Mali yıl (bütçe yılı olarak da adlandırılır), iş yerleri ve diğer kurumlar tarafından finansal beyannameleri hazırlamak amacıyla kullanılan süreye verilen addır. Birçok ülkede muhasebe ve vergi hukuku bu raporların her oniki ayda bir hazırlanmalarını gerektirir ancak bildirim aralığı her zaman takvim yılıyla örtüşmez (Ocak'tan Aralık'a). Mali yıllar iş yerleri ve ülkelere göre değişiklik gösterebilir.
Mali yıl ile takvim yılı genellikle çakıştırılmaz. Bunun nedeni, Noel ve işverenlerin tatile çıkmayı düşünebilecekleri bayram dönemlerinde yaşanan iş yoğunluğunun yıl sonu muhasebe hesaplarıyla karışmasını önlemektir. Çakışmanın söz konusu olmadığı durumlarda mali yılın sona erdiği takvim yılı baz alınır. Örneğin, 1 Temmuz 2007 - 30 Haziran 2008 aralığı 2008 mali yılına denk düşer.
Perakende satış, takvim yılı ile mali yılın çakışmadığı durumlara en iyi örneklerden biridir. Çoğu ülkede Aralık sonu envanter, alacak ve verecek hesaplarının en karmaşık olduğu dönemdir. Bu nedenle, perakende satıcılar mali yıl sonu olarak farklı bir ay seçerler. Ocak ayı sonu itibariyle olağan satış düzeyine yaklaşılması bu ayın mali yılın son ayı olarak kullanılmasını çekici kılmaktadır.
Ayrıca, çoğu şirket (yasaların izin verdiği ölçüde) karşılaştırma ve eldeki ürün miktarını ayarlama gibi nedenlerden ötürü mali yıllarını haftanın aynı gününde sonlandırmaktadırlar. Böylece, kimi mali yıllar 53 haftaya çıkabilmektedir. Cisco Systems ve Tesco bu yöntemi uygulayan büyük şirketlerdendir.
Önceleri Birleşik Krallık devletine ait olan BT Group ve National Grid gibi şirketler özelleştirme sonrasında da devletin mali yılını (31 Mart tarihinde sonlanmaktadır) kullanmaktadırlar.
Tüm bunlara karşın, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya dışında yer alan ülkelerdeki çoğu şirket aynı mali yıl ile takvim yılını kullanmaktadırlar.
Çoğu üniversitenin mali yılı okulların kapanmasına denk düşen yaz aylarına sarkıtılır. Bunda, okulun yaz aylarındaki iş yükünün düşüklüğü de etkilidir.
Farklı ülkelerdeki uygulamaları
Mali yıllar genellikle çeyrek dilimler olarak ifade edilir. Her çeyreğin 3 aya denk geldiği bu takvim 2009 yılında aşağıdaki gibidir (ABD Hükümeti'nce uygulanan mali yıl takvimi).
1. Çeyrek: 1 Ekim 2008 31 Aralık 2008
2. Çeyrek: 1 Ocak 2009 31 Mart 2009
3. Çeyrek: 1 Nisan 2009 30 Haziran 2009
4. Çeyrek: 1 Temmuz 2009 30 Eylül 2009
ABD Hükümeti'nce uygulanan mali yıl önceki yılın Ekim ayı başından takvim yılının Eylül ayı sonuna dek sürer. Mali yıl, 1976'dan önce 1 Temmuz'da başlayıp 30 Haziran'da sona eriyordu. 1974'te kabul edilen bütçe yasası Kongre'ye bütçeyi hazırlaması için daha geniş bir süre tanımaya başladı.
Avustralya Hükümeti'nce uygulanan mali yıl 1 Temmuz'da başlamakta ve bir sonraki yılın 30 Haziranı'nda sona ermektedir. Bu takvim, gelir vergisi ve bütçe hesaplamaları için kullanılmaktadır.
Kanada, Yeni Zelanda, Hindistan, Hong Kong, ve Japonya da mali yıl 1 Nisan'da başlayıp 31 Mart'ta sona ermektedir.
Japonya'da gelir vergisi yılı 1 Ocak'tan 31 Aralık'a dek sürmekte ancak kurumlar vergisi bu uygulamanın dışında tutulmaktadır.
Vergi birliği uygulamasının etkin olduğu ülkelerde bir gruba üye olan şirketler üye oldukları grupla aynı mali yılı (ABD ve Japonya'da takvim, üç ayı geçmeyecek biçimde kaydırılabilmektedir) kullanmak zorundadırlar. Bunun nedeni, mali yıllar arasındaki farkların hiç sayılmaması ya da birden çok kez sayılması durumlarının önüne geçmektir.
Mali yıl ile takvim yılı genellikle çakıştırılmaz. Bunun nedeni, Noel ve işverenlerin tatile çıkmayı düşünebilecekleri bayram dönemlerinde yaşanan iş yoğunluğunun yıl sonu muhasebe hesaplarıyla karışmasını önlemektir. Çakışmanın söz konusu olmadığı durumlarda mali yılın sona erdiği takvim yılı baz alınır. Örneğin, 1 Temmuz 2007 - 30 Haziran 2008 aralığı 2008 mali yılına denk düşer.
Perakende satış, takvim yılı ile mali yılın çakışmadığı durumlara en iyi örneklerden biridir. Çoğu ülkede Aralık sonu envanter, alacak ve verecek hesaplarının en karmaşık olduğu dönemdir. Bu nedenle, perakende satıcılar mali yıl sonu olarak farklı bir ay seçerler. Ocak ayı sonu itibariyle olağan satış düzeyine yaklaşılması bu ayın mali yılın son ayı olarak kullanılmasını çekici kılmaktadır.
Ayrıca, çoğu şirket (yasaların izin verdiği ölçüde) karşılaştırma ve eldeki ürün miktarını ayarlama gibi nedenlerden ötürü mali yıllarını haftanın aynı gününde sonlandırmaktadırlar. Böylece, kimi mali yıllar 53 haftaya çıkabilmektedir. Cisco Systems ve Tesco bu yöntemi uygulayan büyük şirketlerdendir.
Önceleri Birleşik Krallık devletine ait olan BT Group ve National Grid gibi şirketler özelleştirme sonrasında da devletin mali yılını (31 Mart tarihinde sonlanmaktadır) kullanmaktadırlar.
Tüm bunlara karşın, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya dışında yer alan ülkelerdeki çoğu şirket aynı mali yıl ile takvim yılını kullanmaktadırlar.
Çoğu üniversitenin mali yılı okulların kapanmasına denk düşen yaz aylarına sarkıtılır. Bunda, okulun yaz aylarındaki iş yükünün düşüklüğü de etkilidir.
Farklı ülkelerdeki uygulamaları
Mali yıllar genellikle çeyrek dilimler olarak ifade edilir. Her çeyreğin 3 aya denk geldiği bu takvim 2009 yılında aşağıdaki gibidir (ABD Hükümeti'nce uygulanan mali yıl takvimi).
1. Çeyrek: 1 Ekim 2008 31 Aralık 2008
2. Çeyrek: 1 Ocak 2009 31 Mart 2009
3. Çeyrek: 1 Nisan 2009 30 Haziran 2009
4. Çeyrek: 1 Temmuz 2009 30 Eylül 2009
ABD Hükümeti'nce uygulanan mali yıl önceki yılın Ekim ayı başından takvim yılının Eylül ayı sonuna dek sürer. Mali yıl, 1976'dan önce 1 Temmuz'da başlayıp 30 Haziran'da sona eriyordu. 1974'te kabul edilen bütçe yasası Kongre'ye bütçeyi hazırlaması için daha geniş bir süre tanımaya başladı.
Avustralya Hükümeti'nce uygulanan mali yıl 1 Temmuz'da başlamakta ve bir sonraki yılın 30 Haziranı'nda sona ermektedir. Bu takvim, gelir vergisi ve bütçe hesaplamaları için kullanılmaktadır.
Kanada, Yeni Zelanda, Hindistan, Hong Kong, ve Japonya da mali yıl 1 Nisan'da başlayıp 31 Mart'ta sona ermektedir.
Japonya'da gelir vergisi yılı 1 Ocak'tan 31 Aralık'a dek sürmekte ancak kurumlar vergisi bu uygulamanın dışında tutulmaktadır.
Vergi birliği uygulamasının etkin olduğu ülkelerde bir gruba üye olan şirketler üye oldukları grupla aynı mali yılı (ABD ve Japonya'da takvim, üç ayı geçmeyecek biçimde kaydırılabilmektedir) kullanmak zorundadırlar. Bunun nedeni, mali yıllar arasındaki farkların hiç sayılmaması ya da birden çok kez sayılması durumlarının önüne geçmektir.
