Kültürel Miras
Amaçlar:
Kültürel Mirasın Korunması ile ilgili çalışmalarda birinci ve en önemli aşama, çeşitli ölçek ve nitelikte belgeleme çalışmalarının tamamlanması ve üretilen bilgilerin koruma çalışmalarında bulunacak farklı uzmanlar tarafından anlaşılır ve kullanılabilir biçimde düzenlenmesidir. Metrik, yazılı ve görsel belgeleme, kültürel mirasın mevcut durumu ve sorunlarının tespiti ile bu sorunların çözümüne ilişkin her türlü koruma çalışmalarında temel veri olarak kullanıldığı gibi kültürel mirasın gelecek nesilllere iletilmesinin ve topluma tanıtılmasının da önemli bir yoludur. Günümüzde Kültürel Mirasın belgelenmesinde farklı teknikler kullanılmakta ve bu konu teknolojik gelişmelere paralel olarak hızla gelişmektedir. Kültürel mirasın çeşitli fiziksel, sosyal, ekonomik, kültürel, tarihsel yönlerine ilişkin çeşitli nitelik ve ölçekte bilgi üretilmesi yanında, üretilen çok miktardaki verinin işlenmesi ve kullanılabilir bilgiye dönüştürülmesi de koruma açısından vazgeçilemez bir gerekliliktir. Farklı niteliklerdeki verilerin toplanması, biraraya getirilmesi, yapılandırılması, işlenmesi, ve değerlendirilmesinden oluşan bilgi yönetim süreci, koruma çalışmalarına paralel bir süreçtir. Bu süreçte terminolojik ve yapısal standartlar oluşturmak gerekmektedir.
Bu araştırma biriminin amacı;
* Ulusal ve uluslararası ortamlarda kültürel mirasın belgelenmesi konusunda kapsam-metodoloji ve araçlarına dair araştırmalar yürütmek,
* Kültürel Mirasın çeşitli ölçek ve nitelikte belgelenmesinde kullanılabilecek teknikleri geliştirmek,
* Geliştirilen tekniklerin bilinçli olarak kullanımının sağlanması amacıyla ortak terminoloji ve standartları oluşturmak ve yaymak,
* Geliştirilen tekniklerin yaygın olarak kullanımının sağlanması amacıyla ilgili tüm kamu ve özel kurum ve kuruluşlar arasında bilgi akışını sağlamak,
* Ulusal ve uluslararası ortamlarda kültürel miras bilgi yönetiminin kapsam-metodoloji ve araçlarına dair araştırmalar yürütmek,
* Kültürel miras bilgi yönetim sistemi oluşturmak,
* Çalışmaları restorasyon yüksek lisans ve doktora programı ile işbirliği içinde sürdürerek eğitim- araştırma-geliştirme ve uygulama işbirliğini sağlamak.
Planlanan Çalışmalar:
* Tek yapı ve kentsel ölçekte ileri belgeleme teknikleri kullanımı konusunda yöntemler geliştirilmesi ve uygulanması,
* Türkiyede, tek yapı, kentsel ve bölgesel ölçekte, kültürel mirasın belgelenmesi,
* Tek yapı, kentsel ve bölgesel ölçekte kültürel miras bilgi yönetim prensiplerinin oluşturulması, yöntemlerin geliştirilmesi ve uygulanması,
* Tek yapı, kentsel ve bölgesel ölçekte coğrafi bilgi sistemlerinin kullanımı konusunda yöntemler geliştirilmesi, uygulamalar yapılması,
* Kültürel Mirasın belgelenmesi ve korunması ile bilgi yönetimi alanındaki ulusal ve uluslararası mesleki kurumlar, eğitim ve araştırma merkezleri ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin ilgili diğer birimleri ile eğitim, araştırma ve uygulama konularında işbirliği kurulması,
* Kültürel Mirasın belgelenmesi ve bilgi yönetimi konusunda ulusal ve uluslararası konferans, sempozyum ve seminerler düzenlenmesi, yayınlar yapılması,
Birim Oluşumuna Yönelik Önceki Çalışmalar:
ODTÜ Mimarlık Bölümü Restorasyon Yüksek Lisans ve Doktora Programı 1964 yılında Mimarlık Fakültesine bağlı bir bölüm olarak kurulmuştur. Sözkonusu bölüm, Türkiye’de kurulan konusundaki ilk bölüm olması nedeniyle koruma konusunda öncü birçok görevi yürütmüş ve hala yürütmektedir. Bölümün en önemli misyonlarından biri de koruma çalışmalarında çeşitli ölçek ve nitelikte hassas ve detaylı belgeleme yapılması gerekliliğini vurgulamak, araştırma ve uygulamalar yaparak örnek oluşturmak ve bu konuda ülke çapında bir standart oluşturmak olmuştur. Bu amaçla yine Türkiyede bir ilk olarak fakültemiz bünyesinde mimari fotogrametri ve malzeme koruma laboratuarları kurulmuş, sözkonusu laboratuarlar çeşitli dersler ve y.lisans ve doktora tezleri yardımıyla eğitim ve araştırmaya katkıda bulunurken birçok devlet ve özel kuruma farklı ölçek ve nitelikte projeler hazırlamışlardır. Belirtilen laboratuarlar öncü işlevlerini hala sürdürmektedirler.
Kültürel miras kurumu onbir farklı kurumun biraraya getirilmesiyle oluşmuş araştırma, teknik ve kültürel bir kurum olarak İslami Şura Meclisi'nin ş.1365/m.1987 tarihindeki onayıyla kurulmuştur. Tüzüğünün onaylanmasının ardından çalışmalarını üç ana başlık altında (araştırma, koruma ve yaşatma, tanıtma ve öğretim) yürütmeye başlamıştır. Kurum ş.1375/m.1997 yılında araştırma merkezine dönüştürülmüş ve üç araştırma birimini (arkeoloji, dil ve lehçe bilim, antropoloji) kendi bünyesine almıştır. Kültürel Miras Kurumu'nun görevlerinden bazıları şunlardır:
-Geçmişten kalan eserlerin incelenmesi için araştırma programları hazırlamak ve uygulamak,
-Arkeolojik bölgelerin, tepelerin ve yapıların belirlenip incelenmesi ve onların toplu katologlarının hazırlanması , ülkenin arkeolojik haritasının çıkarılması.
-Arkeolojik araştırmalar ve bilimsel kazılar yapmak,
-Geleneksel sanatların araştırılmasına zemine hazırlayıp, onları korumak ve ilerletmek için gereken olanakları hazırlamak,
-Taşınabilir ve taşınamaz tarihi esrsleri ulusal eserler listesine ve ilgiili listelere kaydetmek,
-Kültürel-tarihi değere sahip ve kültürel miras sayılan tüm malları belirleyip, yetkili merciler kanalıyla tasarrufuna almak,
-Kültürel-tarihi eserlerin, yapıların ve koleksiyonların korunması, onarımı ve resterasyonu yapmak üzere gereken projeleri hazırlayıp uygulamak,
-Ülke genelinde müzeler kurmak, mevcut müzeleri geliştirmek ve idare etmek,
-Bilimsel hizmetler vermek amacıyla ülkenin kültürel miras ve arşiv merkezini oluşturmak,
-Basın-yayın yoluyla yapılan araştırmaları ve kültürel miras değerlerini ülke genelinde ve uluslar arası platformda tanıtmak,
-İran'ın tarihi eser ve yapılarını tanıtan bir ansiklopedi yayınlamak,
-Kültürel mirasın muhtelif alanlarında araştırma çalışmalarını genişletmek, araştırmacı ve sanatçıları teşvik etmek,
-Kültürel mirası belirleme, koruma ve yaşatma faaliyetlerine halkın katılımını teşvik etmek,
-Ülke genelinde kültürel miras toplulukları oluşturmak ve yaygınlaitırmak,
-Ülke içi ve dışındaki, özellikle İslam ülkelerindeki ilgili, kurum ve birimlerle ilişki kurmak ve bilimsel alışverişte bılınmak amacıyla gereken kongre ve seminerleri düzenlemek.
