Nabız ve Soluk alıp verme hızına ne etki eder ?

* KALP :Göğüs kafesinin içinde,sola doğru yatık şekildedir.Yumruğumuz büyüklüğünde dir.
* Kanı damarlara pompalar.

* DAMARLAR :Vücudun tüm yapılarına ulaşım sağlayan borulardır.
* Kanı ilgili yapılara; oradan da kalbe taşır.

* KAN VÜCUTTA NEDEN DOLAŞIR ?
* Kan vücutta madde taşıma görevini yapar.Beslenme sonucu kana karışan besin maddeleri hücrelerimize kadar kan yolu ile taşınır.Solunum ile alınan oksijen , besin maddelerinin yanmasını sağlar.Oksijen de hücrelere kan yolu ile taşınır.

* Kan,vücudumuz için gerekli maddeleri taşıyan kırmızı renkli hayati sıvıdır.
* Kalbimiz tarafından pompalanan kanın görevi taşıdığı maddeleri damarlar yoluyla ilgili yapılara ve organlara iletmektir.

* Kalp kanı pompalar.
* Kan,besin ve oksijen içerir.
* Besin ve oksijen,damarlar yoluyla vücudun her yerine taşınır.
* Kan kalbe döner.

STETESKOP
* Kalbin ve iç organların hareketlerini dinlemeye yarayan alete steteskop denir.

KALP
Pompalama gerçekleşir.
(Steteskopla duyduğumuz ses oluşur.)

Kan, kalpten çıkar; Damarlar yoluyla Vücuda gider..

Kalbin atışı damarlarda Kıpırtı şeklinde hissedilir.Bu NABIZdır.(Kalbimizin atış sesi)

NABZIMIZI NASIL SAYARIZ?

* Nabzımızı saymak için sol bileğin iç kısmındaki ana damara, sağ elimizin baş parmağı hariç diğer parmaklarımızı koyarız.
* Hissettiğimiz kıpırtıyı bir dakika süre ile sayarız.

* Sağlıklı bir yetişkinde nabız sayısı dakikada 70-80 civarındadır.Çocuklar da ise bu sayı 80-100 arasındadır.

EGZERSİZİN NABZA ETKİSİ

* Otururken,yürürken,ko şarken,uyurken kalbimiz durmadan çalışır.Kalbin çalışma hızı yapılan egzersizin çeşidine göre değişir.

DİNLENME DURUMUNDA

* Kalbimiz atar.
* Nabız normaldir.

EGZERSİZ YAPARKEN

* Kalbimiz atar.
* Nabız yüksektir.
* Egzersiz yapmaya başlandığında nabız sayısında artış görülür.
* Egzersiz süresi uzadıkça nabız sayısı da belirli oranda artar.
* Egzersizden sonra dinlenince nabız normal durumuna gelir.

EGZERSİZ, SOLUK ALIP VERME İLİŞKİSİ

* Dinlenme durumunda olan bir kişinin soluk alıp verme hızı, hareket halindeki bir kişiye göre daha yavaştır.
* Dinlenme durumundaki sağlıklı bir insanın dakikadaki soluk alıp verme sayısı 15- 20 arasındadır.
* Vücudun egzersize ihtiyacı vardır. Egzersiz yaparken soluk alıp verme sıklığı ve nabız hızı artar.
* Egzersiz dışında günlük hayatımızda sevinç, heyecan, korku veren durumlarla karşılaşırız. Bu gibi durumlar nabız hızını ve soluk alıp verme sıklığını etkiler. Bu durum kişilere göre farklılık gösterir.

Nabiz sayisi harareti yükselten hastaliklarda, sinirlilikte, yemeklerden sonra, luklarda çoğalir, tifo hastaliğinda, uykuda, istirahatta yavaşlar.

NABIZ

NABIZ: Kalbin atımını sayma işlemidir; diğer bir deyişle, bir dakikada kalbin kaç kez attığının göstergesidir.

Kalp kasıldığında (her seferinde ortalama 60-70 ml) kanı damarlara pompalar, bu atış atardamarlarda dolgunluk şeklinde hissedilir ve buna “nabız alınıyor” denilir.
Nabız değerlendirilirken sadece kalp atım sayısı değil, atım düzeni ile nabzın dolgunluğu da saptanabilir.

Normal bir yetişkinde bir dakikadaki kalp atım sayısı 60-100 arasındadır.
Kalbin atış sayısı(hızı) hareket edildiğinde, hastalıkta, yaralanmada, duygusal etkilenmelerde artabilir.

12 yaşın üzerindeki kızlarda genellikle erkeklere oranla yüksektir.

Atletlerde (koşucu gibi), dolaşımı çok yüklenen sporcularda istirahat halinde kalp atım hızı 40 civarındadır ve herhangi bir sorun yoktur.

Nabız alınan atardamarlar genellikle yüzeye yakın olanlardır; ile dirsek içinde brakiyal nabız en çok kullanılan nabızlardır. Buralardan alınamadığında ya da gerektiğinde popliteal ve ayak nabızları değerlendirilebilir.

İşaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının uçları birlikte yanyana nabzın üzerine hafifçe bastırılır; çok yüzeysel ya da çok sıkı bastırırsanız nabzı alamayabilirsiniz.

Nabzı 60 saniye(bir dakika) süreyle sayın; 15 saniye sayıp sonuç dört ile çarpılabilirse de aritmi (kalp atımındaki düzensizlik) bu süreçte fark edilmeyebileceğinden özellikle kalp hastalarında bir dakika saymakta yarar var.

Kendi nabzınızı sayarak işe başlayabilirsiniz, sonuçtan emin olamazsanız başka birine de saydırın.

Nabız hızı dakikada 100 üzerinde ise TAŞİKARDİ, 60 altında ise BRADİKARDİ denir.

KALP ATIM DÜZENİ(RİTİM): Kalp atımları arasında eşit aralık vardır ve nabız alınırken saat “tik tak” ları gibi düzenli olduğu görülür. Eğer ritimde (atım düzeninde) aksamalar varsa buna “aritmi”/ “düzen bozukluğu” denir. Eğer aritmi saptarsanız, kalpten steteskopla dinleyerek doğrulayın, çünkü bazen bazı atımlar hissedilemeyebilir; gerçek aritmi mi yoksa bir anlık hissetmeme mi bunun belirlenmesi önemlidir.

NABIZ DOLGUNLUĞU: Nabız alırken dolgunluğunu değerlendirmek önemlidir; bu, damarlarda dolaşan kan hacmı hakkında fikir verir.
Eğer nabız kişide normaldekinden daha zayıf alınıyorsa (zorla hissediyorsanız) vücutta su azalmış (dehidratasyon) olabilir; ya da çok dolgunsa basınç artmış (hipertansiyon) olabilir.
O nedenle normal nabız dolgunluğunu ve ritmini öğrenmek ve farklılıkları ayırt edebilmek için mümkün olduğunca çok sayıda insanın nabzını ölçmeye çalışın (önce kendinizin ve yakınlarınızın nabzını sayarak başlayabilirsiniz).

NABIZ HIZINI BELİRLEYEN ETKENLER

HAREKET/SPOR
Spor yaparken ya da vücudun kaslarının çok çalıştığı ağır işlerde (kısaca: egzersiz) nabız hızı kısa sürede artar; ilerleyen zamanda düzenli spor yapan kişinin kalp kası güçlenir ve dinlenme anında(yani günlük faaliyetlerinde) düzenli spor yapmayan kişilere kıyaslandığında sporcuların nabız hızının düşük olduğu görülür

VÜCUT ISISI / ATEŞ
Vücut ısısı yükseldiğinde nabız hızlanır
AĞRI, ENDİŞE, KORKU, KAYGI
Sempatik uyarı nedeniyle, nabız hızlanır
UZUN SÜREN AĞRILARDA
Parasempatik uyarı nedeniyle nabız hızlanır
İLAÇ ETKİLERİ
Dijitalller : Nabız hızını yavaşlatır ( o nedenle digoksin verilirken hastanın nabzının sayılması ve düşükse hekime danışılmadan verilmemesi gerekir)
Atropin : Nabız hızını artırır ( o nedenle atropin vermeden önce de kalp hızının değerlendirilmesi önemlidir)
KAN KAYBI
Nabız hızı artar

VÜCUDUN DURUŞUNA GÖRE NABIZ DEĞİŞİKLİKLERİ

Yatarken : Nabız hızı yavaştır
Ayakta dururken : Nabız hızlanır
Otururken : Nabız hızlanır

SOLUNUM HIZI: Kişinin bir dakikada alıp-verdiği soluk sayısıdır

(1 soluk alma + 1 soluk verme =1 solunum).

Normal bir yetişkinde, bir dakikadaki solunum sayısı dakikada 15-20 arasındadır; 25 ten fazla, 12 den(bazı kaynaklarda 10 ndan) azsa sorun olabilir.
İstirahat halindeyken, göğsün iniş-kalkışı (soluk verme ve alma= 1 solunum) sayılarak solunum sayısı bulunabilir.
-Yüksek ateş, hastalık gibi değişik tıbbi sorunlar solunum sayısını artırabilir.
-Solunumu sayarken kişinin solunum güçlüğü çekip çekmediğine sikkat edilmelidir.
-15 saniye sayıp dört ile çarpma yanlış sonuçlara götüreceğinden bir dakika ya da 30 saniye sayın.
- Kişinin solunumu düzenli değilse, yenidoğanda ve çocuklarda solunum bir dakika süreyle sayılmalıdır.

Solunum hızı dakikada 26 üzerinde ise TAŞİPNE, 10 altında ise BRADİPNE denilir.

SOLUNUMUN SAYILMASI : Hastanın solunumu sayılırken aynı anda derinliği ve düzeni de değerlendirilmelidir.
Kişi dinlenmiş ve rahat olmalıdır. Endişeli, korkulu ve kişilerde solunum sayısı artacağından değerlendirme sonucuna güvenilmez.
Ayrıca hasta solunumunun sayıldığını farketmemelidir, aksi halde solunumunun hızını ve derinliğini değiştirebilir.
Solunumun sayılması içinen uygun zaman nabız değerlendirmesi sonrasıdır, hastanın veya herhengi bir kişinin bilekten nabzını sayarken elinizi hastanın göğsüne dayayın, nabzı saydıktan sonra (hasta halen nabzını saydığınızı sanarken) siz solunumu da sayın.


SOLUNUM HIZINI BELİRLEYEN ETKENLER

VÜCUT ISISI
Vücut ısısı yükseldiğinde solunum hızlanır (sayısı/hızı artar).
Her 0.6°C ısı artışına, karşılık dakikadaki solunum sayısı 4 artar
HAREKET
Vücudun oksijen ihtiyacı arttığı için solunum sayısı artar / solunum hızlanır
AĞRI VE ENDİŞE
Solunum sayısı artar
İLAÇ ETKİLERİ
Solunum merkezini baskılayan ilaçlar kullanıldığında : solunum yavaşlar
SİGARA İÇME
Uzun süre sigara içen kişilerde solunum sayısı artar
HASTALIKLAR
Hastalığın etkisine göre yavaşlama, hızlanma ya da düzensiz solunum oluşabilir. Özellikle beyinde bir sorun varsa düzensiz solunum görülür

Nefes alış hızımızı etkileyen etmenlerden biride akçiyerin kapasitesidir. Yani ihtiyacımız olan oksijeni karşılaması yüzdesine göre nefes alış hızımız değişir. Bunu en çok hareket ettiğimizde görürüz. hareket etme hızımız artıkca oksijene ihtiyacımız artar cünkü.... herneyse kalp calısım hızı artar normal kişiye göre yani aldığımız oksijen daha az gelmektedir vücudumuza buda akciyer fonksiyonunun düştüğünü ğösterir.