Yeryüzündeki kaynaklar sınırlı, sonsuz olan tek şeyse insanların istekleridir. Yaşam için çok önemli olan 6 şey de tükeniyor ve bu durumun pek de farkında değiliz. Gelin bunlara yakından bakalım.
Dünya üzerindeki bazı kaynakların tükenmekte olduğunu biliyoruz. Petrol, arılar, su gibi şeylerin tükendiği konusunda hepimiz bilgi sahibiyiz. Öte yandan hayatımızda önemli bir yeri olmasına rağmen tükenmekte olan başka şeyler de var.
Yörünge Boşluğu
2019 yılında, Dünya yörüngesinde dönmekte olan nesnelerin sayısı 500 bini buldu. Bu sayı her geçen gün artıyor. Bu cisimlerden işe yarar durumda olanların sayısı ise 2000 civarında. Geri kalanlar ise fırlatılan roketlerden ve çarpışan nesnelerin kalıntılarından oluşuyor. Bu rakam, yalnızca takip edilebilen nesneleri kapsıyor. Her geçen gün bu sayı artıyor, her geçen gün bu bölgeye yeni bir şeyler göndermek daha kolay hale geliyor.
Bu nesneler uzay araçları ve meteoroloji araçları için büyük tehlike oluşturuyor. Peki, bu sorunu çözecek bir teknolojimiz var mı? Şu anda maalesef yok.
Kum
Kumlar genelde çokluğu tasvir etmek için kullanılıyor. Deniz kıyıları ve çöller de bildiğimiz kadarıyla kum dolu ama kum tükeniyor. Peki nasıl?
Kum, çakıl ile birlikte gezegende en çok kullanılan maddelerden birisi. Kumu, oluştuğundan daha hızlı tüketiyoruz. İnşaatlarda, deniz dolgularında, cam yapımında, arıtmada kum kullanılıyor.
Kum kaybı, hassas ekosistemleri tehdit ederken konuyla ilgili bir denetim mekanizması oluşturulması için baskılar da artıyor.
Helyum
Televizyonda ince sesle konuşma gazı olarak gördüğümüz, uçan balonların uçmasını sağlayan helyum gazı da biten ancak bittiğinin farkında olmadığımız şeyler arasında bulunuyor. Helyum gazı yeraltından çıkarılıyor ve tahminlere göre 30-50 yıl arasında tükenecek.
Tıp gibi önemli alanlarda helyum ciddi miktarda kullanılıyor. Yani balonları uçurmadan önce iki kere düşünme zamanı geldi de geçiyor.
Muz
Muzlar, garip bir genetik yapıya sahip ve üç zincirli genetik materyalleri bulunuyor. Bu nedenle muzun mutasyon geçirmesi çok zor. Bir muzu vuran hastalık, bütün dünyada o türü tehdit etmeye başlıyor. Bu nedenle de muzların türü tükenme riski altında.
Toprak
Toprak nasıl biter? Bunun çeşitli nedenleri var. Bazen toprak artık verimli vasfını kaybeder, orman yangınlarında zarar görebilir, yoğun tarım ve erozyon yüzünden toprak yüzeyi hasar görür.
Toprağın yüzeyi bitkileri besler. Son 150 yılda üst toprak yarı yarıya inceldi. 2,5 santimetrelik toprak ise 500 yılda ancak oluşuyor.
Fosfor
Fosfor, ilk başta pek çok kişi için çok da önemli değil gibi gözüküyor. Fakat bu madde aslında oldukça önemli.
İlk olarak, DNA’da fosfor oldukça büyük önem taşıyor. Önemli de bir gübre maddesi olan fosforun yerini alabilecek başka bir şey de yok.
Normalde kendi doğal döngüsü içerisinde var olan fosfor, insanların çeşitli ürünlere dönüştürmesiyle birlikte şehirlere geldi. Şehirlerde de atık olarak denizlere atıldı. Normalde fosfor, doğal döngüsünde toprağa dönen bir maddedir. Denize gitmez.
Bugün kullanıldığı haliyle fosfor kullanımının devam etmesi durumunda ise 35 ila 400 yıl arası bir sürede fosfor madenciliği sona erecek.
Dünya üzerindeki bazı kaynakların tükenmekte olduğunu biliyoruz. Petrol, arılar, su gibi şeylerin tükendiği konusunda hepimiz bilgi sahibiyiz. Öte yandan hayatımızda önemli bir yeri olmasına rağmen tükenmekte olan başka şeyler de var.
Yörünge Boşluğu
2019 yılında, Dünya yörüngesinde dönmekte olan nesnelerin sayısı 500 bini buldu. Bu sayı her geçen gün artıyor. Bu cisimlerden işe yarar durumda olanların sayısı ise 2000 civarında. Geri kalanlar ise fırlatılan roketlerden ve çarpışan nesnelerin kalıntılarından oluşuyor. Bu rakam, yalnızca takip edilebilen nesneleri kapsıyor. Her geçen gün bu sayı artıyor, her geçen gün bu bölgeye yeni bir şeyler göndermek daha kolay hale geliyor.
Bu nesneler uzay araçları ve meteoroloji araçları için büyük tehlike oluşturuyor. Peki, bu sorunu çözecek bir teknolojimiz var mı? Şu anda maalesef yok.
Kum
Kumlar genelde çokluğu tasvir etmek için kullanılıyor. Deniz kıyıları ve çöller de bildiğimiz kadarıyla kum dolu ama kum tükeniyor. Peki nasıl?
Kum, çakıl ile birlikte gezegende en çok kullanılan maddelerden birisi. Kumu, oluştuğundan daha hızlı tüketiyoruz. İnşaatlarda, deniz dolgularında, cam yapımında, arıtmada kum kullanılıyor.
Kum kaybı, hassas ekosistemleri tehdit ederken konuyla ilgili bir denetim mekanizması oluşturulması için baskılar da artıyor.
Helyum
Televizyonda ince sesle konuşma gazı olarak gördüğümüz, uçan balonların uçmasını sağlayan helyum gazı da biten ancak bittiğinin farkında olmadığımız şeyler arasında bulunuyor. Helyum gazı yeraltından çıkarılıyor ve tahminlere göre 30-50 yıl arasında tükenecek.
Tıp gibi önemli alanlarda helyum ciddi miktarda kullanılıyor. Yani balonları uçurmadan önce iki kere düşünme zamanı geldi de geçiyor.
Muz
Muzlar, garip bir genetik yapıya sahip ve üç zincirli genetik materyalleri bulunuyor. Bu nedenle muzun mutasyon geçirmesi çok zor. Bir muzu vuran hastalık, bütün dünyada o türü tehdit etmeye başlıyor. Bu nedenle de muzların türü tükenme riski altında.
Toprak
Toprak nasıl biter? Bunun çeşitli nedenleri var. Bazen toprak artık verimli vasfını kaybeder, orman yangınlarında zarar görebilir, yoğun tarım ve erozyon yüzünden toprak yüzeyi hasar görür.
Toprağın yüzeyi bitkileri besler. Son 150 yılda üst toprak yarı yarıya inceldi. 2,5 santimetrelik toprak ise 500 yılda ancak oluşuyor.
Fosfor
Fosfor, ilk başta pek çok kişi için çok da önemli değil gibi gözüküyor. Fakat bu madde aslında oldukça önemli.
İlk olarak, DNA’da fosfor oldukça büyük önem taşıyor. Önemli de bir gübre maddesi olan fosforun yerini alabilecek başka bir şey de yok.
Normalde kendi doğal döngüsü içerisinde var olan fosfor, insanların çeşitli ürünlere dönüştürmesiyle birlikte şehirlere geldi. Şehirlerde de atık olarak denizlere atıldı. Normalde fosfor, doğal döngüsünde toprağa dönen bir maddedir. Denize gitmez.
Bugün kullanıldığı haliyle fosfor kullanımının devam etmesi durumunda ise 35 ila 400 yıl arası bir sürede fosfor madenciliği sona erecek.
