Muhabbet Kuşlarında Mantar
Muhabbet kuşlarında sıklıkla görülen hastalıktır.Bulaşma çoğunlukla hjyen olmayan açık yemlerin kullanılması,kaliteli su verilmemesi,stres, hatalı beslenme,kafes temizliğinin steril olarak yapılmaması,kursağın geç boşalması,A vitamini yetersizliği,virüs enfeksiyonlarının yaptığı tahribatlar,taravma,uzun süreli ve bir veteriner hekime danışmadan antibiyotik kullanımı,aynı ortamda siğara tüketilmesi,kuş sahibinin elerini yıkamadan ellemesi,sıcak ve nemli hava, genç kuşlarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kuşlarda vs ortaya çıkar.
Muhabbet kuşlarında mantar hastalığı genelde gagada başlar sonra gagadan ayaklara atlar. Müdahele edilmese hava keselerine atlar ve ölümüne neden olabilir.Muhabbet kuşu sahipleri veteriner kliniğimize genelde gecikmeli olarak gelmektedirler,ilk başlangıçta kuşçulara fikir sormakta ilaç almakta ve yetersiz kalmakta bize ulaştıklarında mantarı tedavi edebiliyoruz ama tahribatlarını düzeltmek zor (tırnak düşmesi,gaga deformasyonları,akciğer tahribatları vs)muhabbet kuşunuz mantara yakalandığında mutlaka bir veteriner hekime göstermenizi tavsiye ederim.
Kuşlarda erken teşhis önemli kaybedilen zaman içinde vucut dirençleri azalmakta ve hassas bünyeleri tedavinin gecikmesini ne yazık ki tolere edememektedir.Mantar hastalığına yakalanan muhabbet kuşlarında acı çekme eğilimi vardır.Mantar hastalıgına yakalanan kuşlar çift ise muhakkak ayrılmalıdırlar birbirlerine geçirme olasılıkları vardır.
Muhabbet kuşlarında mantar etkeni Candidiasis, kafes kuşlarında Candida albicans adı verilen bir mantar türünün yol açtığı enfeksiyonların genel adıdır. Bu mantar türü normal çok az sayıda bütün kuşların sindirim sisteminde bulunur ancak enfeksiyona neden olmaz. Eğer bu mikroorganizmanın sayısı artarsa veya sindirim sisteminde bir hasar varsa, sindirim sisteminde, gaga ve solunum sistemi gibi diğer organlarda, deri, tüy, göz ve üreme organlarında da enfeksiyon oluşur.
İzmir bornovadaki veteriner kliniğimize gelen muhabbet kuşu hastalarımızda yaklaşık %20 sinde mantar vakası görmekteyiz bu ciddi bir orandır.Bu tedavilerde başarılıyız ama erken teşhis çok önemli.Teşhiste labratuvar yöntemleri kesinlikle kullanılmalıdır.
Kuşlarda mantar Hastalığı belirtileri yerleştiği organa göre değişiklik gösterir. Tek bir organda olabileceği gibi, birkaç organa aynı anda yerleşebilir. Ağız ve gaga bölgesinde olduğunda ağız kokusu ve ağızda beyaz plaklar oluşur dikkatli bir muayne ile anlaşılabilir.
Enfeksiyon genellikle alt ve üst gaganın birleştiği açıda oluşur. Gagadaki hastalıkta yemi geri çıkarma, iştah kaybı ve halsizlikle birlikte depresyon izlenir. Gaga kalınlaşır, yemin kursağı geçişi gecikmeye başlar.Kuşta dikkat eksikliği ve huzursuzluk hakimdir,zayıflamada başlar.
Kuşun bağışıklık sistemi zayıfsa kolayca yayılır kursak ve kloaktan alınan örnek mantarmı yoksa başka patojenlermlemi uğraştığımızı anlamak yönünden önemli bir ayıraçtır.Tedavide bağışıklık güçlendiricilerin kullanılması gerekmektedir.özellikle uzun süreli antibiyotik kullanımından sonra görülebilir antibiyotikler bakterilere karşı kullanılır bu arada iyi bakterileride öldürüp barsak florasını bozarak ve yayılmaya neden olabilirler.Kuşun kusmuğu mayhoş kokar.ilerlemiş vakalarda felç,denge kaybı,hissizlik,kursak şişliği görülür.Candida spp gaz üretir kursak balon gibi olabilir.Mantar toxin üretir (mycotoxin) karaciğer ve sinir sistemindede tahribatlar yapar.kuşunuz her yediğini kusuyorsa bakteriyel sindirim sistemi enfeksiyonu olabilir.nadir vakalarda kuşların kursağında başka küf mantarıda olabilir mucor spp buda kusma yapabilir.
Enfeksiyon, sindirim sisteminin alt bölgelerine yerleştiyse, sulu dışkı, kusma, kilo kaybı, iştahsızlık ve depresyon görülür. Solunum sistemindeki mantar ise burun akıntısı, ses ve ötüş değişiklikleri, solunum güçlüğü ve kolay yorulma gibi belirtiler izlenir.Burun akıntısı alınarak labratuvar teşhisine gidilebilir.Kaşınma refleksi ayırıcı tanıda dikkat edimesi gereken bir husustur.
Hastalığın teşhisinde mantarın miktarı ve belirtilerin tespiti önemlidir. Tedavi olarak veteriner hekiminizin seçimine ve önerisine göre antifungal ilaçlar kullanılır. Hastalığa zemin hazırlayan stres, kötü bakım ve beslenme gibi koşulların düzeltilmesi de hastalığın iyileştirilmesinde çok önemli rol oynar.Unutulmaması gereken bir şeyde iyileşen vakalarda hjyen ve bakım koşulları tekrar bozulursa kolayca nüks eder.tedavi 4-6 hafta arsındadır kendiliğinden iyileşmesi mümkün değildir.Tedavi süresinde şeker yasaktır,meyve şekerleride dahil maya şekerlerle beslenir.Mantar tedavisi gören muhabbet kuşunuza asla meyve vermeyiniz ve veteriner hekiminizin verdiği diyete uyunuz.
Kuşlardaki mantar etkenleri insanlarda ajan patojen olan etkenlerden genelde farklıdır. Ama tam olarak kesin bulaşmaz demek çok zor.küçük asalaklara (mantar olmayan) direk olarak vazelin boğucu etki yaratmakta ve kısa sürede hastalıklı bölgenin yenilenmesine iyi gelmektedir.Ancak eğer mantar veya bir bakteri etkin bir şekilde deride , gagada veya tırnaklarda kanamalı yaralara yol açıyorsa toz veya aşı şeklinde antibiyotik veya anti-fungal ilaçlar kullanılmalıdır.Kuşlarda mantar hastalığının teşhisinde muayne,kazıntı alınarak ekim yapılması,wood lambasıyla bölgenin karanlık ortamda incelenmesi vs yöntemler kullanılmaktadır. Muhabbet kuşunun gagası, dayanıklı kemiksi özlü madde etrafını çevreleyen keratinden oluşmakta, keratine rağmen de içinde hassas damarlar bulunmaktadır. Bütün papağanlar gibi, muhabbet kuşlarının da kavisli bir gagası var. Onların üst ve alt çeneleri birbirlerinden şekil ve uzunluk bakımından farklıdır. Çene kemiğe yapışık olduğundan hareketsizdir. Kuş, gagasını açtığında , üst çeneyi yukarı doğru hareket ettirdiğinde alt çene görülebilir.Gaga deformasyonlarında muhabbet kuşuna yeni bir gaga küretaj işlemleriyle yapmak mümkündür,bu işlem kazıma ve kesme olmak üzere iki aşamalı olarak yapılmaktadır bu işlem kesinlikle bu konuda deneyimli veteriner hekim tarafından yapılmalıdır izmir bornova veteriner kliniğimizde bu işlem yapılmaktadır yaklaşık 25 dakika sürmektedir..Bu yeni gaga yapımı muhabbet kuşunun daha rahat yemi yemesi ve mantar nedeniyle gagada oluşan mantar katmanlarının kazınarak ve kesilerek alttaki sağlıklı gaga katmanına ulaşmayı hedeflemektedir, Bu işlem sırasında ayaklarda mantar nedeniyle tırnaklarda düşmeler ve eğrilmeler görülebililir,eğri tırnaklar düzeltilerek kesilmelidir.Kuşun gagasında ve ayaklarındaki beyaz oluşumlara yakından baktığınızda hatta büyüteç yardımıyla bakıldığında ufak delikler varsa bu mantar değil uyuz demektir. O deliklerin içinde de uyuz böcekleri vardır. Kullandığınız mantar ilaçları de bu yüzden bir çözüm sağlamaz.Muhabbet kuşlarında uyuz etkeni kazıntıl alındığında ancak mikroskopla incelemeyle görülebilir.muhabbet kuşlarında mantar semptomatik olarak ayaklarda gagada beyazlık görülebilir.İlerlemiş vakalarda tırnaklarda düşme gagada elle yüzeyinin sürtülmesi durumlarında parçalanmalar,göz etrafında tüy dökülmeleri,tüyler kabarık,huzursuzluk,yem yemede azalma,kilo kaybı,tüy dökülmesi,kaşıntı vs görülebilir.Muhabet kuşlarında mantar hastalığı başka vakalarlada karışabilir gagada ve ayaklarda pullanma ve kaşıntı muhabbet kuşunun mantar olduğu anlamına gelmez bu durum tek tip beslenmekten dolayı A ve E vitamini eksikliğide olabilir. Bakterilerin dışında diğer mikroplar da kuşlarımıza zarar verebilir. Mantar hastalıkları meydana gelebilir ve çoğunlukla mukoza çevresi iltihaplanmasına neden olur. Birçok olayda maya, sağlık problemlerine neden olur, Mucor türünden mikropların sorumlu olduğu bir pamukçuk veya candidiasis den sözedilir. Kursak iltihapları, kusmaya ve genel hastalığa yol açabilir. Etkilenmiş kuşlar, acı çeker, iştahını kaybeder. Yiyeceklerini kustuktan sonra sonra tüylerine yapışmış sıvı bulunabilir.Mantar kuşlarda çok ileri vakalarda gaga düşmesine de neden olabilir.
Kursak hastalıklarına sebep olabilen başka bir patojen daha vardır. Keşfedildiği zaman, Megabacteria ismindedir mantar benzeri bir organizmadır. Birçok insan bu yüzden, megabacteria ismini kuşların kursak mayası olarak kullanmaktadır ve bilmektedir.Bu sebepler ayırıcı tanıda Veterinerler her zaman,kursak incelemelerinde Megabacteria'yı bulamaz bu olasılık her zaman düşünülmelidir .Çoğunlukla, mikropların bulunması için iki veya daha çok tetkik gerekir.
Muhabbet kuşlarında sıklıkla görülen hastalıktır.Bulaşma çoğunlukla hjyen olmayan açık yemlerin kullanılması,kaliteli su verilmemesi,stres, hatalı beslenme,kafes temizliğinin steril olarak yapılmaması,kursağın geç boşalması,A vitamini yetersizliği,virüs enfeksiyonlarının yaptığı tahribatlar,taravma,uzun süreli ve bir veteriner hekime danışmadan antibiyotik kullanımı,aynı ortamda siğara tüketilmesi,kuş sahibinin elerini yıkamadan ellemesi,sıcak ve nemli hava, genç kuşlarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kuşlarda vs ortaya çıkar.
Muhabbet kuşlarında mantar hastalığı genelde gagada başlar sonra gagadan ayaklara atlar. Müdahele edilmese hava keselerine atlar ve ölümüne neden olabilir.Muhabbet kuşu sahipleri veteriner kliniğimize genelde gecikmeli olarak gelmektedirler,ilk başlangıçta kuşçulara fikir sormakta ilaç almakta ve yetersiz kalmakta bize ulaştıklarında mantarı tedavi edebiliyoruz ama tahribatlarını düzeltmek zor (tırnak düşmesi,gaga deformasyonları,akciğer tahribatları vs)muhabbet kuşunuz mantara yakalandığında mutlaka bir veteriner hekime göstermenizi tavsiye ederim.
Kuşlarda erken teşhis önemli kaybedilen zaman içinde vucut dirençleri azalmakta ve hassas bünyeleri tedavinin gecikmesini ne yazık ki tolere edememektedir.Mantar hastalığına yakalanan muhabbet kuşlarında acı çekme eğilimi vardır.Mantar hastalıgına yakalanan kuşlar çift ise muhakkak ayrılmalıdırlar birbirlerine geçirme olasılıkları vardır.
Muhabbet kuşlarında mantar etkeni Candidiasis, kafes kuşlarında Candida albicans adı verilen bir mantar türünün yol açtığı enfeksiyonların genel adıdır. Bu mantar türü normal çok az sayıda bütün kuşların sindirim sisteminde bulunur ancak enfeksiyona neden olmaz. Eğer bu mikroorganizmanın sayısı artarsa veya sindirim sisteminde bir hasar varsa, sindirim sisteminde, gaga ve solunum sistemi gibi diğer organlarda, deri, tüy, göz ve üreme organlarında da enfeksiyon oluşur.
İzmir bornovadaki veteriner kliniğimize gelen muhabbet kuşu hastalarımızda yaklaşık %20 sinde mantar vakası görmekteyiz bu ciddi bir orandır.Bu tedavilerde başarılıyız ama erken teşhis çok önemli.Teşhiste labratuvar yöntemleri kesinlikle kullanılmalıdır.
Kuşlarda mantar Hastalığı belirtileri yerleştiği organa göre değişiklik gösterir. Tek bir organda olabileceği gibi, birkaç organa aynı anda yerleşebilir. Ağız ve gaga bölgesinde olduğunda ağız kokusu ve ağızda beyaz plaklar oluşur dikkatli bir muayne ile anlaşılabilir.
Enfeksiyon genellikle alt ve üst gaganın birleştiği açıda oluşur. Gagadaki hastalıkta yemi geri çıkarma, iştah kaybı ve halsizlikle birlikte depresyon izlenir. Gaga kalınlaşır, yemin kursağı geçişi gecikmeye başlar.Kuşta dikkat eksikliği ve huzursuzluk hakimdir,zayıflamada başlar.
Kuşun bağışıklık sistemi zayıfsa kolayca yayılır kursak ve kloaktan alınan örnek mantarmı yoksa başka patojenlermlemi uğraştığımızı anlamak yönünden önemli bir ayıraçtır.Tedavide bağışıklık güçlendiricilerin kullanılması gerekmektedir.özellikle uzun süreli antibiyotik kullanımından sonra görülebilir antibiyotikler bakterilere karşı kullanılır bu arada iyi bakterileride öldürüp barsak florasını bozarak ve yayılmaya neden olabilirler.Kuşun kusmuğu mayhoş kokar.ilerlemiş vakalarda felç,denge kaybı,hissizlik,kursak şişliği görülür.Candida spp gaz üretir kursak balon gibi olabilir.Mantar toxin üretir (mycotoxin) karaciğer ve sinir sistemindede tahribatlar yapar.kuşunuz her yediğini kusuyorsa bakteriyel sindirim sistemi enfeksiyonu olabilir.nadir vakalarda kuşların kursağında başka küf mantarıda olabilir mucor spp buda kusma yapabilir.
Enfeksiyon, sindirim sisteminin alt bölgelerine yerleştiyse, sulu dışkı, kusma, kilo kaybı, iştahsızlık ve depresyon görülür. Solunum sistemindeki mantar ise burun akıntısı, ses ve ötüş değişiklikleri, solunum güçlüğü ve kolay yorulma gibi belirtiler izlenir.Burun akıntısı alınarak labratuvar teşhisine gidilebilir.Kaşınma refleksi ayırıcı tanıda dikkat edimesi gereken bir husustur.
Hastalığın teşhisinde mantarın miktarı ve belirtilerin tespiti önemlidir. Tedavi olarak veteriner hekiminizin seçimine ve önerisine göre antifungal ilaçlar kullanılır. Hastalığa zemin hazırlayan stres, kötü bakım ve beslenme gibi koşulların düzeltilmesi de hastalığın iyileştirilmesinde çok önemli rol oynar.Unutulmaması gereken bir şeyde iyileşen vakalarda hjyen ve bakım koşulları tekrar bozulursa kolayca nüks eder.tedavi 4-6 hafta arsındadır kendiliğinden iyileşmesi mümkün değildir.Tedavi süresinde şeker yasaktır,meyve şekerleride dahil maya şekerlerle beslenir.Mantar tedavisi gören muhabbet kuşunuza asla meyve vermeyiniz ve veteriner hekiminizin verdiği diyete uyunuz.
Kuşlardaki mantar etkenleri insanlarda ajan patojen olan etkenlerden genelde farklıdır. Ama tam olarak kesin bulaşmaz demek çok zor.küçük asalaklara (mantar olmayan) direk olarak vazelin boğucu etki yaratmakta ve kısa sürede hastalıklı bölgenin yenilenmesine iyi gelmektedir.Ancak eğer mantar veya bir bakteri etkin bir şekilde deride , gagada veya tırnaklarda kanamalı yaralara yol açıyorsa toz veya aşı şeklinde antibiyotik veya anti-fungal ilaçlar kullanılmalıdır.Kuşlarda mantar hastalığının teşhisinde muayne,kazıntı alınarak ekim yapılması,wood lambasıyla bölgenin karanlık ortamda incelenmesi vs yöntemler kullanılmaktadır. Muhabbet kuşunun gagası, dayanıklı kemiksi özlü madde etrafını çevreleyen keratinden oluşmakta, keratine rağmen de içinde hassas damarlar bulunmaktadır. Bütün papağanlar gibi, muhabbet kuşlarının da kavisli bir gagası var. Onların üst ve alt çeneleri birbirlerinden şekil ve uzunluk bakımından farklıdır. Çene kemiğe yapışık olduğundan hareketsizdir. Kuş, gagasını açtığında , üst çeneyi yukarı doğru hareket ettirdiğinde alt çene görülebilir.Gaga deformasyonlarında muhabbet kuşuna yeni bir gaga küretaj işlemleriyle yapmak mümkündür,bu işlem kazıma ve kesme olmak üzere iki aşamalı olarak yapılmaktadır bu işlem kesinlikle bu konuda deneyimli veteriner hekim tarafından yapılmalıdır izmir bornova veteriner kliniğimizde bu işlem yapılmaktadır yaklaşık 25 dakika sürmektedir..Bu yeni gaga yapımı muhabbet kuşunun daha rahat yemi yemesi ve mantar nedeniyle gagada oluşan mantar katmanlarının kazınarak ve kesilerek alttaki sağlıklı gaga katmanına ulaşmayı hedeflemektedir, Bu işlem sırasında ayaklarda mantar nedeniyle tırnaklarda düşmeler ve eğrilmeler görülebililir,eğri tırnaklar düzeltilerek kesilmelidir.Kuşun gagasında ve ayaklarındaki beyaz oluşumlara yakından baktığınızda hatta büyüteç yardımıyla bakıldığında ufak delikler varsa bu mantar değil uyuz demektir. O deliklerin içinde de uyuz böcekleri vardır. Kullandığınız mantar ilaçları de bu yüzden bir çözüm sağlamaz.Muhabbet kuşlarında uyuz etkeni kazıntıl alındığında ancak mikroskopla incelemeyle görülebilir.muhabbet kuşlarında mantar semptomatik olarak ayaklarda gagada beyazlık görülebilir.İlerlemiş vakalarda tırnaklarda düşme gagada elle yüzeyinin sürtülmesi durumlarında parçalanmalar,göz etrafında tüy dökülmeleri,tüyler kabarık,huzursuzluk,yem yemede azalma,kilo kaybı,tüy dökülmesi,kaşıntı vs görülebilir.Muhabet kuşlarında mantar hastalığı başka vakalarlada karışabilir gagada ve ayaklarda pullanma ve kaşıntı muhabbet kuşunun mantar olduğu anlamına gelmez bu durum tek tip beslenmekten dolayı A ve E vitamini eksikliğide olabilir. Bakterilerin dışında diğer mikroplar da kuşlarımıza zarar verebilir. Mantar hastalıkları meydana gelebilir ve çoğunlukla mukoza çevresi iltihaplanmasına neden olur. Birçok olayda maya, sağlık problemlerine neden olur, Mucor türünden mikropların sorumlu olduğu bir pamukçuk veya candidiasis den sözedilir. Kursak iltihapları, kusmaya ve genel hastalığa yol açabilir. Etkilenmiş kuşlar, acı çeker, iştahını kaybeder. Yiyeceklerini kustuktan sonra sonra tüylerine yapışmış sıvı bulunabilir.Mantar kuşlarda çok ileri vakalarda gaga düşmesine de neden olabilir.
Kursak hastalıklarına sebep olabilen başka bir patojen daha vardır. Keşfedildiği zaman, Megabacteria ismindedir mantar benzeri bir organizmadır. Birçok insan bu yüzden, megabacteria ismini kuşların kursak mayası olarak kullanmaktadır ve bilmektedir.Bu sebepler ayırıcı tanıda Veterinerler her zaman,kursak incelemelerinde Megabacteria'yı bulamaz bu olasılık her zaman düşünülmelidir .Çoğunlukla, mikropların bulunması için iki veya daha çok tetkik gerekir.
