Halk içinde yama, kırkyama ya da ingilizce Pat.chwork olarak anılan , aslında kökenleri çok eskilere dayanan sadece ülkemizde değil, yurtdışında da meraklıları ve güzel örnekleri bulunan bu iğne işinden örnekler vermeye çalışacağım.
Kırkyama, zevkinize göre değişik renklerde farklı kumaşlardan yapılabildiği gibi belli örnekleri dama tahtası gibi geometrik-simetrik dizilimlerle birleştirerek te ortaya çıkarmak mümkündür. Genellikle kesilmiş kumaşyada örgü olarak örülmüş parçaların birleştirilmesi ile yorgan, nevresim takımları,battaniye, yastık kılıfı, bebek elbisesi, şapka,atkı,bere,çanta aksesuar gibi çeşitlerde örnekler yaratmak mümkündür.
Kumaş seçiminde nelere dikkat edilmeli?
*Aynı tür kumaşlar kullanmak size kolaylık ve dayanıklılık sağlar. Ya tamamı sentetik veya hepsi pamuklu kumaşlar kullanmanızı tavsiye ederim.
*Kumaşların kalınlıkları ve esneklikleri birbirine yakın olursa deformasyon olmaz, uzun seneler kullanabilirsiniz.
*Kumaşlar dikilmeden evel yıkanmalı ve apreleri alınmalıdır.Böylece boyaması ve çekmesi engellenmiş olur.
*İnce ve kaygan kumaşlar kullanacaksanız bunları tela ile kalınlatırarak kaymamasını sağlayabilirsiniz.
*Kullanılan kumaşların atkı-çözgüsü uygulamanın düzgün olması bakımından aynı yönde olmalıdır.
*Daima yedek kumaşları hazır tutmalısınız, her zaman düşündüğünüz gibi parçalar birbirine uymayabilir.
Renk ve desen seçerken nelere dikkat etmeli?
*Uygulamaya başlamadan evel kağıt kalem alarak yapmak istediğiniz deseni çizmenizi tavsiye ederim. Daha sonra yine uygulanacak renklerle deseninizi kağıt üzerinde oluşturmanız daha sonraki aşamalarda sizlere kolaylık sağlar.
*Kırkyama uygulaması yaparken illa kırk adet farklı kumaş ya da desen bulmanız gerekmez. Kendinizi birkaç renk ve desenle kısıtlayarak uygulamanın genelinde bir bütünlük sağlamanızı tavsiye ederim
*Çalışmanızın romantik olmasını istiyorsanız çalışmanızda kontrast (zıt) renkler kullanmayın.
Kumaşlarınızı aynı boyutlarda kesebilmek için önceden kartondan şablonlar hazırlayabilirsiniz.
İplikler: Parçaların birleştirilmesinde pamuklu iplikleri tercih edebilirsiniz.Yorganlama için ise özel üretilmiş mouline iplikler daha uygun olacaktır.
Pat.chwork terimleri
* Aplike: Diğer bir kumaşa dikilerek farklı biçim ve desen oluşturacak kumaş parçasıdır.
* Birleştirme: Bir bloğu oluşturacak birimleri yaratmak için kumaş parçalarının birbirine dikilmesidir.
* Verev biye: Kapitonenin üç parçasını birbirine temiz olarak dikip kapatmak için oluşturulan kumaşın verevinden kesilmiş şeritlerdir. Arzu edilirse hazır biye alınabileceği gibi biye yapma makinesi edinerek arzu ettiğiniz kumaşlardan kendiniz de rahatça biye yapabilirsiniz. Kumaştan verev şeritler kesin. Biye makinesinden geçirin. Makinenin diğer ucundan çıkan biye parçasını ütüleyerek biyeyi oluşturun.
* Blok: Deseni oluşturmak için birbirine dikilen kumaş parçalarından ortaya çıkan kare şekline blok denir.
* Bordür: Oluşturduğunuz pat.chwork parçanın dış kenarlarını meydana getiren kumaş şeritlerdir.
* Kapitone: Bir kat kumaşı, elyaf ve arkaya kullanılacak kumaşın birbirine dikilmesi ile oluşturulur.
Pat.chwork uygularken Hazırladığınız kalıbı, kumaşın tersine yerleştirin ve kenarlarından kumaş çizme sabunu ya da ıslandığında kumaştan çıkan bir marker ile çizin. Çalışmanıza yetecek kadar çizdikten sonra, her kareyi tüm kenarlarından 0,5 cm dikiş payı bırakarak kesin. Kareleri 4 kenarından makine dikişi ile birleştirin. Kumaşınız poplin gibi kenarlarından atmaya meyilli ise dikiş payını 1 cm bırakın. Sentetik ise kenarlarını hafifçe çakmakla yakmanız kumaşın atmasını engelleyecektir. Tüm kareleri bu biçimde hazırladıktan sonra üzerine nemli bir bez koyarak tersinden ütüleyin. Kapak kısmını bitirdikten sonra, araya elyaf koyarak arka yüz için kumaş kesin. Kenarları verev biye ile temizleyin. Çalışmanın üzerine yer yer çengelli iğneler takarak elyafın kaymasını önledikten sonra kalıpları kullanarak yorganlama desenini sprey vernikle kumaşa aktarın ve dikin.
Kırkyama, zevkinize göre değişik renklerde farklı kumaşlardan yapılabildiği gibi belli örnekleri dama tahtası gibi geometrik-simetrik dizilimlerle birleştirerek te ortaya çıkarmak mümkündür. Genellikle kesilmiş kumaşyada örgü olarak örülmüş parçaların birleştirilmesi ile yorgan, nevresim takımları,battaniye, yastık kılıfı, bebek elbisesi, şapka,atkı,bere,çanta aksesuar gibi çeşitlerde örnekler yaratmak mümkündür.
Kumaş seçiminde nelere dikkat edilmeli?
*Aynı tür kumaşlar kullanmak size kolaylık ve dayanıklılık sağlar. Ya tamamı sentetik veya hepsi pamuklu kumaşlar kullanmanızı tavsiye ederim.
*Kumaşların kalınlıkları ve esneklikleri birbirine yakın olursa deformasyon olmaz, uzun seneler kullanabilirsiniz.
*Kumaşlar dikilmeden evel yıkanmalı ve apreleri alınmalıdır.Böylece boyaması ve çekmesi engellenmiş olur.
*İnce ve kaygan kumaşlar kullanacaksanız bunları tela ile kalınlatırarak kaymamasını sağlayabilirsiniz.
*Kullanılan kumaşların atkı-çözgüsü uygulamanın düzgün olması bakımından aynı yönde olmalıdır.
*Daima yedek kumaşları hazır tutmalısınız, her zaman düşündüğünüz gibi parçalar birbirine uymayabilir.
Renk ve desen seçerken nelere dikkat etmeli?
*Uygulamaya başlamadan evel kağıt kalem alarak yapmak istediğiniz deseni çizmenizi tavsiye ederim. Daha sonra yine uygulanacak renklerle deseninizi kağıt üzerinde oluşturmanız daha sonraki aşamalarda sizlere kolaylık sağlar.
*Kırkyama uygulaması yaparken illa kırk adet farklı kumaş ya da desen bulmanız gerekmez. Kendinizi birkaç renk ve desenle kısıtlayarak uygulamanın genelinde bir bütünlük sağlamanızı tavsiye ederim
*Çalışmanızın romantik olmasını istiyorsanız çalışmanızda kontrast (zıt) renkler kullanmayın.
Kumaşlarınızı aynı boyutlarda kesebilmek için önceden kartondan şablonlar hazırlayabilirsiniz.
İplikler: Parçaların birleştirilmesinde pamuklu iplikleri tercih edebilirsiniz.Yorganlama için ise özel üretilmiş mouline iplikler daha uygun olacaktır.
Pat.chwork terimleri
* Aplike: Diğer bir kumaşa dikilerek farklı biçim ve desen oluşturacak kumaş parçasıdır.
* Birleştirme: Bir bloğu oluşturacak birimleri yaratmak için kumaş parçalarının birbirine dikilmesidir.
* Verev biye: Kapitonenin üç parçasını birbirine temiz olarak dikip kapatmak için oluşturulan kumaşın verevinden kesilmiş şeritlerdir. Arzu edilirse hazır biye alınabileceği gibi biye yapma makinesi edinerek arzu ettiğiniz kumaşlardan kendiniz de rahatça biye yapabilirsiniz. Kumaştan verev şeritler kesin. Biye makinesinden geçirin. Makinenin diğer ucundan çıkan biye parçasını ütüleyerek biyeyi oluşturun.
* Blok: Deseni oluşturmak için birbirine dikilen kumaş parçalarından ortaya çıkan kare şekline blok denir.
* Bordür: Oluşturduğunuz pat.chwork parçanın dış kenarlarını meydana getiren kumaş şeritlerdir.
* Kapitone: Bir kat kumaşı, elyaf ve arkaya kullanılacak kumaşın birbirine dikilmesi ile oluşturulur.
Pat.chwork uygularken Hazırladığınız kalıbı, kumaşın tersine yerleştirin ve kenarlarından kumaş çizme sabunu ya da ıslandığında kumaştan çıkan bir marker ile çizin. Çalışmanıza yetecek kadar çizdikten sonra, her kareyi tüm kenarlarından 0,5 cm dikiş payı bırakarak kesin. Kareleri 4 kenarından makine dikişi ile birleştirin. Kumaşınız poplin gibi kenarlarından atmaya meyilli ise dikiş payını 1 cm bırakın. Sentetik ise kenarlarını hafifçe çakmakla yakmanız kumaşın atmasını engelleyecektir. Tüm kareleri bu biçimde hazırladıktan sonra üzerine nemli bir bez koyarak tersinden ütüleyin. Kapak kısmını bitirdikten sonra, araya elyaf koyarak arka yüz için kumaş kesin. Kenarları verev biye ile temizleyin. Çalışmanın üzerine yer yer çengelli iğneler takarak elyafın kaymasını önledikten sonra kalıpları kullanarak yorganlama desenini sprey vernikle kumaşa aktarın ve dikin.
