NAZIM HİKMET VE SANAT

Nazım Hikmet'in Bursa Cezaevi'nde tutsaklık günleri. Koğuş arkadaşlarını okumaya yazmaya yönlendiren Nazım, aynı zamanda cezaevi yönetimine de yardım etmektedir.
Cezaevi denetimine Adalet Bakanlığı'ndan bir müfettiş gelir. Bir kaç gün denetim yaptıktan sonra müdüre:
"- Nazım da buradaymış, çağır da görelim nasıl biridir?" der.
Nazım'i odaya getirirler. Müdür koltuğuna iyice kurulan müfettiş Nazım'ı tepeden tırnağa süzer ve:
"-Demek Nazım Hikmet sensin", der. Nazım'a oturması için yer göstermez.
Kısa bir konuşma sonrası, "gidebilirsiniz" der.
Nazım tam kapıdan çıkarken durur ve müfettişe:
"-Ömer Hayyam adını duydunuz mu?" diye sorar. Müfettiş hemen atılır:
"-Kim bilmez ki Hayyam'ı"
Nazım:
"-Hayyam zamanında İran hükümdarı kimdi?" diye sorar. Müfettiş şaşırır. Nazım konuşmasını sürdürür,

"Görüyorsunuz, sanatçıyı anımsadınız ama hükümdarı anımsamadınız. Yıllar sonra beni dünya anımsayacak, ama dönemin Adalet Bakanını ve sizi kimse anımsamayacak" der ve çıkar.​

​

Müfettiş yaptığı yanlışı anlar, Nazım'ı geri çağırır ama Nazım koğuşunun yolunu tutmuştur, asla geri dönmez.

Nazım Hikmet Ran
Ben yanmasam Sen yanmasan Biz yanmasak Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa

Pembe yanaklı al dudaklı bir karım olursa eğer..
Olursa 24 ayar ahlaklı..
Anama bakar gibi bakar..
İlaha tapar gibi taparım..!
Ama…!
Kalleş çıkarsa karım..
Anam avradım olsun bir teneke benzin döker yakarım…!
Kimine göre kadın..!
Soğuk kış gecelerinde sarılıp yatmak içindir..
Kimine göre kadın..!
Sıcak harman gecelerinde zil takıp oynatmak içindir..
Kimine göre kadın..!
Ömür boyunca omuzumuzda taşıdığımız..
En büyük sevabımız ve en büyük vebalimizdir..
Ama sen KADINIM..!
Benim için sen..
Ne o..
Ne bu..
Şusun sen..!
Benim can yoldaşım kavga arkadaşımsın…
Piraye, Nazım’ın “ela gözlü” Piraye’si, kızıl saçlı bacısı. Bir dünya şairine, yüzlerce sayfa şiir yazdıran, ona esin kaynağı olan sevdalısı…
Nazım, Piraye’sine yazdığı mektuplarda; “büyük şair, üstadım, sevgili karım” şeklinde hitap etmiştir.
Piraye Nazım için hiç bir zaman sıradan bir eş olmamıştır. Çoğu kez Nazım’a bir fener gibi yol göstermiş, rehberlik etmiştir. Yanlızca varlığı bile şaire hapiste büyük bir ümit vermiştir. “seni düşünürken gençleşiyorum.” demiştir, sevgili Piraye’sine…
Nazım ölümünden yalnızca birkaç ay önce, Yaşar Kemal’le yaptığı bir sobetinde, ela gözlü Piraye’sine hala aşkı olduğunu söylemiştir…

Nazım Hikmet Ran