Belirti vermeden ilerleyen kanser türleri arasında pankreas kanseri ilk sıralarda yer alıyor. Liv Hospital Ulus Medikal Direktörü ve Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Oktar Asoğlu pankreas kanserinin gelişimi ve en son tedavi yöntemlerini anlattı. Yeni tedavilerle daha iyi ve uzun bir yaşamın mümkün olduğuna dikkat çekti.
Pankreas kanseriyle ilgili en son gelişmeler nedir?
Erken tanınan ve henüz lenf bezlerine yayılmamış kanser türleri yakalandığı zaman cerrahiyle iyi sonuç alınan gruplar oluyor. Vücudumuzda pankreasın temel görevi yağları ve proteinleri parçalayıp sindirmekten sorumlu olan enzimleri salgılamak. Buradaki bazı hücrelerin de vücudumuzun herhangi bir yerinde olduğu gibi belirli bir yaşam ömrü vardır. Hücreler belli bir program dahilinde yaşayıp görevlerini yerine getirerek ölürler. Pankreasta bulunan bazı hücreler program dışına çıkarak varlıklarını sürdürerek istilacı bir hücre haline dönüşürse buna pankreas kanseri denir.
Pankreas kanserinin tedavisi ve seyri türüne göre mi değişiyor?
Tümörün cinsine bağlı olarak bez yapısından kaynaklanan tümörler yani adenokarsinomlar daha kötü seyreder. Pankreasın hormon sağlayan hücrelerinden çıkan örneğin insülin salgılayan hücrelerinden çıkan insülinoma denilen tümörler veya nöroendokrin tümörler göreceli olarak daha iyi seyrederler. Adenokarsinomlar daha sıktır. Erken tanıyabilirsek tedavi şansımız var. Sarılık, kaşıntı, kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıktığında hastalık ilerlemiş oluyor. Kitle oluşturarak belirti yapıyor. Hücre şeklindeyken ya da çok küçükken yakalayamıyoruz. Belirti verdikten sonra ortaya çıkması ancak çok büyük bir kitle oluştuktan sonra olabiliyor ki o zaman lenf bezlerine yayılmış olabiliyor. Yani ileri evrede oluyor ve kötü seyrediyor. Tıptaki ve teknolojideki ilerlemeler sayesinde, ileri evre hastalıklarda gerek ışın, gerekse de kemoterapi tedavileriyle çok daha iyi sonuçlar elde ediliyor. Eskiden pankreas kanserlerinin tedavisinde kemoterapi çok başarısızdı. Ama yeni nesil ilaçlarla pankreas kanserlerinin tedavisinde güzel sonuçlar alınıyor. Etkili tedavi şekilleri var. Metastatik hastalıklarda bile.
Görülme sıklığı açısından hangi faktörler daha önemlidir?
Özellikle sigara ve alkol kullanımı etkilemektedir. Ülkemizde alkol ve sigara tüketiminin daha çok erkeklerde olması, pankreas kanserlerinin daha sık olarak onlarda görülmesine yol açıyor.
Büyük üzüntü ve stres kansere davetiye çıkarıyor mu?
Kanserde bir hücre birden bire bağımsızlık kazanmaya başlıyor. Neden kazandığını tam olarak bilmiyoruz. Üzüntü ve stresin birtakım şeylere yol açtığı biliniyor ama bunu kanıtlayamayız. Tabii ki mutlu yaşamak pek çok hastalığa iyi gelmektedir. Ama yaşadığımız dünyada stresten uzak kalmak ve stresle başa çıkma yollarını bulmak çok zor görünüyor. Klasikleşmiş şeyleri tekrarlamakta fayda var, mutlu olmak, düzgün beslenmek, hareket etmek ve yürümek gibi.
Pankreas kanserindeki tedavi yöntemleri neler?
Pankreas kanserlerini ameliyattan önce çok iyi değerlendirebiliyoruz. Gelişmiş teknoloji sayesinde tomografi ve MR kullanarak kimin ameliyattan, kiminse önce ilaç ve ışın tedavisinden fayda göreceğini belirleyebiliyoruz. Gereksiz ameliyatlardan hastayı koruyabiliyoruz. Ameliyat etmeden önce ilaç ve ışın tedavisi verilerek tümörü küçültmek, yok etmek veya kontrol altına almak mümkün. Daha sonrasında ameliyat ediyoruz. Bu bazı hasta gruplarında çok ciddi başarı sağlıyor. Daha iyi ve uzun yaşama şansı verebiliyor. Teknik olarak da bu ameliyatlar laparoskopi, robot gibi yöntemlerle de yapılabiliyor ve minimal invaziv cerrahinin avantajları hastalara sunulabiliyor.
Kansere neden olan şeyler nedir?
Karsinojenler yani kanser oluşu*munu harekete geçiren maddeler, bir de genetik faktörler var. Karsinojenler yaşadığımız dünyayla ilgili. Yaşamı kolaylaştırmak için doğallıktan uzaklaştıkça üstlendiği yaşam şekli giderek çağın getirdiği hastalıklara doğru gidiyor, yani kanserlere doğru dönüşüm gösteriyor. Soluduğunuz havadan, yeme içme şeklinize, rafine gıda tüketiminize, giydiğiniz giysilere, televizyona, telefona kadar her yere kadar uzanan bir yapı. Kanser zaten teknolojiyle beraber gelir. Yaşam şeklinizle gelir. Yaşadığınız çevreyle gelir.
Mutlaka yapılması gerekenler nelerdir?
-Taze sebze meyve tüketin.
-Hareketli bir yaşam sürün.
-Stresten kaçının.
-Ekolojik olarak temiz yaşayın.
-Tatil yapın.
-Sigara kullanmayın.
-Alkol kullanımınızı kontrol altında tutun.
