Panik Bozukluk ve Aile Desteği

Psikiyatrik hastalara bakım vermenin, kişisel tatmin, zorluklarla başa çıkma becerisi ve aile bağlarının güçlenmesi gibi olumlu etkileri olsa da hasta yakınlarında stres ve yüke de sebep olur.

Aile bireyleri bir adım atarken hastalığı göz ardı edemez ve zaman zaman kendi ihtiyaçları ikinci planda kalır. Kaldırabileceğinden fazla yüke sahip olma, kendini ihmal etme ve engellenme hissi ile hasta yakını da bir “görünmez hasta”ya dönüşebilir. Bunun yanında hasta yakınının hissettiği stres, baskı ve yük ile bakım vermedeki performansı arasında ters yönlü bir ilişki olduğu düşünülmektedir. Diğer bir değişle hasta yakınının yükü ve stresi arttıkça, hastaya verdiği ilginin kalitesi düşer.

Yapılan bir çalışmaya göre panik bozukluğu olan hasta yakınları, psikoz ve demans hastalarının yakınları ile karşılaştırıldıklarında daha az yük hissetmektedir. Buradan yola çıkarak, bir psikiyatrik hastalığın kronik olması, hastada işlevsel bozulmanın daha yüksek olması ve daha az iyileşme oranı olması hasta yakınlarının hissettiği yükün büyüklüğü ile ilişkilidir.

Hastalık etiketi ve toplumun bu hastalıkla ilgili önyargılı olması da hasta yakınını zorlar; üstelik bir çalışma, hasta yakınının istemese de önyargıları içselleştirdiğini ve kendi ile ilgili olumsuz düşünceler geliştirdiğini savunur. Böylece kendi kendini engelleme, geri çekilme vb. davranışları geliştirebilir. Hasta yakınlarının iş ve sosyal hayatlarındaki kayıpları klinikte sık gözlenir.

Panik bozukluğun ortaya çıkışında etkili olan faktörlere bakıldığında, ailede panik bozukluk geçmişinin olması, düşük sosyoekonomik durum ve olumsuz yaşamsal olaylar öne çıkmaktadır. Aynı faktörler hasta yakınlarını da olumsuz etkiliyor olabilir. Hastanın tedirginliği de yakınlarına yansımaktadır. Aile bireylerinin kaygı düzeylerini düşürmeye yönelik yapılan çalışmalar, ailenin psiko-sosyal destek almasının, hastanın iyileşme sürecine katkı sağladığını göstermektedir. Psiko-sosyal desteğin içeriğinde, hasta yakınlarına zorluklarla başa çıkmada eldeki kaynakları değerlendirme ve kriz yönetimi hakkında bilgi verilir.


Prof. Dr. Kemal Arıkan
Psikiyatri Uzmanı