Madenler Nasıl İşlenir
cevherlerin işlenmesi
Madenler Nasıl İşlenir
Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden (cevher) bir mineraldir, ancak her mineral cevher değeri taşımaz. Bir mineralin cevher değeri taşıması için piyasa şartları gibi bir takım ekonomik etkenlerce belirlenen Tenör değerlerine sahip olması gerekir.
Madenlerin ekonomiye kazandırılması süreci, jeoloji mühendislerinden, maden mühendisleri ve metalurji ve malzeme mühendislerine kadar çeşitli mühendislik dallarında çalışan mühendisleri içine alan uzun bir süreçtir. Birçok maden çeşidi vardır. Bunlardan yüzeye yakın olanlar açık işletme, derindekiler ise kapalı işletme teşekkülleri ile çıkartılır. Elmas madeni bu gruba örnek olarak verilebilir.
Çıkarılan bu madenlerin işlenmesi farklıdır..
Örnek olarak demiri alırsak;
Demiri ya da çeliği soğukken döverek biçimlendirmek hem çok emek ve zaman alan bir iştir, hem de metal parçası çekiç altında çatlayıp kırılabilir. Oysa metal dövülmeden önce akkor dereceye kadar ısıtılırsa yumuşar, neredeyse macun kıvamına gelir ve kolayca dövülerek biçimlendirilebilir. Eskiden demirciler kor halindeki demiri örs denen çelikten bir bloğun üzerine yerleştirip çekiçle döverlerdi. 1839'da İskoçyalı mühendis James Nasmyth buhar gücüyle çalışan mekanik bir çekiç (buharlı şahmerdan) yaptı. Böylece gemilerin pervane milleri, büyük motorların krank milleri gibi çok büyük boyutlu makine parçalarının yapımı gerçekleştirilebildi.
Dövme tekniğiyle yapılmış demir ve çelik parçalar, erimiş metalin bir kalıba dökülmesiyle elde edilen dökme parçalardan daha dayanıklı ve daha az gevrektir . Dövme metal parçaların seri üretiminde, kütük denen büyük çelik kütleleri akkor dereceye kadar ısıtıldıktan sonra sabit bir örsün üzerine yerleştirilir ve kendi ağırlığıyla serbestçe düşen bir çekiç (düşme çekici) yardımıyla biçimlendirilir. Aslında metale istenen biçimi veren, örs ile çekice takılmış olan kalıplardır. Sert çelikten yapılan bu dövme kalıplarının maliyeti çok yüksektir, ama uzun süre kullanılabilir.
Büyük dövme parçalar da gene kalıpta, ama çekiç yerine presle dövülerek yapılır. Makaslar, çekiç başları, kerpeten ve pense gibi çeşitli el aletleri, cıvata ve somunlar, krank mili ve supap gibi motor parçaları hep kalıpta dövme presiyle biçimlendirilir. Eğer dövme parça sonradan başka bir parçayla birleştirilerek kullanılacaksa, tam istenen boyutlarda olması için gerekenden biraz büyük yapılır, sonra takım tezgâhında işlenerek istenen boyuta getirilir
cevherlerin işlenmesi
Madenler Nasıl İşlenir
Maden, diğer adıyla cevher yer kabuğunda iç ve dış doğal etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan minerallere verilen addır. Her maden (cevher) bir mineraldir, ancak her mineral cevher değeri taşımaz. Bir mineralin cevher değeri taşıması için piyasa şartları gibi bir takım ekonomik etkenlerce belirlenen Tenör değerlerine sahip olması gerekir.
Madenlerin ekonomiye kazandırılması süreci, jeoloji mühendislerinden, maden mühendisleri ve metalurji ve malzeme mühendislerine kadar çeşitli mühendislik dallarında çalışan mühendisleri içine alan uzun bir süreçtir. Birçok maden çeşidi vardır. Bunlardan yüzeye yakın olanlar açık işletme, derindekiler ise kapalı işletme teşekkülleri ile çıkartılır. Elmas madeni bu gruba örnek olarak verilebilir.
Çıkarılan bu madenlerin işlenmesi farklıdır..
Örnek olarak demiri alırsak;
Demiri ya da çeliği soğukken döverek biçimlendirmek hem çok emek ve zaman alan bir iştir, hem de metal parçası çekiç altında çatlayıp kırılabilir. Oysa metal dövülmeden önce akkor dereceye kadar ısıtılırsa yumuşar, neredeyse macun kıvamına gelir ve kolayca dövülerek biçimlendirilebilir. Eskiden demirciler kor halindeki demiri örs denen çelikten bir bloğun üzerine yerleştirip çekiçle döverlerdi. 1839'da İskoçyalı mühendis James Nasmyth buhar gücüyle çalışan mekanik bir çekiç (buharlı şahmerdan) yaptı. Böylece gemilerin pervane milleri, büyük motorların krank milleri gibi çok büyük boyutlu makine parçalarının yapımı gerçekleştirilebildi.
Dövme tekniğiyle yapılmış demir ve çelik parçalar, erimiş metalin bir kalıba dökülmesiyle elde edilen dökme parçalardan daha dayanıklı ve daha az gevrektir . Dövme metal parçaların seri üretiminde, kütük denen büyük çelik kütleleri akkor dereceye kadar ısıtıldıktan sonra sabit bir örsün üzerine yerleştirilir ve kendi ağırlığıyla serbestçe düşen bir çekiç (düşme çekici) yardımıyla biçimlendirilir. Aslında metale istenen biçimi veren, örs ile çekice takılmış olan kalıplardır. Sert çelikten yapılan bu dövme kalıplarının maliyeti çok yüksektir, ama uzun süre kullanılabilir.
Büyük dövme parçalar da gene kalıpta, ama çekiç yerine presle dövülerek yapılır. Makaslar, çekiç başları, kerpeten ve pense gibi çeşitli el aletleri, cıvata ve somunlar, krank mili ve supap gibi motor parçaları hep kalıpta dövme presiyle biçimlendirilir. Eğer dövme parça sonradan başka bir parçayla birleştirilerek kullanılacaksa, tam istenen boyutlarda olması için gerekenden biraz büyük yapılır, sonra takım tezgâhında işlenerek istenen boyuta getirilir
