedir. Hatta Bazı Durumlarda Kentleşmenin En Başat Faktörlerinden Biri Göç Olarak Görülmektedir. Göç Olgusunun Tartışılması Ile Birlikte Kentlerdeki Sorunlar Toplumbilimin Gündemini Oluşturmaya Başlamıştır. Kente Yerleşenlerin Uyum Problemleri, Beklentilerin Karşılanıp Karşılanmadığı, Kente Nüfuz Edebilme Konusunda Tampon Mekanizmalar, Hemşehri Dernekleri, çarpık Kentleşme Vb... Konular Göç Olgusunun Beraberinde Getirdiği Konu Ve Sorunlar Olarak Kendini Göstermiştir.
Göç Olgusu Bu Tür Sorunlarla Anılmakla Beraber Kendi Içinde Belli Tiplere De Ayrılmaktadır. Bir ülkeden Diğerine Yapılan Göçler Dış Göç; Bir Toplumun Kendi Içinde Yapılan Kalıcı Yer Değiştirmeler Iç Göç Olarak Nitelendirilmektedir. Aynı Zamanda Iç Göç Kavramı Da Kendi Içinde Kırdan Kente, Kentten Kıra Ve Kentten Kente Olarak Ayrılmaktadır. Bunun Yanında Mevsimlik Göçler Gibi Diğer Göç Türlerinden De Bahsedilmektedir.
Ancak Aynı Kent Içinde Bir Yerden Bir Yere Yapılan Geçiş Anlamında Kent Içi Hareketlilikten Pek Fazla Bahsedilmemektedir. Aslında Kent Içi Hareketlilik Kent Konusunda Ele Alınması Zorunlu Olgulardandır. çünkü Yukarıda Saydığımız Kente özgü Problemlerin çözümünde önemli Ayraçlardan Biri Kent Içi Hareketliliğin Niteliğini, Nicel Değerlerini Ve Doğrultusunu Incelemekten Geçmektedir. Aynı Zamanda Bireylerin Toplumsal Hareketlilik Parametrelerinin Analiz Edilmesi Kent Içi Hareketlilik Kavramının Araştırılmasıyla Mümkün Görünmektedir.
Bizde Araştırmamızın Ilk Bölümünde Genel Anlamda Kent, Kentleşme, Kentlileşme Gibi Kavramsal Açıklamalara; Sonra Kentleşmenin Doğuşu Ve Gelişimi Gibi Konulara, Daha Sonra Da Türkiye’de Bu Kavramların Ve Gelişmelerin Karşılıklarını Açıklamaya çalıştık. çalışmamızın Ikinci Bölümünde özel Anlamda Isparta’da Kent Ve Kentleşme Kavramlarını Açıklamaya çalıştık. üçüncü Bölümde Ise, Araştırmanın Istatistiksel Verilerinin Değerlendirmesi Yer Almaktadır.
Araştirmanin Konusu
Türk Toplumunda Kırsal Mekanlardan, Kentsel Alanlara Yapılan Yoğun Göç Hareketi, Kentleşme Kavramının önemini Arttırmaktadır. Kentleşme Olgusu, Kentsel Yaşam Biçiminin Vurgulanması, Kentle Ilgili, Bireylerin Sahip Olduğu Yaşam Deneyimleri De Belirli Bir Değere Sahiptir.
Toplumsal Sınıf örgüsü Içerisinde, Kentlerde Barınan Fertlerin, Bu Tabakalaşma Içerisinde Yatay Ya Da Dikey Hareketliliğe Maruz Kalması Da Bilinen Bir Realitedir. Açık Toplum Yapısında Bireyler Statü, Eğitim, Ekonomik Gelir Unsurlarından Herhangi Birini Arttıracak Bir Katmandan Diğerine Geçme Eğilimi, Hatta Isteği Içerisindedir.
Bu Yüzden çalışmamızın Konusu, Kentte Yaşayan Bireylerin Hem Gelir, Statü Gibi Kriterlerine Bağlı Olarak Dikey Hareketlilik, Hem De Belki Daha Yeni, Belki De Daha Ucuz Konutlarda Barınma Ya Da Işyerine Yakınlığa Bağlı Olarak Yatay Hareketlilik Meydana Gelebileceği Göz önünde Bulundurularak, Kent Içi Hareketlilik Olgusunu Ele Almaktadır.
Kent Içi Hareketlilik Olgusu, Kentleşme Kavramının Içerisinde Yer Alan Kentleşme Deneyimi Ya Da Kentle Olan Ilişkiler Konusu Ile De Bağlantılı Bulunduğundan Bu Konular Inceleme Alanımız Içerisinde Yer Almıştır.
araştirmanin Problemi
Araştırmamızın Temel Problemini şöyle Formüle Edebiliriz : “kentsel Alanda Yaşayan Yatay Ve Dikey Hareketliliği Etkileyen Faktörler Nelerdir? Kent Içi Hareketlilik Bireylerin Sosyo – Ekonomik Konumlarında Ne Gibi Etkiler Yapmaktadır? ”
Alt Problemler
1- Kent Dışından Göç Edenler Kent Içi Hareketliliği Nasıl Etkiler?
2- Dış Göç Sonucu Kente Gelenler Kent Içi Hareketlilikten Nasıl Etkilenirler?
3- Kent Içi Hareketlilik Mesleki Farklılaşmaya Etki Eder Mi?
4- Kent Içi Hareketlilik Ekonomik Faktörlerden Etkilenir Mi?
5- Kent Içi Hareketlilik Eğitime Olan Bakış Açısını Etkiler Mi?
6- Kent Içi Hareketlilik Sonucunda Farklı Konut Tiplerinde Yaşayanların Kente Bakışları Arasında Ilişki Var Mıdır?
7- Bireylerin Mülkiyet Türü Ile Kültürel Etkinlikler Arasında Bağlantı Var Mıdır?
8- Kent Içi Hareketliliğe Bağlı Olarak Farklı Mülkiyet Tipleri Ile Barınanların Sağlık Sorunlarının çözümünde Bir Bağlantı Var Mıdır?
9- Kent Içi Hareketlilik Ile Akrabalık Ilişkileri Arasında Bir Bağlantı Var Mıdır?
10- Dışarıdan Göç Edenlerin Kente Geliş Nedenleri Ile Hemşerilik Ilişkileri Arasında Bir
Bağlantı Var Mıdır?
Araştirmanin önemi
Isparta Kenti, Son Zamanlarda önemli Oranda Dışarıdan Göç Alan Bir Kenttir. Aynı Zamanda Dışarıdan Göç Edenler Isparta’nın Ruhsatlı Evlerinde Barınmaktadır. çünkü Dışarıdan Göç Sonucu Oluşan Yığılma Ile Kaçak Yapılaşmanın Engellendiği Bir Kenttir. Bugün Büyük Kentlerde Gözlemlenen Gecekondu Tipi Kaçak Yapılaşmalara Isparta Kentinde Rastlanmamaktadır. Evler Genel Anlamda Resmi Ruhsatlı Olarak Görülmektedir. Bu Anlamda Isparta’da Resmi Anlamda Ruhsatlı Ancak Metropoliten Alanda Görülen Gecekondu Tipi Evler Ve Bunların Içinde Yaşayanların Yaşam Biçimlerine Benzeyen Konut Tiplerinden Oluşan Mahallelere Rastlanmaktadır. Sermet Mahallesi De Bunlardan Biridir. Sermet Mahallesi Genel Anlamda Dışarıdan Ya Da Isparta’nın Başka Mahallelerinden Gelmiş Olan Bireylerden Oluşan Bir Mahalledir. Bununla Beraber, Orada Yaşayanların Yerli Halktan Olanları Uzun Yıllardır Bu Mahallede Ikamet Etmektedir. Sermet Mahallesi’nin Kent Içi Hareketlilik Olgusunun (hem Gelenler Hem De Gidenler Açısından) En Fazla Yaşanan Mahallelerden Oluşu Araştırmamızın önemini Ortaya Koymaktadır.
Sermet Mahallesi Müstakil (tek Katlı) Ve Apartman Dairelerinden Oluşan Bir özelliğe Sahiptir. özellikle Müstakil Evlerde Yaşayanların Büyük çoğunluğunun Ekonomik Gücü Oldukça Düşük Seviyededir. Burada Herhangi Bir Istihdam Durumu Olmayan Ya Da Geçimini çöp Toplayarak Sağlayan Insanların Bulunduğu Gözlenmiştir. Söz Konusu Mahallenin Kent Merkezinde Yer Alması Kentsel Dokuya Farklı Bir Nitelik Kazandırmaktadır.
Daha önce Yapılan Göçlerin Sonucunda Sermet Mahallesinde Bulunanların Bir Tampon Mekanizma özelliği Taşıyarak Gelenleri Buraya çekmesi De önemli Bir Ayrıntıdır.
Ayrıca Yapılan Alan Araştırmasının Konuyla Ilgili Yerel Yönetim Görevlilerine önemli Veriler Sunacağı Düşüncesindeyiz. Bu Mahallede Bulunanların Problemlerinin çözümünde Pratik Faydalar Sağlayacağı Gibi, Bundan Sonra Yapılacak Olan Akademik çalışmaların önünü Açacağı Düşüncesindeyiz.
Araştirmanin Amaci
Araştırmamızın Temel Amacı, Statü Ve Ekonomik Refah Düzeyi, Eğitim Olanaklarının Arttırılması, Sağlık Sorunlarının çözümlenmesi Gibi Beklentilerin Kent Içi Hareketlilik üzerine Ne Gibi Etkilerinin Olduğunun Saptanmasıdır.
Kent Içi Hareketlilik Eğilimde Eğitim Durumunun Etkisi, Yaş Gruplarına Göre Hareketlilik Eğilimi, Mesleki Konum Ile Ilişkisi, Kent Içi Hareketliliğin Hangi Semtlerde Yoğunlaştığı Ve Yönünün Hangi Doğrultuda Olduğunun Belirlenmesi Araştırmamızın Amaçlarındandır.
Araştırmamızın Amaçları Arasında Kente Göç Edenlerin, Geliş Nedenlerinin Sosyo-ekonomik Ve Kültürel Uzantılarını Bulmak Yer Almaktadır. Kente Gelen Bireyler Ne Gibi Beklenti Içindeler Ve Geldikleri Zaman Beklentilerini Karşılama Derecesi Ne ölçüde Gerçekleşmektedir? Kente Gelme Sebeplerine Kırsal Mekanda Varolan Itici Nedenler Etki Etmekte Midir? Araştırmamız Bu Sorulara Yanıt Aramak Amacındadır.
Kente Sonradan Yerleşen Ailelerde Hemşehrilik Ve Komşuluk Ilişkilerinin Derecesi, Onlara Kente Gelmelerinde Yardım Eden Aile, Akraba Ya Da Hemşehrilerinin Olup Olmadığı Araştırmamızın özel Amaçları Içerisindedir.
Aynı Zamanda Araştırmamız Statü Farklılaşmasının Bir Sonucu Olarak Mülkiyet Türleri Ve Buralarda Barınan Ailelerin Boş Zaman Faaliyetleri, Sosyal Ve Kültürel Davranış Biçimleri Ile Buna Bağlı Olarak Kentlilik Bilinci Arasındaki Korelasyonu Ortaya Koymayı Amaçlamaktadır.
Araştırma Alanımızda Bulunanların Aile Türü Nedir? Geleneksel Geniş Aile Yapısına Sahip Olan Aileler Var Mıdır? Varsa Kentsel Mekandaki Ilişkileri Nasıl Gelişim Göstermektedir? çekirdek Aile Yapısında Olanlarla Farkları Nelerdir? Mahallede Bulunanlardan çekirdek Aile Yapısına Sahip Olanların Kentlilik Bilinci Gelişmiş Midir? Gibi Soruların Yanıtlarını Bulmayı Da Bu Araştırmamızda Amaç Edinmekteyiz.
Aynı Zamanda ülkemizde, Bu Konuda Yapılan Araştırmaların Akademik çalışmalarda çok Fazla Yer Almaması Ve Kentle Ilgili Işlenen Konularında Temelinde Dış Göç Ve Gecekondulaşma Olgularına Yoğunlaşılması Bizi Bu Araştırmayı Yapmaya Sevk Etmiştir. Konu Bazında Da Orijinalitenin Yakalanması çalışmamızın Ortaya Konmasında önemli Bir Faktördür.
Araştirmanin Denenceleri
Temel Denencemiz: “isparta Sermet Mahallesinde Yaşayanların Toplumsal Statü, Beklentisi Arttıkça Kent Içi Hareketlilik Eğilimi Artmaktadır.
Alt Denenceler:
1. Bireylerin Sahip Olduğu Eğitim Düzeyi, Kente Bakış Açısını Etkileyebilir.
2. Ekonomik Düzey, Kente Göç Edenlerin Göç Etme Nedenlerini Tayin Edebilir.
3. Kentte Yaşayanların Mülkiyet Türü Ile Boş Zamanları Değerlendirme Faaliyetlerini Belirleyebilir.
4. Kentte Yaşayanların, Ikamet Ettikleri Mülkiyet Türü Sağlık Sorunlarının çözüm Biçimini Etkileyebilir.
5. Kente Göç Edenlerin Göç Nedenleri Ile Akrabalarıyla Görüşme Sıklığı Arasında Olumlu Bir Ilişki Olmayabilir.
6. Ekonomik Düzey, Karşılaşılan Resmi Sorunların çözümünde Etkili Olmayabilir.
7. Kente Göç Edenlerin Geliş Nedenleriyle Hemşehri Ilişkilerinin Yoğunluğunu Etkileyebilir.
8. Kentte Yaşayanların Komşuluk Ilişkileriyle Dışarıdan Göç Etmiş Olmaları Arasında Anlamlı Bir Ilişki Olabilir.
9. Kentte Yaşayanların Ekonomik Düzeyleri Ikamet Edilen Mülkiyet Türüne Etki Edebilir.
10. Kentte Yaşayanların Mülkiyet Türü Ile Sağlık Güvenceleri Arasında Anlamlı Bir Ilişki Olabilir.
11. Kentte Yaşayanların Ekonomik Düzeyleri Yükseldikçe Başka Mahalleye Geçiş Yapma Temayülü Artabilir.
Tanimlar :
Kent: Tarım Dışı Etkinliklere, özellikle Ticaret Ve Hizmet Etkinliklerine Dayalı Yerleşme Yeri Olarak Tanımlanabilir. Sosyolojik Açıdan Değerlendirdiğimizde Insan Topluluklarının Bir Araya Gelmesiyle, Mekansal Bir Oluşumdan Daha çok Ilişki Ve Davranış Biçimleriyle Farklı Bir Yapıdır. Farklı Bir Anlatımla, Her Ne Kadar Kent, Içerisindeki Toplumsal Etkileşimler üzerinde Temel Etkisi Olan Kendine özgü Bir Toplumsal Mekan Olsa Da, Sosyolojik Sonuçları Olan Mekansal Bir Kendilik Değil, Mekansal Olarak Oluşmuş Sosyolojik Bir Kendiliktir.
Kentleşme: Sanayileşme Ve Ekonomik Gelişmeye Koşut Olarak Kent Sayısının Artması Ve Bugünkü Kentlerin Büyümesi Sonucunu Doğuran, Toplum Yapısında Artan Oranda örgütleşme, Işbölümü Ve Uzmanlaşma Yaratan, Insan Davranış Ve Ilişkilerinde Kentlere özgü Değişiklere Yol Açan Bir Nüfus Birikim Süreci şeklinde Tanımlanabilir.
Kentlileşme : Kentlileşme, Kentleşme Akımı Sonucunda, Toplumsal Değişmenin Insanların Davranışlarında Ve Ilişkilerinde, Değer Yargılarında, Tinsel Ve özdeksel Yaşam Biçimlerinde Değişiklikler Yaratması Sürecidir. Kentlileşme Süreci Kırdan Kente Göç Sonucu Kişinin Kente özgü Işlerde çalışması, Hem Kente özgü Davranış Kalıplarını Benimsemesi, Hem De Kentin Sunduğu Tüm Olanaklardan Yararlanması Yönünde Bir Değişimdir.
Göç : Bireylerin Ya Da Toplumsal Kümelerin Yerleşmek üzere Bir Yerden Başka Bir Yere Gitmeleri Olarak Tanımlanabilir.
Dikey Hareketlilik : Kişilerin Bir Statüden Diğerine, Bir Sınıftan Diğerine Hareketi Olarak Tanımlanır.
Yatay Hareketlilik: Bireylerin, Toplumsal Kümelerin Saygınlık Sıralaması Bakımından önemli Bir Değişmeye Uğramaksızın Bir Yerden Bir Başka Yere Gitmesi Olayına Denir.
Araştirmanin Alani Ve Sinirlari
Araştırma Alanı Olarak Belirlenen Sermet Mahallesi, Isparta’nın Kent Merkezinde Yer Almaktadır. Kuzeyinde Aksu Caddesi, Güneyinde Karaağaç Mahallesi Mezarlığı Ile Sınırlandırılan, Sermet Mahallesinin Doğusunda Karaağaç Mahallesi Batısında Da Antalya Yolu Ile çevrilidir.
Isparta Sermet Mahallesi çalışmamıza Konu Olan Kentleşme Ve Kent Içi Hareketlilik Açısından Değerlendirildiğinde, Tarafımızca En Uygun Bölge Olarak Değerlendirilmiştir.
Sermet Mahallesini Seçmemizin Başlıca Nedenleri şunlardır:
1. Isparta’nın En Eski Mahallelerinden Biri Olması.
2. Kentleşme Anlamında Belli Sorunlar Yaşanması (yoksulluk, Kente Uyum Gibi.)
3. Gelir Düzeyi Düşük Insanların Ikamet Ettiği Bir Mahalle Olması.
4. Kent Içi Hareketlilik Bazında Ele Alındığında çok Göç Alan Ve Başka Mahallelere çok Fazla Geçişin Olduğu Bir Bölge Olması.
5. Yine Kent Içi Hareketlilik Bakımından Hem Dikey, Hem De Yatay Olarak Mahalle Içinde Bir Hareketliliğin Gözlenmesi.
6. Kent Merkezinde Yer Almakla Beraber, Genellikle Tek Katlı, Yıkılmaya Yüz Tutmuş Evlerden Oluşması Ve Bu Evlerin Apartman Daireleri Tarafından çevrilerek Kent Dokusuna Ayrı Bir Nitelik Kazandırması.
7. Imar Ve Iskan Problemleri çok Fazla Olan Bir Mahalle Olması.
Yukarıda Saydığımız Sebeplerden Dolayı Isparta Sermet Mahallesi Araştırma Sahası Olarak Belirlenmiştir.
Tarihsel Düzlemde Kent Olgusu Insanoğlunun Yerleşik Hayata Geçmesiyle Birlikte Tartışma Konusu Olmuştur. Kent Kavramı, Her Toplumun Kendi Tecrübeleri Sonucunda, özelliklerine Uygun Olarak Oluştuğu Için Toplumdan Topluma Semantik Açıdan Farklılık Göstermektedir. Bununla Beraber Kent Kavramı Aynı Toplum Içerisinde Gelişimsel Niteliklere Bağlı Olarak Farklı Anlamlar Kazanmaktadır.
Kent Kavramının özellikle Sosyolojide önem Arz Eder Duruma Gelmesi Ile Birlikte, Kentsel Mekan Içinde Yaşanan Ilişkiler, Bireylerin Davranış örüntüleri Ve Kentte Yaşama Bilincine Sahip Olma Durumu Kentleşme Ve Kentlileşme Kavramları Literatüre Katılmıştır. Kentleşme, Genel Anlamda Kent Olma Niteliğine Atıfta Bulunurken, Kentlileşme Ise Bireylerin Kentte Yaşama Anlamında Bilişsel Düzeylerinin Altını çizmektedir.
Kentleşme Olgusunu Doğuran Ve Onun En Fazla Kullanılan Kavramlardan Biri Olmasını Sağlayan Etken, Sanayileşme Süreci Olarak Genel Kabul Görmektedir. özellikle Sanayi Devrimi Ile Birlikte Kentsel Mekanda Bulunan Fabrikalara Yapılan Akın Göç Olgusunu Da Kentleşmeyle Birlikte Anılır Duruma Getirmektedir. Hatta Bazı Durumlarda Kentleşmenin En Başat Faktörlerinden Biri Göç Olarak Görülmektedir. Göç Olgusunun Tartışılması Ile Birlikte Kentlerdeki Sorunlar Toplumbilimin Gündemini Oluşturmaya Başlamıştır. Kente Yerleşenlerin Uyum Problemleri, Beklentilerin Karşılanıp Karşılanmadığı, Kente Nüfuz Edebilme Konusunda Tampon Mekanizmalar, Hemşehri Dernekleri, çarpık Kentleşme Vb... Konular Göç Olgusunun Beraberinde Getirdiği Konu Ve Sorunlar Olarak Kendini Göstermiştir.
Göç Olgusu Bu Tür Sorunlarla Anılmakla Beraber Kendi Içinde Belli Tiplere De Ayrılmaktadır. Bir ülkeden Diğerine Yapılan Göçler Dış Göç; Bir Toplumun Kendi Içinde Yapılan Kalıcı Yer Değiştirmeler Iç Göç Olarak Nitelendirilmektedir. Aynı Zamanda Iç Göç Kavramı Da Kendi Içinde Kırdan Kente, Kentten Kıra Ve Kentten Kente Olarak Ayrılmaktadır. Bunun Yanında Mevsimlik Göçler Gibi Diğer Göç Türlerinden De Bahsedilmektedir.
Ancak Aynı Kent Içinde Bir Yerden Bir Yere Yapılan Geçiş Anlamında Kent Içi Hareketlilikten Pek Fazla Bahsedilmemektedir. Aslında Kent Içi Hareketlilik Kent Konusunda Ele Alınması Zorunlu Olgulardandır. çünkü Yukarıda Saydığımız Kente özgü Problemlerin çözümünde önemli Ayraçlardan Biri Kent Içi Hareketliliğin Niteliğini, Nicel Değerlerini Ve Doğrultusunu Incelemekten Geçmektedir. Aynı Zamanda Bireylerin Toplumsal Hareketlilik Parametrelerinin Analiz Edilmesi Kent Içi Hareketlilik Kavramının Araştırılmasıyla Mümkün Görünmektedir.
Bizde Araştırmamızın Ilk Bölümünde Genel Anlamda Kent, Kentleşme, Kentlileşme Gibi Kavramsal Açıklamalara; Sonra Kentleşmenin Doğuşu Ve Gelişimi Gibi Konulara, Daha Sonra Da Türkiye’de Bu Kavramların Ve Gelişmelerin Karşılıklarını Açıklamaya çalıştık. çalışmamızın Ikinci Bölümünde özel Anlamda Isparta’da Kent Ve Kentleşme Kavramlarını Açıklamaya çalıştık. üçüncü Bölümde Ise, Araştırmanın Istatistiksel Verilerinin Değerlendirmesi Yer Almaktadır.
Araştirmanin Konusu
Türk Toplumunda Kırsal Mekanlardan, Kentsel Alanlara Yapılan Yoğun Göç Hareketi, Kentleşme Kavramının önemini Arttırmaktadır. Kentleşme Olgusu, Kentsel Yaşam Biçiminin Vurgulanması, Kentle Ilgili, Bireylerin Sahip Olduğu Yaşam Deneyimleri De Belirli Bir Değere Sahiptir.
Toplumsal Sınıf örgüsü Içerisinde, Kentlerde Barınan Fertlerin, Bu Tabakalaşma Içerisinde Yatay Ya Da Dikey Hareketliliğe Maruz Kalması Da Bilinen Bir Realitedir. Açık Toplum Yapısında Bireyler Statü, Eğitim, Ekonomik Gelir Unsurlarından Herhangi Birini Arttıracak Bir Katmandan Diğerine Geçme Eğilimi, Hatta Isteği Içerisindedir.
Bu Yüzden çalışmamızın Konusu, Kentte Yaşayan Bireylerin Hem Gelir, Statü Gibi Kriterlerine Bağlı Olarak Dikey Hareketlilik, Hem De Belki Daha Yeni, Belki De Daha Ucuz Konutlarda Barınma Ya Da Işyerine Yakınlığa Bağlı Olarak Yatay Hareketlilik Meydana Gelebileceği Göz önünde Bulundurularak, Kent Içi Hareketlilik Olgusunu Ele Almaktadır.
Kent Içi Hareketlilik Olgusu, Kentleşme Kavramının Içerisinde Yer Alan Kentleşme Deneyimi Ya Da Kentle Olan Ilişkiler Konusu Ile De Bağlantılı Bulunduğundan Bu Konular Inceleme Alanımız Içerisinde Yer Almıştır.
araştirmanin Problemi
Araştırmamızın Temel Problemini şöyle Formüle Edebiliriz : “kentsel Alanda Yaşayan Yatay Ve Dikey Hareketliliği Etkileyen Faktörler Nelerdir? Kent Içi Hareketlilik Bireylerin Sosyo – Ekonomik Konumlarında Ne Gibi Etkiler Yapmaktadır? ”
Alt Problemler
1- Kent Dışından Göç Edenler Kent Içi Hareketliliği Nasıl Etkiler?
2- Dış Göç Sonucu Kente Gelenler Kent Içi Hareketlilikten Nasıl Etkilenirler?
3- Kent Içi Hareketlilik Mesleki Farklılaşmaya Etki Eder Mi?
4- Kent Içi Hareketlilik Ekonomik Faktörlerden Etkilenir Mi?
5- Kent Içi Hareketlilik Eğitime Olan Bakış Açısını Etkiler Mi?
6- Kent Içi Hareketlilik Sonucunda Farklı Konut Tiplerinde Yaşayanların Kente Bakışları Arasında Ilişki Var Mıdır?
7- Bireylerin Mülkiyet Türü Ile Kültürel Etkinlikler Arasında Bağlantı Var Mıdır?
8- Kent Içi Hareketliliğe Bağlı Olarak Farklı Mülkiyet Tipleri Ile Barınanların Sağlık Sorunlarının çözümünde Bir Bağlantı Var Mıdır?
9- Kent Içi Hareketlilik Ile Akrabalık Ilişkileri Arasında Bir Bağlantı Var Mıdır?
10- Dışarıdan Göç Edenlerin Kente Geliş Nedenleri Ile Hemşerilik Ilişkileri Arasında Bir
Bağlantı Var Mıdır?
Araştirmanin önemi
Isparta Kenti, Son Zamanlarda önemli Oranda Dışarıdan Göç Alan Bir Kenttir. Aynı Zamanda Dışarıdan Göç Edenler Isparta’nın Ruhsatlı Evlerinde Barınmaktadır. çünkü Dışarıdan Göç Sonucu Oluşan Yığılma Ile Kaçak Yapılaşmanın Engellendiği Bir Kenttir. Bugün Büyük Kentlerde Gözlemlenen Gecekondu Tipi Kaçak Yapılaşmalara Isparta Kentinde Rastlanmamaktadır. Evler Genel Anlamda Resmi Ruhsatlı Olarak Görülmektedir. Bu Anlamda Isparta’da Resmi Anlamda Ruhsatlı Ancak Metropoliten Alanda Görülen Gecekondu Tipi Evler Ve Bunların Içinde Yaşayanların Yaşam Biçimlerine Benzeyen Konut Tiplerinden Oluşan Mahallelere Rastlanmaktadır. Sermet Mahallesi De Bunlardan Biridir. Sermet Mahallesi Genel Anlamda Dışarıdan Ya Da Isparta’nın Başka Mahallelerinden Gelmiş Olan Bireylerden Oluşan Bir Mahalledir. Bununla Beraber, Orada Yaşayanların Yerli Halktan Olanları Uzun Yıllardır Bu Mahallede Ikamet Etmektedir. Sermet Mahallesi’nin Kent Içi Hareketlilik Olgusunun (hem Gelenler Hem De Gidenler Açısından) En Fazla Yaşanan Mahallelerden Oluşu Araştırmamızın önemini Ortaya Koymaktadır.
Sermet Mahallesi Müstakil (tek Katlı) Ve Apartman Dairelerinden Oluşan Bir özelliğe Sahiptir. özellikle Müstakil Evlerde Yaşayanların Büyük çoğunluğunun Ekonomik Gücü Oldukça Düşük Seviyededir. Burada Herhangi Bir Istihdam Durumu Olmayan Ya Da Geçimini çöp Toplayarak Sağlayan Insanların Bulunduğu Gözlenmiştir. Söz Konusu Mahallenin Kent Merkezinde Yer Alması Kentsel Dokuya Farklı Bir Nitelik Kazandırmaktadır.
Daha önce Yapılan Göçlerin Sonucunda Sermet Mahallesinde Bulunanların Bir Tampon Mekanizma özelliği Taşıyarak Gelenleri Buraya çekmesi De önemli Bir Ayrıntıdır.
Ayrıca Yapılan Alan Araştırmasının Konuyla Ilgili Yerel Yönetim Görevlilerine önemli Veriler Sunacağı Düşüncesindeyiz. Bu Mahallede Bulunanların Problemlerinin çözümünde Pratik Faydalar Sağlayacağı Gibi, Bundan Sonra Yapılacak Olan Akademik çalışmaların önünü Açacağı Düşüncesindeyiz.
Araştirmanin Amaci
Araştırmamızın Temel Amacı, Statü Ve Ekonomik Refah Düzeyi, Eğitim Olanaklarının Arttırılması, Sağlık Sorunlarının çözümlenmesi Gibi Beklentilerin Kent Içi Hareketlilik üzerine Ne Gibi Etkilerinin Olduğunun Saptanmasıdır.
Kent Içi Hareketlilik Eğilimde Eğitim Durumunun Etkisi, Yaş Gruplarına Göre Hareketlilik Eğilimi, Mesleki Konum Ile Ilişkisi, Kent Içi Hareketliliğin Hangi Semtlerde Yoğunlaştığı Ve Yönünün Hangi Doğrultuda Olduğunun Belirlenmesi Araştırmamızın Amaçlarındandır.
Araştırmamızın Amaçları Arasında Kente Göç Edenlerin, Geliş Nedenlerinin Sosyo-ekonomik Ve Kültürel Uzantılarını Bulmak Yer Almaktadır. Kente Gelen Bireyler Ne Gibi Beklenti Içindeler Ve Geldikleri Zaman Beklentilerini Karşılama Derecesi Ne ölçüde Gerçekleşmektedir? Kente Gelme Sebeplerine Kırsal Mekanda Varolan Itici Nedenler Etki Etmekte Midir? Araştırmamız Bu Sorulara Yanıt Aramak Amacındadır.
Kente Sonradan Yerleşen Ailelerde Hemşehrilik Ve Komşuluk Ilişkilerinin Derecesi, Onlara Kente Gelmelerinde Yardım Eden Aile, Akraba Ya Da Hemşehrilerinin Olup Olmadığı Araştırmamızın özel Amaçları Içerisindedir.
Aynı Zamanda Araştırmamız Statü Farklılaşmasının Bir Sonucu Olarak Mülkiyet Türleri Ve Buralarda Barınan Ailelerin Boş Zaman Faaliyetleri, Sosyal Ve Kültürel Davranış Biçimleri Ile Buna Bağlı Olarak Kentlilik Bilinci Arasındaki Korelasyonu Ortaya Koymayı Amaçlamaktadır.
Araştırma Alanımızda Bulunanların Aile Türü Nedir? Geleneksel Geniş Aile Yapısına Sahip Olan Aileler Var Mıdır? Varsa Kentsel Mekandaki Ilişkileri Nasıl Gelişim Göstermektedir? çekirdek Aile Yapısında Olanlarla Farkları Nelerdir? Mahallede Bulunanlardan çekirdek Aile Yapısına Sahip Olanların Kentlilik Bilinci Gelişmiş Midir? Gibi Soruların Yanıtlarını Bulmayı Da Bu Araştırmamızda Amaç Edinmekteyiz.
Aynı Zamanda ülkemizde, Bu Konuda Yapılan Araştırmaların Akademik çalışmalarda çok Fazla Yer Almaması Ve Kentle Ilgili Işlenen Konularında Temelinde Dış Göç Ve Gecekondulaşma Olgularına Yoğunlaşılması Bizi Bu Araştırmayı Yapmaya Sevk Etmiştir. Konu Bazında Da Orijinalitenin Yakalanması çalışmamızın Ortaya Konmasında önemli Bir Faktördür.
Araştirmanin Denenceleri
Temel Denencemiz: “isparta Sermet Mahallesinde Yaşayanların Toplumsal Statü, Beklentisi Arttıkça Kent Içi Hareketlilik Eğilimi Artmaktadır.
Alt Denenceler:
1. Bireylerin Sahip Olduğu Eğitim Düzeyi, Kente Bakış Açısını Etkileyebilir.
2. Ekonomik Düzey, Kente Göç Edenlerin Göç Etme Nedenlerini Tayin Edebilir.
3. Kentte Yaşayanların Mülkiyet Türü Ile Boş Zamanları Değerlendirme Faaliyetlerini Belirleyebilir.
4. Kentte Yaşayanların, Ikamet Ettikleri Mülkiyet Türü Sağlık Sorunlarının çözüm Biçimini Etkileyebilir.
5. Kente Göç Edenlerin Göç Nedenleri Ile Akrabalarıyla Görüşme Sıklığı Arasında Olumlu Bir Ilişki Olmayabilir.
6. Ekonomik Düzey, Karşılaşılan Resmi Sorunların çözümünde Etkili Olmayabilir.
7. Kente Göç Edenlerin Geliş Nedenleriyle Hemşehri Ilişkilerinin Yoğunluğunu Etkileyebilir.
8. Kentte Yaşayanların Komşuluk Ilişkileriyle Dışarıdan Göç Etmiş Olmaları Arasında Anlamlı Bir Ilişki Olabilir.
9. Kentte Yaşayanların Ekonomik Düzeyleri Ikamet Edilen Mülkiyet Türüne Etki Edebilir.
10. Kentte Yaşayanların Mülkiyet Türü Ile Sağlık Güvenceleri Arasında Anlamlı Bir Ilişki Olabilir.
11. Kentte Yaşayanların Ekonomik Düzeyleri Yükseldikçe Başka Mahalleye Geçiş Yapma Temayülü Artabilir.
Tanimlar :
Kent: Tarım Dışı Etkinliklere, özellikle Ticaret Ve Hizmet Etkinliklerine Dayalı Yerleşme Yeri Olarak Tanımlanabilir. Sosyolojik Açıdan Değerlendirdiğimizde Insan Topluluklarının Bir Araya Gelmesiyle, Mekansal Bir Oluşumdan Daha çok Ilişki Ve Davranış Biçimleriyle Farklı Bir Yapıdır. Farklı Bir Anlatımla, Her Ne Kadar Kent, Içerisindeki Toplumsal Etkileşimler üzerinde Temel Etkisi Olan Kendine özgü Bir Toplumsal Mekan Olsa Da, Sosyolojik Sonuçları Olan Mekansal Bir Kendilik Değil, Mekansal Olarak Oluşmuş Sosyolojik Bir Kendiliktir.
Kentleşme: Sanayileşme Ve Ekonomik Gelişmeye Koşut Olarak Kent Sayısının Artması Ve Bugünkü Kentlerin Büyümesi Sonucunu Doğuran, Toplum Yapısında Artan Oranda örgütleşme, Işbölümü Ve Uzmanlaşma Yaratan, Insan Davranış Ve Ilişkilerinde Kentlere özgü Değişiklere Yol Açan Bir Nüfus Birikim Süreci şeklinde Tanımlanabilir.
Kentlileşme : Kentlileşme, Kentleşme Akımı Sonucunda, Toplumsal Değişmenin Insanların Davranışlarında Ve Ilişkilerinde, Değer Yargılarında, Tinsel Ve özdeksel Yaşam Biçimlerinde Değişiklikler Yaratması Sürecidir. Kentlileşme Süreci Kırdan Kente Göç Sonucu Kişinin Kente özgü Işlerde çalışması, Hem Kente özgü Davranış Kalıplarını Benimsemesi, Hem De Kentin Sunduğu Tüm Olanaklardan Yararlanması Yönünde Bir Değişimdir.
Göç : Bireylerin Ya Da Toplumsal Kümelerin Yerleşmek üzere Bir Yerden Başka Bir Yere Gitmeleri Olarak Tanımlanabilir.
Dikey Hareketlilik : Kişilerin Bir Statüden Diğerine, Bir Sınıftan Diğerine Hareketi Olarak Tanımlanır.
Yatay Hareketlilik: Bireylerin, Toplumsal Kümelerin Saygınlık Sıralaması Bakımından önemli Bir Değişmeye Uğramaksızın Bir Yerden Bir Başka Yere Gitmesi Olayına Denir.
Araştirmanin Alani Ve Sinirlari
Araştırma Alanı Olarak Belirlenen Sermet Mahallesi, Isparta’nın Kent Merkezinde Yer Almaktadır. Kuzeyinde Aksu Caddesi, Güneyinde Karaağaç Mahallesi Mezarlığı Ile Sınırlandırılan, Sermet Mahallesinin Doğusunda Karaağaç Mahallesi Batısında Da Antalya Yolu Ile çevrilidir.
Isparta Sermet Mahallesi çalışmamıza Konu Olan Kentleşme Ve Kent Içi Hareketlilik Açısından Değerlendirildiğinde, Tarafımızca En Uygun Bölge Olarak Değerlendirilmiştir.
Sermet Mahallesini Seçmemizin Başlıca Nedenleri şunlardır:
1. Isparta’nın En Eski Mahallelerinden Biri Olması.
2. Kentleşme Anlamında Belli Sorunlar Yaşanması (yoksulluk, Kente Uyum Gibi.)
3. Gelir Düzeyi Düşük Insanların Ikamet Ettiği Bir Mahalle Olması.
4. Kent Içi Hareketlilik Bazında Ele Alındığında çok Göç Alan Ve Başka Mahallelere çok Fazla Geçişin Olduğu Bir Bölge Olması.
5. Yine Kent Içi Hareketlilik Bakımından Hem Dikey, Hem De Yatay Olarak Mahalle Içinde Bir Hareketliliğin Gözlenmesi.
6. Kent Merkezinde Yer Almakla Beraber, Genellikle Tek Katlı, Yıkılmaya Yüz Tutmuş Evlerden Oluşması Ve Bu Evlerin Apartman Daireleri Tarafından çevrilerek Kent Dokusuna Ayrı Bir Nitelik Kazandırması.
7. Imar Ve Iskan Problemleri çok Fazla Olan Bir Mahalle Olması.
Yukarıda Saydığımız Sebeplerden Dolayı Isparta Sermet Mahallesi Araştırma Sahası Olarak Belirlenmiştir.
