ABD’nin güneybatı topraklarında ve Meksika’ya yakın olan çorak arazilerinde, küçük ama son derece korkutucu bir kemirgen yaşıyor.
ABD’nin Sonoran Çölü’nde yaşayan küçük ama bir o kadar vahşi kemirgenin pembe pençelerinden zehirli bir akrep bile kurtulamıyor. Küçük kemirgen, akrebin zehirli iğnesine karşı bana mısın bile demiyor, rakibinin burnuna ardı ardına darbeler vuruyor, ardından kuyruğunu kırarak akrebi toprağa yapıştırıyor. En son olarak, akrebin kafasını dişiyle parçalıyor ve onu yemeye koyuluyor.
NewScientist’in, bu korku dolu sahnelerin ardından ‘zafer ulumasını’ yakaladığı korku saçan canlı, çekirge faresi, yani Onychomys torridus. Küçük boyuna rağmen gelecere dehşet saçan canlının özelliği, Kuzey Amerika’da yaşayan tek etçil kermirgen olması. Çekirge faresini bilim insanları tarafından eşsiz kılan özelliği ise akrep kanına dirençli olması. Bu sayede, araştırmacılar farenin panzehir geliştirilmesinde tıp dünyasına yardımcı olabileceğini düşünüyor.
DOĞUŞTAN KATİL
Newscientist’in mercek altına aldığı çekirge fareleri, tabiri caizse ‘doğuştan katil.’ Yavru oldukları günlerden itibaren, bu canlılar kendilerinden çok daha büyük olan hayvanları avlamayı öğreniyor.
Çekirge fareleri hem anne hem de baba tarafından yetiştirildiğinde, sadece anneleri tarafından yetiştirilen hemcinslerine kıyasla daha vahşi ve saldırgan oluyor. Anne-babalı büyüyen fareler gruplarındaki diğer farelere sataşıyor, böceklerin gözünün yaşına bakmıyor.
Büyüdükçe saldırganlıkları daha da artan çekirge fareleri, bazen kendi türlerini de öldürüp yiyebiliyor. Bu nedenle birbirlerinden pire kaptıkları da oluyor.
ZEHİR VIZ GELİR
Vahşi etçiller olmalarının yanı sıra yamyamlık da yapan çekirge farelerinin bir diğer büyük özelliği, “Arizona bark scorpions” (Centruroides sp) adlı zehirli akrep türünün zehirinden etkilenmemesi. Dünyanın en zehirli akrepklerinden biri olan Centruroides sp, insanlarda kısmi felce ve solunum yetersizliğine neden olabiliyor, ölüme sebep verebiliyor. Ancak bu canlılar çekirge fareleri için kısa bir dövüş sonrası mideye inen yemek seçeneklerinden sadece biri.
Zehre karşı gösterdikleri direncin sırrını çözmek isteyen bilim insanları, çekirge farelerini laboratuvar ortamında gözlemledi. Sam Houston State Üniversitesi’nden Ashlee Rowe, çekirge faresi ile standart laboratuvar faresine (Mus musculus) az miktarda akrep zehiri enjekte etti. Çekirge faresi, kısa zamanda zehirin etkisini üzerinden attı.
ACIYA DAYANIKLI MUTASYON
Araştırma ekibi daha sonra farelerin beyinlerine acı sinyallerini taşıyan omurilikteki sinir hücrelerini çıkardı ve zehirin etkisini bir de böyle gözlemledi. Normalde, akrebin zehri, hücre zarında bulunan Nav1.7 adlı proteini harekete geçiriyor. Bu protein, acı sinyallerini tetikliyor. Ancak çekirge faresi, Nav1.8 adlı farklı bir proteinle mutasyon geçirdiği için, acı sinyalleri beyine ulaşmadan bloke ediliyor. Rowe, elde ettikleri bilgileri, San Francisco kentinde geçtiğimiz hafta düzenlenen ‘Society for Integrative and Comparative Biology’ konferansında açıkladı.
Rowe, Nav1.7 mutasyonunun insanlarda ‘eritromelalji’ adı verilen bir sendroma neden olduğunu, bu hastalığında ayak ve ellerde yanma ve acı hissi verdiğini ifade etti. Bilim insanlarının amacı, çekirge faresinin Nav1.8 mutasyonuyla acı sinyallerini nasıl bloke ettiğini ortaya çıkararak yeni nesil bir ağrı kesici keşfetmek.
ABD’nin Sonoran Çölü’nde yaşayan küçük ama bir o kadar vahşi kemirgenin pembe pençelerinden zehirli bir akrep bile kurtulamıyor. Küçük kemirgen, akrebin zehirli iğnesine karşı bana mısın bile demiyor, rakibinin burnuna ardı ardına darbeler vuruyor, ardından kuyruğunu kırarak akrebi toprağa yapıştırıyor. En son olarak, akrebin kafasını dişiyle parçalıyor ve onu yemeye koyuluyor.
NewScientist’in, bu korku dolu sahnelerin ardından ‘zafer ulumasını’ yakaladığı korku saçan canlı, çekirge faresi, yani Onychomys torridus. Küçük boyuna rağmen gelecere dehşet saçan canlının özelliği, Kuzey Amerika’da yaşayan tek etçil kermirgen olması. Çekirge faresini bilim insanları tarafından eşsiz kılan özelliği ise akrep kanına dirençli olması. Bu sayede, araştırmacılar farenin panzehir geliştirilmesinde tıp dünyasına yardımcı olabileceğini düşünüyor.
DOĞUŞTAN KATİL
Newscientist’in mercek altına aldığı çekirge fareleri, tabiri caizse ‘doğuştan katil.’ Yavru oldukları günlerden itibaren, bu canlılar kendilerinden çok daha büyük olan hayvanları avlamayı öğreniyor.
Çekirge fareleri hem anne hem de baba tarafından yetiştirildiğinde, sadece anneleri tarafından yetiştirilen hemcinslerine kıyasla daha vahşi ve saldırgan oluyor. Anne-babalı büyüyen fareler gruplarındaki diğer farelere sataşıyor, böceklerin gözünün yaşına bakmıyor.
Büyüdükçe saldırganlıkları daha da artan çekirge fareleri, bazen kendi türlerini de öldürüp yiyebiliyor. Bu nedenle birbirlerinden pire kaptıkları da oluyor.
ZEHİR VIZ GELİR
Vahşi etçiller olmalarının yanı sıra yamyamlık da yapan çekirge farelerinin bir diğer büyük özelliği, “Arizona bark scorpions” (Centruroides sp) adlı zehirli akrep türünün zehirinden etkilenmemesi. Dünyanın en zehirli akrepklerinden biri olan Centruroides sp, insanlarda kısmi felce ve solunum yetersizliğine neden olabiliyor, ölüme sebep verebiliyor. Ancak bu canlılar çekirge fareleri için kısa bir dövüş sonrası mideye inen yemek seçeneklerinden sadece biri.
Zehre karşı gösterdikleri direncin sırrını çözmek isteyen bilim insanları, çekirge farelerini laboratuvar ortamında gözlemledi. Sam Houston State Üniversitesi’nden Ashlee Rowe, çekirge faresi ile standart laboratuvar faresine (Mus musculus) az miktarda akrep zehiri enjekte etti. Çekirge faresi, kısa zamanda zehirin etkisini üzerinden attı.
ACIYA DAYANIKLI MUTASYON
Araştırma ekibi daha sonra farelerin beyinlerine acı sinyallerini taşıyan omurilikteki sinir hücrelerini çıkardı ve zehirin etkisini bir de böyle gözlemledi. Normalde, akrebin zehri, hücre zarında bulunan Nav1.7 adlı proteini harekete geçiriyor. Bu protein, acı sinyallerini tetikliyor. Ancak çekirge faresi, Nav1.8 adlı farklı bir proteinle mutasyon geçirdiği için, acı sinyalleri beyine ulaşmadan bloke ediliyor. Rowe, elde ettikleri bilgileri, San Francisco kentinde geçtiğimiz hafta düzenlenen ‘Society for Integrative and Comparative Biology’ konferansında açıkladı.
Rowe, Nav1.7 mutasyonunun insanlarda ‘eritromelalji’ adı verilen bir sendroma neden olduğunu, bu hastalığında ayak ve ellerde yanma ve acı hissi verdiğini ifade etti. Bilim insanlarının amacı, çekirge faresinin Nav1.8 mutasyonuyla acı sinyallerini nasıl bloke ettiğini ortaya çıkararak yeni nesil bir ağrı kesici keşfetmek.
